Maaşlara zam ile ilgili flaş açıklama! Ek zam mı geliyor, asgari ücret 2022 artıyor mu?

Asgari ücret ek zammı, enflasyonla mücadele dolayısıyla yeniden gündeme geliyor. Ocak ayında uygulanan yüzde 50 seviyesindeki rekor zamla birlikte net asgari ücret 4 bin 253 TL olmuştu. Buna bağlı olarak emekli maaşı, işsizlik, engelli, evde bakım aylıkları ve benzeri ödemelerde de artışa gidilmişti. Geçtiğimiz yıla kadar yılda bir defa uygulanan asgari ücret zammı bu yıl Temmuz ayında yeniden uygulanma ihtimaliyle gündeme geliyor. Asgari ücrete ek zam gelecek mi, net ve brüt asgari ücret 2022 Temmuz ayında ne kadar olacak sorusuyla konunun detayları inceleniyor.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, "SGK açık veriyor. Niye açık veriyor SGK; İster özel hastaneye gitsin, ister devlet hastaneye gitsin. 7'den 70'e Türk insanının sosyal sağlık sistemini, sosyal sistemin içerisine aldığı için açık veriyor. Sosyal devletin bu sorumluluğu vardır, bunu gerçekleştiriyor " dedi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) Olağan 49. Genel Kurul'una katıldı. Programda Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank da yer aldı.

"TÜRKİYE'NİN ÜRETİM GÜCÜNE GÜVENECEĞİZ"

Bakan Bilgin, "Türk ekonomisindeki büyümeyi sanayi sürüklüyor. Sanayiye dayalı bir büyüme ve bu sanayide ihracatçı bir sanayi. Geleceğe güvenle bakmamız bir hayal değil. Onun için bugün içinde bulunduğumuz konjonktürün olumsuz şartlarında karamsar olmaya hiç gerek yok. Türkiye'nin üretim gücüne güveneceğiz. En kötü şartlarda Türkiye sanayisi yüzde 13 büyüyor. Türkiye milletin gücünün geldiği noktayı gösteriyor. Sorunlar yaşıyoruz. Pandeminin sorunlarını, enflasyonu sorunlarını, bu enflasyon dünyanın yaşadığı küresel bu üçüncü büyük krizin küresel yansımalarıdır. Türkiye'ye de yansıyor bunlar. Türkiye'de de yaşanıyor tabii. Bunlara biz sosyal devlet politikalarıyla, sosyal politikalarla cevap verdik" dedi.

 "EN ÖNEMLİ, EN RADİKAL CEVAPTI"

"Türkiye tarihinde yüzde 50'lik bir artışla asgari ücret arttırdık" diyen Bakan Bilgin," Bu bütün bu sürece verilen en önemli, en radikal cevaptı. Bu devletin bir fedakarlığı, aynı zamanda. Birlikte işçi ve işveren ve devlet birlikte aynı şeye imza attık. Bu bizim için gurur kaynağıdır. Onun için ben hem orada Türk İş'i temsilen oturan sayın genel sekreteri hem MESS'i temsilen oturan sayın genel başkanı burada da tebrik ediyorum. Teşekkür ediyorum. Biz tarihi bir şey daha gerçekleştirdik. O bize nasip oldu. Yıllarca ben öğrenciliğimden beri bu fikri savundum. Asgari ücret vergi dışı bırakılsın. Ücretlerin asgari ücret kadar geliri vergi dışı bırakılsın. Bu da daha geniş kapsamlısıydı. Bunu gerçekleştirdik. Türkiye sosyal devlet olarak bu sorunlara cevap veriyor. Bunları yapmak zorundayız. Çok sık eleştiriler vardı. SGK açık veriyor. Niye açık veriyor SGK; İster özel hastaneye gitsin, ister devlet hastaneye gitsin. 7'den 70'e Türk insanının sosyal sağlık sistemini, sosyal sistemin içerisine aldığı için açık veriyor. Sosyal devletin bu sorumluluğu vardır, bunu gerçekleştiriyor" diye konuştu.

BEYAZ BAYRAK PROGRAMINI ANLATTI

Cumhurbaşkanımızla bir beyaz bayrak programı gerçekleştirecektik programlarından dolayı gerçekleştiremediklerini dile getiren Bakan Bilgin ," Bayramdan sonra o töreni gerçekleştireceğiz. Kamuya olan sorumluluklarını yerine getiren, düzgün iş yapan ve örgütlü iş yeri olan bütün işletmelere beyaz bayrak vereceğiz. Tıpkı beş yıldızlı otellerin kapısındaki yıldız gibi onların fabrikalarının önüne bu plaketi koyacağız. Önlerine de bu beyaz bayrağı çekeceğiz. Burası düzgün işin yapıldığı yerdir. Örgütlü iş yeridir diyeceğiz. Bu projeyi Türk çalışma hayatında sembolik bir değeri olan ama aynı zamanda işletmelerimize katkı yapacak projelerde de öncelik vereceğiz. Beyaz bayrak olan işletmelere uyguladığımız birçok projede de öncelik vereceğiz. Katkı yapacağız" şeklinde konuştu.

 "TÜRKİYE'NİN BÜYÜKLÜĞÜ SADECE EKONOMİK DEĞERLERİYLE ÖLÇÜLMEZ"

Bilgin "Türkiye büyük bir ülkedir. Türkiye'nin büyüklüğü sadece ekonomik değerleriyle ölçülmez. Türkiye'yi temsil ettiği insani, toplumsal , tarihsel değerleriyle büyük bir ülkedir. Bu ülkenin daha güçlenmesi, daha da gelişmesinin belli şartları var. Ekonominin taşıyarak bugünkü negatif konjonktürel etkilerden kurtararak büyümesini sürdürmek. İstihdam yaratan, ihracata dayalı bir büyüme. İkincisi Türkiye'nin demokrasisini daha da güçlendirmek. Sistem değişimi, başkanlık sistemine geçiş bu demokratikleşme sürecinin en önemli adımıdır. Bunun tamamlanması gerekiyor. Bunun seçim kanunundan diğer yasalara kadar bütün yasal prosedürünün tamamlanması gerekiyor. Sonunda da bunun yeni bir anayasayla taçlanması gerekiyor. Militarizmin ürünü olan, baskı rejimlerinin ürünü olan darbe anayasalarının artık Türkiye'ye tek maddesinin bile yakışmadığını hepimiz biliyoruz. İnanıyoruz Türkiye daha ileri daha demokratik bir anayasa yaparak bunu da ayrıyetten ileriye taşıyacaktır. Üçüncü şart da bizim toplumsal dayanışma gücümüzü arttırmak. Burada çalışandan, işveren burada. alanda satan, ticaret hayatından, eğitim hayatına kadar bütün zeminlerde bu dayanışma kültürümüzü güçlendirmek, paylaşmayı bilmek. Bencillikten kurtulmak. Birlikte başaracağımıza inanmak. Bunu gerçekleştirdiğimiz zaman Türkiye'nin kendisine yakışır bir şekilde büyük Türkiye olma yolunda ilerleyeceğinden hiç şüphemiz yok" diyerek sözlerini noktaladı.

ASGARİ ÜCRET 86 YAŞINDA

Türkiye gazetesinden İsa Karakaş'ın yazısına göre; sosyal ve iktisadi açıdan büyük bir ehemmiyete haiz olan asgari ücret, 1936 tarihli ilk İş Kanunumuzda öngörülmüştü. Ancak fiilî uygulaması 1950’li yılların başında mahallî komisyonlar tarafından belirlenmeye başlanmıştır. 1960’lı yılların sonlarına doğru mahallî komisyonlar yerini merkezî komisyona bırakmıştır. 1971 tarihli 1475 sayılı İş Kanununda da merkezî komisyon olarak “Asgari Ücret Tespit Komisyonu” uygulaması kabul edilmiştir. Belirtilen merkezi komisyon uygulaması hâlen devam etmektedir.

Asgari ücret sanayi ve hizmetler kesimi ile tarım ve orman kesimi işçileri için daha önce “Asgari Ücret Tespit Komisyonu” tarafından ayrı ayrı olarak belirlenmekte iken 01.08.1989 tarihinden bu yana her iki kesim için tek rakam olarak belirlenmektedir. Diğer yandan 16 yaşını dolduranlar ile doldurmayanlar için ayrı ayrı belirlenirken 2014 yılından itibaren bu ayrım da kaldırılmıştır. Günümüzde bu ücretin uygulaması, iş sözleşmesi ile çalışan ve 4857 sayılı İş Kanununun kapsamında olan veya olmayan, her türlü işçinin çalıştığı bütün iş kollarını kapsamaktadır.

ASGARİ ÜCRETE 4 ZAM

Son dönemlerde asgari ücretle ilgili milletvekilleri tarafından çok sayıda kanun teklifi TBMM’ye intikal ettirilmiştir. Bu tekliflere bakıldığında asgari ücretin yıl bazında kiminde 4 kez, kiminde 3, kiminde ise 2 kez belirlenip zamlanması öngörülmektedir.

Esasen geçmiş dönemlere bakıldığında bu tekliflerde öngörülen tüm sürelerin uygulandığı görülmektedir. Örneğin son 22 yıllık dönemlere bakıldığında 2000-2002 yılları arasında her yıl 4 kez belirlenip zamlandığı, 2003 yılında 3 kez, 2004 yılı ve müteakip yıllarda 2015 yılına kadar her yıl 2 kez belirlenip zamlandığı görülmektedir. 2016 yılından günümüze kadar olan dönemde ise her yıl sadece bir kez aralık ayında belirlenip zamlanmaya başlanmıştır.

TEMMUZDA ZAM KAÇINILMAZ

Yasa gereği asgari ücretin işçilere normal bir çalışma günü karşılığı ödenen ve işçinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını günün fiyatları üzerinden asgari düzeyde karşılamaya yetecek miktarda olması gerekmektedir. Cari asgari ücretin geçen yılda uygulanan asgari ücrete göre %50’den fazla artırılmasına rağmen döviz kurundaki dalgalanmalar, petrol fiyatlarında yüksek artışlar, Rusya-Ukrayna savaşı ile diğer iç ve dış etkenlere bağlı olarak enflasyon rakamlarında çok yüksek artışlar ortaya çıkmıştır.

Hâl böyle iken özellikle gıda, kira ve ulaşımda öngörülemeyen oranlarda çok yüksek fiyat artışları başta asgari ücretliler olmak üzere, diğer tüm sabit ücretli çalışan ve emeklilerin satın alma gücünün erimesine yol açmıştır. Yüksek enflasyon sadece günümüze özgü değildir. Geçmiş dönemlere bakıldığında çok da geriye gitmeye gerek yok. 1990’lı yıllarda 2000’li yılların başında yüksek enflasyon karşısında ülkemize özgü çözümler ürettiğimiz de görülecektir. Bu çözümlerden biri de enflasyonun çift haneli olduğu ve çok yüksek olduğu dönemlerde milyonlarca çalışanın mağdur olmaması için 2000-2002 yılları arasında olduğu gibi her yıl 4 kez belirlenip zamlanması, izleyen yıllarda ise enflasyondaki düşüşe bağlı olarak yıllık bazda 3’e, düşüşlerin hızlanmasına bağlı olarak 2’ye ve bire düşürülmesi şeklinde gerçekleşmiştir. Günümüzdeki enflasyon rakamlarının yüksek olduğu göz önünde bulundurulduğunda bu temmuz ayında asgari ücretlilerin gerileyen alım güçlerinin yükseltilmesi için zam yapılması kaçınılmaz görünmektedir.

ASGARİ ÜCRET İLE İLGİLİ AK PARTİ'DEN YENİ AÇIKLAMA

AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Hamza Dağ, Kanal 7'de gündeme ilişkin soruları yanıtladı. Ekonomiye ilişkin mesajlar veren Dağ, "Enflasyonun altına kimseyi ezdirmeyeceğiz dedik ve ezdirmedik. Yüzde 30-40 zamlarla bunu ortaya koyduk." dedi.

"ASGARİ ÜCRETE MÜDAHALE YAPMAKTAN ÇEKİNMEYİZ"

"Burada özellikle ticari hayata baktığımızda hareketlilik devam ediyor." diyen Dağ, "Sabit gelirliler konusunda hamleler yapmamız lazım. Asgari ücretle ilgili bir irade ortaya koyduğunuz herkes kendi çalışanlarına bir artış koymuş oluyor ve insanların alım gücünü bir seviyede tutmaya çalışıyoruz. İlgili bakanlıklarımız şu anda takip ediyor, gelen verilere göre zaten Temmuz ayında memurlarla ilgili bir gündem var, asgari ücretle ilgili Aralık ayında konuşuluyor. Ama gerekirse müdahale yapmaktan çekinmeyiz." ifadelerini kullandı.

"ENFLASYON DÜZ BİR ÇİZGİYE ULAŞACAK"

Enflasyon rakamlarına da değinen Dağ, "Enflasyon Haziran ayından sonra düz bir çizgiye ulaşacak ve Kasım ayından sonra düşmeye başlayacak." şeklinde konuştu.

"SORUNLARI ÇÖZECEK OLAN YİNE BİZİZ"

Dağ, "Halkımız yine çözerse Erdoğan çözer diyor. Bu sorunları çözecek olan yine biziz. 20 sene boyunca biz seçimle buraya kadar geldik ve 15 seçimi kazandık. Recep Tayyip Erdoğan vatandaşa yaptığı hizmetlerle oluşturduğu güven önemli. 2023'ten sonra Türkiye çok daha iyi yerlere gelecek." dedi.

ASGARİ ÜCRETTE NASIL ARTIŞ OLUR?

Asgari ücretin Temmuz'da yeniden belirlenmesi için yasal bir değişiklik yapılması gerekiyor. Buna göre yılda bir kez toplanan komisyonun ikinci kez toplanması sağlanacak. Ardından Temmuz ayında emeklilere ve memurlara yapılacak ikinci artış asgari ücretliler için de uygulanabilir. Bilindiği gibi memur ve emekliler 6 aylık enflasyona göre zam alıyor. Bu enflasyon oranının asgari ücrete uygulanması gerçekleşebilir. Ancak bu durumda ortaya 800 liranın üzerinde bir artış da çıkacak. Ancak başka formüller de uygulanabilir.

MALİYET KARŞILANIR MI?

Asgari ücrete yılbaşında yapılan tarihi zamla birlikte işverenlerin maliyetini aşağı çekecek ve işçinin yükünü azaltacak çok önemli hamle yapılmış ve ücretler üzerindeki gelir vergisi ve damga vergisi kaldırılmıştı. Sadece asgari ücretli değil tüm çalışanların maaşlarındaki asgari ücret kadar kısım vergiden istisna tutuldu. Şimdi ikinci bir toplantı ile yapılacak zam işverenlere ek bir yük getirecek. Bu durum istihdam kaybına yol açacağı gibi kayıt dışılığı da artıracaktır. Ancak vergideki formül burada da uygulanabilir.

PRİM ÜZERİNDEN İNDİRİM

Asgari ücretten iki türlü prim alınıyor. Bunlardan ilki işçiden kesilen yüzde 14 oranındaki SGK primi. Bu primin 5004 liralık brüt asgari ücret içindeki miktarı 700,56 TL. İkinci prim ise işveren sigorta payı olarak alınıyor. Bunun maliyet üzerindeki etkisi ise 775,62 TL. Toplamda bir işveren açısından ödenen primler 1.476,18 TL'ye ulaşıyor. Bunların dışında işsizlik sigortası için kesilen toplamda 150,12 TL'yi bulan bir prim daha bulunuyor. Burada asgari ücrete yapılacak bir seyyanen zam primlerden indirim yapılarak karşılanabilir. Böylece asgari ücretin net miktarı artarken bu durum işverene maliyet olarak yansımaz. Yine bu indirimler belli oranda yapılarak işverenin de maliyetin bir kısmını karşılaması sağlanır.