Çalışma hayatındaki herkesi çok yakından ilgilendiriyor. Maaşlarınızı yükseltebilirsiniz. Bunu yapanın alacağı aylık yükseliyor. İş yaşamına başlayan herkes emeklilik hayali kuruyor. Emeklilik zamanı yaklaşınca da 'ne kadar emekli maaşı alırım' diye araştırmalar başlıyor. Emekli maaşını yükseltmek mümkün. Emekli maaşını etkileyen birinci etken kaç yıl çalışarak emekliliğe hak kazandığınızdır. Yani 15 yıl çalışarak yaşlılık aylığı mı alacaksınız yoksa 20 yıl ve üzeri çalışarak emekli mi olacaksınız. Alınacak emekli maaşını etkileyen diğer bir etken ise çalışırken ödenen prim miktarı. Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) ödenen prim ne kadar yüksek olursa emeklilikte alınan maaş da o kadar yüksek olur. Nasıl yüksek emekli maaşı alınır' sorusunun yanıtı Hürriyet gazetesinden Noyan Doğan verdi. İşte bu ve çalışanların merak ettiği diğer soruların cevabı...
Soru: 1974 doğumluyum. 1987 tarihinden sigorta girişim var, ancak 830 gün pirim yatırılmış. 43 yaşında emekliliğe hak kazandım. Kalan primleri geriye dönük toptan ödeyip emekli olabilir miyim? Meryem T.
Cevap: Normal şartlarda 20 yıl çalışıp, 5150 gün prim ödeyim, 43 yaşında emekli oluyorsunuz. Geriye dönük toplam prim ödeyerek, emekli olma diye bir durum söz konusu değil. Emekli olamadığınız için ya primlerinizi iade alacaksınız ya da sigortalı olarak çalışıp, prim gün sayınızı ve çalışma yılınızı dolduracaksınız.
MADEN ÇALIŞANLARI 50 YAŞINDA EMEKLİ OLUR
Soru: 1.3.1989 doğumluyum. 5.7.2007 tarihinde madene girdim, halen devam ediyorum. Kaç gün primden, kaç yaşında emekli olurum? Recep Y.
Cevap: Maden çalışanlarından, 1999-2008 arasında işe girmiş olanlar sürekli madende çalışmaları halinde tahsis talep tarihinde en az 7000 gün sayısı ile 50 yaşında emekli olabiliyor. Bu şekilde sürekli madenlerde çalışanlarda sigortalılık süresi aranmıyor. Ancak münavebeli çalışılıyorsa 25 yıl çalışıp, 4500 gün süresi ile 50 yaşında emekli olunuyor. Sizin yaşınız 31. Dolayısıyla 50 yaşında emekli olacaksınız.
ÜCRETSİZ İZİN DESTEĞİ UZADI
Soru: Ekim ayında işe başladım. İşletme beni ücretsiz izne çıkartırsa, devletten ücretsiz izin parası alma hakkım var mı? Zeki E.
Cevap: Ücretsiz izin desteği 17 Kasım tarihinden itibaren 2 aylığına daha uzatıldı. Ücretsiz izne çıkartılanlara ödenen nakdi ücret desteği, 2021’nin 17 Ocak ayına kadar sürecek. İşvereniniz ücretsiz izne çıkartırsa, ücretsiz izin desteği alabilirsiniz.
YETİM AYLIĞI ALAMAZSINIZ
Soru: Babam Bağ-Kur emeklisiydi, 1999 senesinde vefat etti. Ben de SSK emeklisi ve bekarım. Babamın maaşını alabilir miyim? Ayfer Y.
Cevap: Babanızdan yetim aylığı alabilmeniz için çalışmıyor ve emekli maaşı almıyor olmanız lazım. Siz de SSK emeklisi olduğunuz için babanızdan maaş alamazsınız.
İŞKUR’A ŞİKÂYET EDEBİLİRSİNİZ
Soru: İş yerim kısa çalışma ödeneğinden faydalanıyor ve günlük iki saat üzerinden prim yatırıyor. Biz her gün 9-16 çalışıyoruz. Bu konuda nasıl bir yol izleyebilirim? Nurcihan S.
Cevap: İşvereniniz, kısa çalışma ödeneğinden yararlanıp sizi de tam mesai ile çalıştırıyorsa kısa çalışma uygulamasını istismar ediyor demektir. Bunun da yaptırımları ağır. Bu durum çalışanı da haklar sunuyor. İŞKUR’a şikâyet etmeniz gerekiyor.
EMEKLİ AYLIĞI İÇİN YÜKSEK PRİM ÖDEMELİSİNİZ
Soru: 1979 doğumluyum, ilk girişim 1996. Toplam 4328 günüm var, emekli maaşını yükseltmek için ne yapabilirim. Primlerimin hepsi asgari ücretten yatırıldı. Melek Ç.
Cevap: İlk işe giriş tarihinize göre 20 yıl çalışıp, 5825 gün prim ödeyip, 52 yaşında emekli olabiliyorsunuz. Emeklilik yaşınıza daha 11 yıl var. Emekli aylığını yükseltmek için yapacağız, yüksek kazanç üzerinden prim ödemenizdir. Örneğin, asgari ücretin 7.5 katı kadar prim ödeyebilirsiniz. O zaman emekli maaşınız da yükselir. Asgari ücret üzerinden ödenmeye devam ederse emekli maaşınız yükselmez.
BORÇLANMA SADECE PRİM GÜNÜNÜZÜ ETKİLER
Soru: 1.1.1970 doğumluyum, işe giriş tarihim 1.12.1980. 3600 prim ödemem var. Bir
çocuk ödemesi yaparsam ne zaman emekli olabilirim? Şükran S.
Cevap: Kadın çalışanlarda yaştan dolayı 15 yıl çalışıp, 3600 gün prim ödeyip, 50 yaşında emekli olunabiliyor. Sizin durumunuzda prim gün sayınız ve yaşınız tutuyor ancak çalışma yılınız 5 yıl eksik. Eksik yılınızı tamamlamanız lazım. Doğum borçlanması sadece prim gün sayınızı etkiler, sizin ise prim gün sayınız yeterli.