5580 iş günü olan, yüzde 80 engelli kanser hastası nasıl emekli olur?
SGK, Bağkur ya da emekli sandığı fark etmeksizin her çalışanın halidir emeklilik. Sigorta girişi, yaş, prim sayısı ya da hastalık gibi durumlara göre farklılık gösteren emeklilik yaşı araştırması, emeklilik ile ilgili yapılan araştırmaların başını çekiyor. Emeklilik yaşının merak edildiği kadar, nasıl emekli olunacağı konusunda da kafa karışıklığı devam ediyor. Peki, 5580 iş günü olan, yüzde 80 engelli kanser hastası nasıl emekli olur?
Sosyal güvenlik reformu kapsamında emeklilik yaşı ile ilgili yapılan farklı hesaplamalar, emeklilik başvurusu yapacak kişilerde kafa karışıklığına neden oluyor. Türkiye’de emekli olma yaşı öncelikle, emeklilik yaşı, işe giriş tarihlerine göre belirleniyor. Bu kapsamda, 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlar, 8 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 arasında sigortalı olanlar ve 30 Nisan 2008 sonrasında sigortalı olanlar arasında emeklilik yaşı farklılık gösteriyor. Emeklilik yaşının dışında özellikle hastalık nedeniyle emeklilik şartlarında değişiklik gözlemlenebiliyor. Peki, 5580 iş günü olan, yüzde 80 engelli kanser hastası nasıl emekli olur? Uzmana sor’dan gazetemize gelen soruyu, İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Yazarımız Mert Nayır cevapladı.
5580 İŞ GÜNÜ OLAN, YÜZDE 80 ENGELLİ KANSER HASTASI NASIL EMEKLİ OLUR?
Merhaba ben kanser hastasıyım (mide ve akciğer) 5580 iş günü sigortam var %80 engelli raporum var. Hangi şartlarda kaç çeşit emeklilik şartları var? Engelli çalışan tazminatı normal çalışandan farklı mı? Ben vergi dairesinden evrak gönderdim bu evraklar ne için? 4 ay oldu cevap
Sosyal Güvenlik çatısı altında farklı emeklilik sistemleri mevcut. Birinci emeklilik modeli sigortalı işe girişinize göre belirlenen prim ve yaş şartına göre belirlenen normal emeklilik modelidir. Bu hak sahibine tam emekli aylığı bağlanmasıdır.
İkinci model ise yaşlılık aylığıdır. Yaşlılık aylığı 60 yaşına gelmiş ancak tam aylık için istenilen prim gün sayısı bulunmayan kişilerin emekli olabilmesi için sunulan bir modeldir. Bu modelde 99 öncesi işe girişi olanlardan 3600 prim günü, 2008 öncesi girişi olanlarda 4500 prim günü 2008 sonrası için de 5400 prim günü şartı aranır.
Üçüncü emeklilik modeli engelli aylığıdır. Bu aylık doğuştan ya da iş hayatına başlamadan önce meydana gelen engellilik durumlarında geçerlidir. Şartları yine işe giriş tarihine göre belirlenmektedir. Dördüncü emeklilik modeli malulen emekliliktir. Bu sistem işe girişten sonra meydana gelen engellilikten kaynaklanan durumlarda geçerlidir. Siz işe başlamadan önce %60 ve üzeri engeliniz varsa 15 yıl 3600 gün ile emekli olabilirsiniz, işe başladıktan sonra bu oranda engeliniz oluşursa (malullük aylığı) 10 yıl sigortalılık süresi ve 1800 prim günü şartı aranır.
Tazminat durumunda herhangi bir fark bulunmamaktadır. Normal çalışanla engelli çalışanın tazminat hesaplamaları aynı yapılır. Pandemi süresinde evrak işlemlerinde gecikmeler yaşandı. Kurum personelleri var güçleriyle biriken talepleri sonuçlandırmaya çalışıyorlar.Sosyal Güvenlik çatısı altında farklı emeklilik sistemleri mevcut. Birinci emeklilik modeli sigortalı işe girişinize göre belirlenen prim ve yaş şartına göre belirlenen normal emeklilik modelidir. Bu hak sahibine tam emekli aylığı bağlanmasıdır.
İkinci model ise yaşlılık aylığıdır. Yaşlılık aylığı 60 yaşına gelmiş ancak tam aylık için istenilen prim gün sayısı bulunmayan kişilerin emekli olabilmesi için sunulan bir modeldir. Bu modelde 99 öncesi işe girişi olanlardan 3600 prim günü, 2008 öncesi girişi olanlarda 4500 prim günü 2008 sonrası için de 5400 prim günü şartı aranır.
Üçüncü emeklilik modeli engelli aylığıdır. Bu aylık doğuştan ya da iş hayatına başlamadan önce meydana gelen engellilik durumlarında geçerlidir. Şartları yine işe giriş tarihine göre belirlenmektedir. Dördüncü emeklilik modeli malulen emekliliktir. Bu sistem işe girişten sonra meydana gelen engellilikten kaynaklanan durumlarda geçerlidir. Siz işe başlamadan önce %60 ve üzeri engeliniz varsa 15 yıl 3600 gün ile emekli olabilirsiniz, işe başladıktan sonra bu oranda engeliniz oluşursa (malullük aylığı) 10 yıl sigortalılık süresi ve 1800 prim günü şartı aranır.
Tazminat durumunda herhangi bir fark bulunmamaktadır. Normal çalışanla engelli çalışanın tazminat hesaplamaları aynı yapılır. Pandemi süresinde evrak işlemlerinde gecikmeler yaşandı. Kurum personelleri var güçleriyle biriken talepleri sonuçlandırmaya çalışıyorlar.
