Türkiye'nin biyolojik çeşitliliğine 853 bin noktadan yakın takip

Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) Genel Müdürlüğü tarafından başlatılan Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Envanter ve İzleme Projesi (UBENİS), Türkiye'nin biyolojik çeşitlilik zenginliğini gözler önüne serdi. Proje kapsamında 853 bine yakın gözlem noktasından yapılan tespitlerle 13 bin 409 bitki ve hayvan türü envantere alındı.

AA muhabirinin DKMP Genel Müdürlüğünden aldığı bilgiye göre, Türkiye'de son yıllarda biyolojik çeşitliliğin korunması ve sürdürülebilir kullanımına hizmet edecek envanter ve izleme çalışmalarının ulusal düzeyde gerçekleştirilmesi, biyolojik çeşitliliğe ilişkin veri tabanlarının oluşturulması gibi çeşitli projeler hayata geçirildi.

Bu çalışmalar, bulunduğu konumla 3 farklı bitki coğrafyasına sahip olan Türkiye'nin zenginliğini de gösterdi. Avrupa'nın tamamında 12 bin 500 açık ve kapalı tohumlu bitki türü varken, sadece Anadolu'da yaklaşık 11 bin 700 tür olduğu tespit edildi.

Bakanlık da söz konusu biyolojik c¸es¸itliliğin ortaya konulması, gidişatının izlenmesi ve envanter eksikliklerinin giderilmesi amacıyla UBENİS'i hazırladı. Proje kapsamında Türkiye'nin biyolojik çeşitlilik envanteri, damarlı bitkiler, memeli hayvanlar, kuşlar, iç su balıkları, sürüngenler ve çift yaşarlar bazında çalışmalar yapıldı. Biyolojik çeşitlilik envanteri ülke çapında ve tüm ekosistemleri kapsayacak şekilde oluşturuldu.

Veriler Nuh'un Gemisi Veri Tabanı'nda depolandı

Proje kapsamında, 2013'te il bazında biyolojik c¸es¸itlilik envanter c¸alıs¸maları bas¸latılırken, geçen yıl sonu itibarıyla 81 ilde bunlar tamamlandı. Türkiye'nin her yerinden toplanan biyolojik çeşitlilik envanter verileri Bakanlık tarafından 2007'de kullanıma sunulan Nuh'un Gemisi Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Veri Tabanı'nda depolandı.

Envanter çalışmalarında, toplam 852 bin 644 konumsal gözlem noktasından 472 bin 17'sini hayvan, 380 bin 627'sini bitki noktası oluşturdu. Toplamda 13 bin 409 bitki ve hayvan türünün tespiti yapıldı ve bunlar envantere alındı. Türlerden 12 bin 145'i bitkiler, 1264'ü de hayvanlardan oluşuyor.

Ülke genelinde 644 lokal endemik, 4 bin 498 endemik takson tespit edilirken, proje kapsamında Türkiye'nin endemizm oranı yüzde 31,8 olarak kayıtlara geçti.

Ayrıca, Türkiye için önemli ekonomik girdi sağlayabilecek türlere ilişkin potansiyel ekonomik değerleri ve bunların kullanılan kısımlarına ilişkin bilgiler de toplandı.

Envanter c¸alıs¸malarının tamamlanmasıyla biyolojik çeşitlilik izleme c¸alıs¸malarına bas¸landı. Bu kapsamda her bir il ic¸in tu¨r/popu¨lasyon, habitat/ekosistem ve bo¨lgesel du¨zeyde izleme go¨stergeleri belirlendi ve izleme planları olus¸turuldu. I·zlemeler taşrada yürütülen çalışmaların yanı sıra u¨niversitelerle yapılan protokoller aracılıgˆıyla gerc¸ekles¸tiriliyor. Mart ayı itibarıyla 292 flora ile 218 fauna tu¨ru¨ ve 263 o¨zellikli alan izleniyor.

Biyokac¸akc¸ılıkla mu¨cadele çalıs¸maları

Çalışmalar kapsamında, Türkiye'nin zengin genetik kaynaklarına yönelik biyokaçakçılıkla da mücadele kesintisiz devam ediyor.

Ülke genelinde 2007-2019 döneminde 79 olayda 21 farklı u¨lkeden 134 yabancı hakkında idari para cezası uygulandı.

Ayrıca, kolluk kuvvetleri ile Tarım ve Orman Bakanlığı arasında biyokac¸akc¸ılık verilerinin paylas¸ılması ve olayların takibinin sagˆlanması amacıyla "Biyokac¸akc¸ılıkla Mu¨cadele Bilgi Sistemi" kuruldu. Sistemde bulunan bilgiler I·c¸is¸leri Bakanlıgˆı ile yapılan protokol c¸erc¸evesinde bakanlıktan sağlanan hat u¨zerinden kolluk birimlerine veriliyor.