Ek ödeme müjdesi! Maaş ile birlikte hesaplara yatırılacak, iki kat fazla ödenecek
Maaşlara ek ödeme geliyor. Milyonlarca çalışanı doğrudan ilgilendiriyor. Ücretler iki kat fazla ödenecek. Maaşlara yansıyacak. Paralar milyonlarca çalışanın hesabına yatacak. İşveren tarafından ödenmesi zorunlu. Zamlı olarak ödemeyen işverenlere her bir çalışan için 755 TL'lik ceza verilecek. 'Bayram tatilinde çalışanlar ne kadar ücret alacak?' Çalışan pek çok kişi bu sorunun yanıtını merak ediyor. Bayram tatilinde çalışanlara işverenler, günlük aldığı ücretin iki katı ücret ödemek zorunda. Yani, bayram tatilinde çalışan işçiye, çalıştığı her bir gün için brüt ücreti üzerinden iki günlük ücret ödemesi yapılacak. Örneğin günlük ücreti 200 lira olan bir çalışan bayram tatilinde çalışırsa, çalıştığı her gün için 400 lira almaya hak kazanıyor. Peki asgari ücretli olarak çalışan bir işçinin ücretinde ne kadar fark olacak? Asgari ücretli çalışanın günlük ücreti 166.80 lira, aylık ücreti de brüt 5.004 lira olarak ödeniyor. Bu çalışan bayram tatilinde bir gün çalışırsa işveren günlük ücreti olan 166.80 liranın üzerine bir 166.80 lira daha ödemek durumunda. Bayramın birinci, ikinci ve üçüncü günü çalışan bir işçiye işveren, günlük ücretinin dışında 500 lira fazla ödeme yapıyor. Böylece çalışanın aylık brüt ücreti 5.504 lira olarak değişiyor. Arefe günü ise her sene yarım günlük fazladan mesai ücreti ödeniyordu. Ancak bu yıl arefenin 1 Mayıs resmi tatiline denk gelmesi sebebi ile 1 Mayıs gününü çalışarak geçiren işçiler de tam mesai ücreti alacak.
Dün kutladığımız 1 Mayıs İşçi ve Emekçiler Bayramı aynı zamanda Ramazan Bayramı'nın arifesine denk geldi. Bugünden itibaren ise ülkemizde ve İslam âleminde Ramazan Bayramı kutlanacak. Ramazan Bayram'ının üçüncü ve son günü ise 4 Mayıs Çarşamba günü. Bu sene 5 ve 6 Mayıs günlerinin hükûmet tarafından idari tatil ilan edilmedi.
Yasal düzenlemeler gereğince hem 1 Mayıs İşçi ve Emekçiler Bayramı hem de Ramazan Bayramı, ulusal bayram ve genel tatiller arasında sayılıyor. Hâl böyle iken özelikle 1 Mayıs’ın bayram arifesine rastlaması ile birlikte çalışanlar belirtilen bayram günlerde ücret ve mesailerinin nasıl hesaplanacağını ve bayram günlerine ilişkin haklarını merak ediyor. Türkiye gazetesinden İsa Karakaş bayram mesai ücretleri ile ilgili detayları kaleme aldı. İşte milyonlarca çalışanı doğrudan ilgilendiren konunun detayları...
Bayram ücretinin hesaplanması
Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışıp çalışmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmesiyle kararlaştırılabilir. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması hâlinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayının alınması şattır. İş yerlerinde çalışan işçilere her bir bayram günü için;
Hiç çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak,
Tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ilave ücret ödenmesi gerekecektir.
1 Mayıs İşçi ve Emekçiler Bayramının Ramazan Bayramı'yla birleşmiş olsa bile bu tarihte çalışan işçiye 1 günlük ilave ücret ödenmesi gerekecektir. Yüzde usulünün uygulandığı iş yerlerinde de işçi ücretlerinin işverence işçiye ödenmesi gerekmektedir.
Belirtilen bayram günlerinde çalışan işçilere yapılacak ödemeleri bir örnekle somutlaştıralım. Örneğin bir firmada mühendis olarak çalışan Ferhan Bey, aylık maktu 6000 TL ücret alıyorsa, günlük ücreti 200 TL’dir. Ferhan Bey, her bir bayram günü çalışmazsa maaşında ve sigortasında herhangi bir eksiltilme yapılmadan ücretleri tam olarak yatırılacaktır.
Ancak örneğimizdeki Ferhan Bey, tatil yapmayarak bayramda çalışırsa; o gün için 200 TL yerine 400 TL’ye hak kazanacaktır. Bu durumda 2022/Mayıs ayında Ferhan Bey'e dört günlük (1 Mayıs bayram arifesine denk geldiğinden tam günlük ücret ödenecektir.) 1 Mayıs ve 3 günlük Ramazan Bayram günlerinde çalıştığını varsayarsak mayıs ayında aylık 6000 TL yerine 6800 TL ödemeye hak kazanacaktır. Bayram günlerinde yapılan bu ödemlerin emeklilikte alınacak maaşa yansıması için SGK’ya bildirilip bildirilmediğinin kontrol edilmesi gerekir. Bildirilmemiş ise Alo 170’e telefonla veya SGK’ya bir dilekçe ile şikâyet yoluna gidilebilir.
1 Mayıs ve bayram günleri için fazla mesai ücreti ödenmesi
Ulusal bayram ve genel tatil günleri olarak kabul edilen günlerde işçi normal çalışma süresinin üzerinde çalışıp fazla mesai yaparsa ayrıca ilave bir günlük ücrete ilave olarak %50 zamlı fazla çalışma ücretine de hak kazanmaktadır.
Bu nedenle bayram günü çalışan işçiler fazla mesai yapmazlar ise her halükârda çifte yevmiyeye hak kazanacaktır. Fazla mesai yaparlarsa çift yevmiyenin yanı sıra her fazla mesai saati için %50 zamlı fazla çalışma ücretine de hak kazanacaklardır.
Hemen belirtelim ki; fazla mesai ücretleri de işçinin emeklilik maaşının hesabında SGK tarafından dikkate alınmaktadır.
Zamlı ücret yerine izin kullandırılamaz
İş hukukumuzda bayram günlerinde çalışma karşılığı olmaksızın o günün ücretinin ödeneceği, tatil yapılmayarak çalışıldığında ise, ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücretin ödenmesi gerektiği hükme bağlanmıştır. Bu nedenle işverenin zamlı ücret yerine izin kullandırılması belirtilen yasa hükümlerine aykırıdır.
Diğer yandan belirtilen şekilde ücret ödemeyen ya da eksik ödeyen işverene her işçi başına 755 TL idari para cezası uygulanacaktır.
Son olarak işveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse, işçinin haklı sebeple iş sözleşmesini feshederek kıdem tazminatını alma hakkının bulunduğunun altını çizelim.
