Emekli aylığı ile ilgili flaş detay! Yeniden hesaplanıyor, maaşlarda artış ve...

Milyonlarca emekli vatandaşı ilgilendiriyor. Öncelikle emekli maaşı bağlandıktan sonra ister aynı işyerinde veya başka bir işyerinde isterse kendi adınıza çalışmaya devam edebilirsiniz. Peki maaşta kesinti olur mu? Bu durum emekli olduğunuz ve yeniden çalışmaya başladığınız sigortalılık statüsüne göre değişiyor. SSK’lının yeni adıyla 4A’lının önünde 2 seçenek bulunuyor:

YENİDEN HESAPLANIYOR

İlki aylığını kestirerek çalışmaya devam etmek. Bu durumda kişi normal sigortalı gibi çalışıyor. Emekli olacağında çalışmaya başlamadan önce alınan aylık, çalışılan dönemin primlerine göre güncelleniyor. Emeklilikten sonraki çalışmalar maaşa ekleniyor ve çalışılan dönemdeki katsayıyla çarpılarak yeniden hesaplanıyor. Eğer SGK’ya bildirilen maaş asgari ücretin üzerindeyse maaşta artış oluyor.

DESTEK PRİMİ KESİLİYOR

İkinci seçenekte ise Sosyal Güvenlik Destek Primi’ne (SGDP) tabi olarak çalışmak yer alıyor. Bu şekilde çalışmaya devam edenler emekli aylıkları kesilmeden çalışabiliyor. Yalnızca işveren tarafından aldıkları ücretten yüzde 7.5 oranında destek primi kesiliyor. Bu kesinti emekli maaşında bir değişiklik oluşturmazken, çalışma ücretinde kısmi bir düşüş oluşturabiliyor. Bu, emeklinin işverenle yapacağı sözleşmeye göre değişir. Net ücrete anlaşılmışsa destek primini işveren üstlenebilir.

İHBAR DA ALIR

Çalışan emeklinin tek tazminat hakkı kıdemle sınırlı değil. Ihbar da alınabiliyor. Iş Kanunu emekli çalışanların haklarını kısıtlamıyor. Emekli işçiler, haklı bir gerekçe olmadan işten atıldıklarında ihbar tazminatı alır.

İKİNCİ TAZMİNAT

Emekli maaşı yıllarca çalışan vatandaş için garanti gelir anlamına geliyor. Yani geri kalan hayatta yaşamını idame ettirmesi için önemli bir güvence. Ancak emekli olduktan sonra çalışan emekliye ikinci bir güvence daha sağlanıyor. Bu da kıdem tazminatı. Öncelikle aynı işyerinde çalışılacaksa emekli olurken kıdem tazminatı hakkının çekilmesinde fayda var. Çünkü bu durumda ileride itilaf yaşanabiliyor. Kıdem alındıktan sonra aynı yerde çalışmaya başlayınca kıdem yılı sıfırlanır ve her yıl için yeniden hesaplanır. Örneğin; emekli olup aynı işyerinde çalışmaya devam eden emekli işçi, 5 yıl daha çalışmışsa ikinci kez kıdem tazminatını hak ettiğinde yalnızca 5 yıllık süre üzerinden kıdem tazminatı hesaplanıyor. Tabii normal çalışırken kıdeme hak kazanmanın koşulu burada da oluşmalı. Ama emeklilik hakkı bu kez geçerli olmaz. Çünkü o hak kullanılmıştır. Bunun yerine işten atılma, haklı fesih gibi nedenler gerekir.

İZİN EN DOĞAL HAKLARI

Çalışanların izin hakkı, emekli veya normal çalışan olarak ayrılmıyor. Ancak yaş olarak bir fark oluşuyor.

Çalışma yılı 1-5 yıl arasında olanlara (5 yıl dahil) 14 gün, 6 ile 14 yıl arasında olanlara 20 gün, 15 yıl veya daha fazla olanlara 26 gün yıllık ücretli izin verilir. 18 yaş ve daha küçükler ile 50 ve daha büyüklere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz.