İşe girerken atılan imzaya dikkat! Flaş açıklama geldi! Geçersiz sayılıyor

İşe girerken işçilere kıdem tazminatını ve diğer haklarını aldıklarına, dava açmayacaklarına dair ibraname imzalatılıyor. Peki, bu tür ibranamelerin geçerli olmasının koşulları nelerdir? İşe girerken ibraname imzalayan işçi kıdem tazminatı alamaz mı, alacakları için dava açamaz mı? Habertürk'ten Ahmet Kıvanç'ın ilgili yazısı şu şekilde:

İŞE GİRİŞTE “TAZMİNATIMI ALDIM” DİYE KÂĞIT İMZALAYAN İŞÇİ KIDEM TAZMİNATI ALABİLİR Mİ?

İşe girerken, işyerinden ayrılırken kıdem tazminatı talep etmeyeceğimi, mahkemeye gitmeyeceğimi belirten bir yazı imzalattılar. Bu yazıya rağmen emekli olduğumda tazminat alabilir miyim? Mahkemeye gidebilir miyim? (İsmi saklı)

İşe girişlerde zaman zaman işçilerden “ibraname” niteliğinde bu tür yazılar istendiği oluyor. Gerekçe olarak da İş Kanunu gösteriliyor. Ancak, İş Kanunu’nda böyle bir düzenleme yer almıyor.

Türk Borçlar Kanunu’nun 420. maddesine göre işçinin işverenden alacağına ilişkin ibra sözleşmesinde aranan koşullar vardır. Bunların başında ibra sözleşmesinin yazılı olması, ibra tarihi itibarıyla sözleşmenin sona ermesinden başlayarak en az bir aylık sürenin geçmesi, ibra konusu alacağın türünün ve miktarının açıkça belirtilmesi, ödemenin hak edilen tutara göre noksansız ve banka aracılığıyla yapılması koşulu aranıyor. Kanun, bu unsurları taşımayan ibra sözleşmeleri veya ibranameleri kesin olarak hükümsüz sayıyor.

Size tarihsiz bir ibraname imzalatmış olsalar bile Türk Borçlar Kanunu’na göre, ibranamede çalıştığınız sürenin karşılığı hak ettiğiniz kıdem tazminatı tutarının net olarak yazması gerekiyor. Bu tutarın yazması da yeterli değil, ibranamedeki tutarların ödendiğine dair belge sunulması, ödemenin de banka aracılığıyla yapılmış olması zorunludur.

İşveren, size imzalattığı ibranameye, iş akdinin sona erdiği tarihi izleyen bir ay sonrasının tarihini atmış olsa bile kıdem tazminatının banka aracılığıyla ödendiğine dair bir belge sunamadıkça, imzalatılan ibraname geçersiz sayılır. Kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde işten ayrıldığınızda işveren kıdem tazminatınızı ödemezse mahkemede hakkınızı arayabilirsiniz. Bunun önünde hiçbir engel bulunmuyor.

BAĞ – KUR’DAN MI SSK’DAN MI DAHA AZ PRİMLE EMEKLİ OLUNUR?

1978 doğumluyum. 13.02.2008 sigorta girişliyim. BAĞ-KUR’a tabi çalışıyorum. SSK’ya da geçiş yapabilirim. BAĞ – KUR’da devam etmek mi, SSK’ya geçmek mi avantajlı? Hangisinde daha az gün prim ödeyerek emekli olabilirim? (Melek A.)

İlk defa sigortalı çalışmaya 8 Eylül 1999 – 30 Nisan 2008 tarihleri arasında başlayanlar SSK (4/1-a) statüsünde 7000 prim günü ile kadın ise 58, erkek ise 60 yaşında emekli olabilir. Prim günü normal emeklilik için yeterli olmayanlar ise 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 prim günüyle yine aynı yaşta kısmi emekli aylığı bağlatabilirler.

Söz konusu dönemde çalışmaya başlayan BAĞ – KUR’lular (4/1-b) 9000 prim günü ile kadın ise 58, erkek ise 60 yaşında emekli olur. 9000 günü tamamlayamayan BAĞ – Kur’lular ise 5400 prim gününü doldurmaları şartıyla kadın ise 60, erkek ise 62 yaşında kısmi emekli edilir. Gerek normal emeklilikte gerekse eksik prim nedeniyle kısmi emeklilikte SSK’da daha az prim günü aranır. BAĞ – KUR’da 9000 günü tamamlamakta zorlanacağınızı düşünüyorsanız, geçiş yapma şansınız olduğuna göre SSK’ya geçmeniz avantajlı olur.

Çalışma sürenizin tamamı 2008 yılından sonra olduğu için emekli aylığı bakımından SSK ile BAĞ-KUR arasında fark olmaz. Prim gününüz ve prime esas kazancınız ne kadar yüksek olursa emekli aylığınız da o kadar yüksek tutar üzerinden bağlanır.

EMEKLİLİK İÇİN TOPLU PRİM ÖDENEBİLİR Mİ?

Yaşı 61 olan annemin sigortası 06.10.2009’da başladı. Prim ödeme gün sayısı 4155. Acaba en erken ne zaman emekli olur? Kalan prim günlerini toplu bir şekilde ödeyebilir miyiz? (Osman T.)

Annenizin hangi sigortaya tabi olduğunu belirtmemişsiniz ama SSK’dan 4700 gün ile BAĞ – KUR’dan ise 5400 gün ile emekli olabilir. SSK’dan emekli olabilmesi için emekli aylığı talebinde bulunduğu tarihte 1261 gün 4/1-a’lı çalışma süresinin bulunması gerekir.

Emeklilik için toplu prim ödeme uygulaması bulunmuyor. Sadece, kadın çalışanların sigortalı çalışırken doğum yaptıktan sonra boşta geçen süreler için doğum borçlanması yapma hakkı bulunuyor.

İSTEĞE BAĞLI SİGORTALI 3600 GÜN İLE EMEKLİ OLABİLİR Mİ?

1965 doğumluyum. 1986-1989 yılları arasında 500 gün SSK primim mevcut. İşten ayrıldıktan sonra iki çocuğum oldu. İsteğe bağlı olarak BAĞ – KUR primi öderken 1440 gün doğum borçlanması yaptım. Halen isteğe bağlı sigorta primi ödemekteyim. Toplam prim günüm 2440. SSK statüsünde 3600 gün ile emekli olmak istiyorum. Doğum borçlanmamı iptal edip SSK’ya geçirmem mi gerekir? SSK’dan emekli olabilmek için son 3.5 yıl 4/1-a statüsünde mi çalışmak gerekir? SSK’dan emekli olabilmek için çalışmamın ne kadarı 4/1-a’da olmalıdır? 3600 ile emekli olabilmem için bana en kolay yolu söyler misiniz? Eşimden dolayı maaş aldığım ve 4/1-a’ya geçtiğim zaman maaş kesintim olacağından en az sürede 4/1-a’da kalmak istiyorum. (Nusret T.)

SSK’dan emeklilikte 3600 günü tamamlayabilmeniz için 1160 gününüz kalmış bulunuyor. SSK’dan emeklilik hakkı elde edebilmeniz için, bundan sonra en az 1261 gün SSK (4/1-a) statüsünde çalışmak zorundasınız. Doğum borçlanmasını iptal edip SSK’ya geçirmenize gerek yok. Şu andan itibaren isteğe bağlı sigorta primi ödemeyi bırakıp 1261 gün SSK’lı çalıştığınızda, 58 yaşı da doldurmuş olacağınız için hemen emeklilik dilekçesi verebilirsiniz. Eşinizden aldığınız ölüm aylığında hisseniz yüzde 75 ise çalışmaya başladığınızda yüzde 50’ye düşer. Halihazırda yüzde 50 hisse üzerinden ölüm aylığı alıyorsanız, çalışmaya başladığınızda düşme olmaz.

SSK’DAN BAĞ-KUR’A GEÇMEK EMEKLİ AYLIĞINI DÜŞÜRÜR MÜ?

3 Mart 1997 SSK sigorta başlangıcı ile 8279 prim günüm var. 3 Şubat 1974 doğumluyum. İşimden 31 Mart 2022’de ayrılmak zorunda kaldım. İsteğe bağlı sigortalılık veya ufak bir iş kurup BAĞ – KUR’lu olsam, 56 yaşı beklemeden emekli olabilir miyim? Ayrıca, bu kadar SSK’lı çalışmadan sonra BAĞ – KUR’lu olunca emeklilik için dezavantajlı olur mu? (Yavuz D.)

Şu an itibarıyla SSK’dan emeklilikte yaş dışındaki koşulları yerine getirmiş bulunuyorsunuz. BAĞ – KUR’a geçiş yapmanız, 56 olan emeklilik yaşınızı değiştirmez. İsteğe bağlı sigortalılar ve BAĞ – KUR’lu çalışanlar genellikle asgari ücret üzerinden prim ödüyorlar. SSK’lı iken asgari ücretin üzerinde ücretle çalıştıysanız, isteğe bağlı sigortaya veya BAĞ – KUR’a geçtiğinizde emekli aylığınızda düşüşe sebep olabilir. Emekli olacağınız 2030 yılını beklerken mümkün olursa SSK’lı çalışmaya devam edebilirsiniz ama asgari ücretle çalışırsanız emekli aylığınız yine düşer.