1.986 TL alt sınır! Her ay ödeniyor, paralar PTT'ye yatırılıyor, başvuranlar 5 Nisan'da alacak

Paralar PTT hesaplarına yatırılıyor. Ödeme imkanı SGK'ya tabi olarak çalışan ve işsiz kalan vatandaşları kapsıyor. Ödemeler 10 aya kadar devam ediyor. İşsizlik ödeneğinden yararlanmak isteyenlerin iş akdinin feshinden itibaren 30 gün içerisinde başvuruda bulunması gerekiyor. İşsizlik maaşından yararlanabilmesi için kişinin işveren tarafında işten çıkarılmış olması gerekiyor. 

Geçtiğimiz günlerde TÜİK’in yayınlanmış olduğu Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre; 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı 2022 yılı ocak ayında bir önceki aya göre 21 bin kişi artarak 3 milyon 859 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise %11,4 seviyesinde gerçekleşti. 

KİMLER İŞSİZKİK MAAŞI ALABİLİR?

İşsizlik oranlarının bu denli yüksek rakamlarda seyrettiği ülkemizde bireyleri ve toplumu bir nebze de olsa rahatlatan en önemli can simidi işsizlik sigortası. Bir iş yerinde çalışırken, çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına rağmen kendi istek ve kusuru dışında işini kaybedenlere, belirli şartlarla hizmet veren işsizlik sigortası prim kesintileri 01.06.2000 tarihinde başlayıp, sigortalı işsizlere ilk ödeme 2002 yılı mart ayından itibaren yapılmaya başlandı. 

PANDEMİ İŞSİZLİK ÖDENEĞİ BAŞVURULARINI ETKİLEDİ

Koronavirüs salgınının iş gücü piyasasına etkilerini en aza indirmek amacıyla uygulanan kısa çalışma, fesih kısıtı gibi tedbirler sonucunda, işsizlik ödeneği başvuruları yatay bir seyir aldı. Türkiye gazetesinde İsa Karakaş'ın bugün köşesine taşıdığı yazıya göre; 2021 yılında toplam 647.215 kişi işsizlik ödeneği almaya hak kazanmış olup, daha önceki dönemden ödemesi devam edenlerle birlikte 5.960.584.920 TL ödeme yapılmıştır.

31.12.2021 itibarıyla işsizlik ödeneği incelemesi sonuçlanmamış başvurular olduğundan hak kazanan sayısında artış olabilecektir. Ödeme yapılan kişi sayısı ödeme dosyasına giren kişi sayısını ifade etmektedir. Yapılan ödeme tutarına, kişiler adına ödenen GSS primleri, Damga Vergisi ve işlem giderleri de dâhil bulunmaktadır.

İşsizlik ödeneği alan kişilere ödenek verilmesi yanında genel sağlık sigortası primleri SGK’ya yatırılmaktadır. Ayrıca

İş gücü piyasası ve mesleki eğitim alanında danışmanlık verilmesi,

Meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimi verilmesi ile

Yeni bir iş bulunması, Hizmetleri de verilmektedir.

İŞSİZLİK MAAŞI ALAMKA ŞARTLARI

İşsizlik sigortası ile ilgili yararlanma şartları daha fazla sosyal koruma sağlanması amacıyla yapılan çalışmaların sonucu olarak; 2019 yılında yapılan yasal değişiklikle “prim ödeyerek sürekli çalışmış” ibaresi “hizmet akdine tabi” şeklinde değiştirilmiş, yapılan düzenleme sonucu işsizlik ödeneğine hak kazanma şartları arasında yer alan son 120 gün şartında iyileştirme yapılmıştır. Mevcut düzenlemelerle birlikte bir işçinin işsizlik ödeneğinden faydalanabilmesi için;

Kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalması,

İş sözleşmesinin feshinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olmak kaydıyla son 3 yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olması,

İş sözleşmesinin feshinden sonraki 30 gün içinde İŞKUR birimine şahsen ya da elektronik ortamda başvurması gerekmektedir.

Faydalanma süresi

Zorunlu (mücbir) nedenler dışında başvuruda gecikilen süre işsizlik ödeneğinden düşülmektedir. Hizmet akdinin feshinden önceki son 3 yıl içinde;

600 gün işsizlik sigortası primi ödemiş olan işsizlere 180 gün,

900 gün işsizlik sigortası primi ödemiş olan işsizlere 240 gün,

1.080 gün işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalıya 300 gün, süre ile işsizlik ödeneği verilmektedir.

Günlük işsizlik ödeneği son 4 aylık prime esas kazançlardan hesaplanan günlük ortalama brüt kazancın %40’ı tutarındadır. Hesaplanan ödenek miktarı, asgari ücretin brüt tutarının %80’ini geçememekte ve yasa gereği bu ödenekten sadece damga vergisi kesintisi yapılmaktadır. 2021 yılında geçerli olan brüt asgari ücret üzerinden hesaplanan işsizlik ödeneği alt sınırı 1.420,14 TL, üst sınırı ise 2.840,28 TL’dir. 2022 yılında ise yapılmak olan ödenek miktarları 1.986,41 TL ila 3.972,82 TL arasında değişmektedir.

İŞSİZLİK MAAŞI NEREYE YATIRILIYOR

İşsizlik ödeneği, her ayın beşinde aylık olarak işsizin kendisine ödeniyor. Ödeme tarihini öne çekmeye Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı'nın yetkisi bulunuyor. Sigortalı işsizler, TC Kimlik Numaralı Nüfus Cüzdanı ile birlikte her hangi bir PTT Bank şubesine başvurarak işsizlik ödeneklerini alabiliyorlar. Nisan ayı işsizlik maaşları bakanlık tarafından öne çekilmezse 5 Nisan'da ödenecek. 

İŞSİZLİK ÖDENEĞİ BAŞVURUSU NASIL YAPILIYOR?

Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde İŞKUR birimine başvurmak gerekmektedir. Başvuru, İŞKUR birimine şahsen gelerek veya elektronik ortamda www.iskur.gov.tr adresinden yapılabilir.

KİMLER İŞSİZLİK MAAŞI ALAMIYOR?

İşsizlik maaşı çalışanın kusuru dışında işveren tarafından işten çıkarılması durumunda ödeniyor. Özellikle pandemi sürecinde gündeme gelen kod 29 uygulaması birçok çalışanın haksız yere işten çıkarılması ile gündeme gelmişti.  Kod 29 işten çıkarma sebebi olarak gösterildiğinde “İşçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan davranışları nedeniyle iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı nedenle feshi’ne olanak sağlıyor. Kod 29 ile bildirim yapılan işçi, işverence işten çıkartılmasına rağmen işsizlik ödeneği alamıyor. Bu nedenle kod 29 kaldırılarak farklı isimlerle uygulanmaya devam etti.

Habertürk'ten Ahmet Kıvanç'ın haberine göre; Türkiye, işsizlik ödeneğine erişimin en zor olduğu ülkelerden biri. OECD ülkeleri arasında İtalya ve Portekiz ile birlikte işsizlik ödeneğinin en zor alındığı 3 ülke arasında yer alıyor.

Kanuna göre, işsizlik ödeneği alabilmek için son 3 yılda en az 600 gün prim ödemenin yanı sıra son 120 gün hizmet akdi ile çalışmak gerekiyor. Bu koşullar sağlansa bile işçinin kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalması koşulu aranıyor. İşverenler kıdem tazminatı ödememek için işçiyi ahlâk ve iyi niyet kurallarına aykırılığı gerekçe göstererek SGK’ya eski adıyla kod 29 ile bildirimde bulunuyor. Kod 29 ile bildirim yapılan işçi, işverence işten çıkartılmasına rağmen işsizlik ödeneği alamıyor.

İşçinin haklı bir nedenle iş akdini feshetmesi durumunda normalde işsizlik ödeneği alma hakkı bulunuyor. Fakat, işten çıkış bildirimini yapma yetkisi işverende. İşveren yine kıdem tazminatı ödememek için işçiyi kendi iradesi ile işten ayrılmış gibi gösteriyor. İşçi davayı kazandığında ödeneği alabiliyor ama bunun için yıllarca beklemesi gerekiyor.

İşsizlik ödeneğinin süresinin az olması da ödenek alanların toplam işsiz sayısına oranının düşük kalmasına yol açıyor. Son üç yılda 600 gün sigortalı çalışmış işsizlere 6 ay, 900 gün çalışmış olanlara 8 ay; 1080 gün çalışmış olanlara da 10 ay işsizlik ödeneği veriliyor. OECD ülkelerinde işsizlik ödeneğinin süresi ortalama 24 ay civarında. Bu sürenin sonunda ise işsizlik yardımı veya sosyal yardım şeklinde destek sağlanıyor.