Teknoloji eğitimi almış kadın sayısı fazla, üreten az

Teknolojide Kadın Derneği (Wtech) Başkanı Zehra Öney, "Türkiye'de bilim ve teknoloji alanlarında mezun kadın sayısı ortalama olarak Avrupa’daki her ülkeden yüksek durumda. Ancak istihdamda rakamlar bu kadar güzel değil. Ar-Ge’de, üretimde, yazılımda teknoloji üreten kadın sayısı sadece yüzde 2-3’lerde. Bunun getireceği çok büyük sorunları ilerleyen zamanlarda insanlık olarak yaşıyor ve görüyor olacağız." dedi.

Öney, AA muhabirinin teknolojide kadın iş gücüne ilişkin sorularını cevapladı.

Teknolojide Kadın Derneği olarak bilim ve teknoloji dünyasında, üretim alanında uzman, yetkin ve dönüştürücü insan kaynağını yaratmak için çalıştıklarını ifade eden Öney, özellikle sayıca çok az olan kadın teknoloji insanı sayısını artıracak güçlü farkındalık ve eğitim çalışmalarını hayata geçirmek istediklerini söyledi.

Şu anda Türkiye’de işsizlikten söz ederken yaşanan geniş çaplı teknolojik dönüşümlerle 2030 yılına kadar 3,5-4 milyonluk teknolojide uzman istihdam açığı oluşacağını belirten Öney, büyük bir insan kaynağına ihtiyaç duyulacağını belirtti.

Öney, şu bilgileri verdi:

"Şu an halihazırda okuduğumuz, çalıştığımız ve bildiğimiz mesleklerin pek çoğu 2030'da ortadan kalkacak. 2022 yılına kadar 130 milyon yeni iş imkanının oluşacağı ve bunların 70 milyonunun robotlar tarafından yapılacağı, geriye kalan 60 milyon işin yüzde 54’ünü yapmak içinse yeni teknolojiler hakkında bilgi ve yetenek sahibi gençlere ihtiyacımız olacağı öngörülüyor. Yani, yeni yeteneklere sahip bir insan kaynağına ihtiyaç başlayacak, hatta başladı bile.

Bu doğrultuda Wtech olarak teknolojide insanın kendi potansiyelini keşfetmesini ve bu sektörde fırsat eşitliğini sağlayacak projeleri ve eğitimleri hayata geçiriyoruz. Derneğimizin önemli gördüğü ve odağına aldığı bir diğer konu ise araştırma ve ölçümleme çalışmaları. Bu alanda birbirinden değerli üye kurumlarımızın da desteği ile çok kısa bir süre sonra Türkiye’nin ilk teknoloji ve insan endeksli çalışmasına başlamayı hedefliyoruz. Hepimizin bildiği gibi ölçemediğimiz bir şeyi yönetemeyiz ve geliştiremeyiz. Bu kapsamda, Türkiye’nin bir insan ve teknoloji haritasını çıkartmak ve çalışmalarımızı bu temel üzerine oturtmak en büyük hedeflerimiz arasında."

Bir diğer önem verdikleri hususun, Wtech Akademi’de uzmanlaştırılan ve eğitilen gençlerin istihdama kazandırılması olduğunu kaydeden Öney, akademinin tüm eğitimlerini canlı programlar eşliğinde sertifikalı ve ücretsiz olarak düzenlediğini ifade etti. Öner, gençlerin bu eğitimlere akademinin yaptığı bir ön sınavdan geçerek davet edildiğini belirterek, "Wtech Akademi’nin en büyük amaçlarından bir tanesi Hazine ve Maliye Bakanı'mız Sayın Berat Albayrak’ın da açıkladığı '1 Milyon Yazılımcı' projemizin destekçisi olmak ve yetiştirdiğimiz gençlerimizi de bu projenin hedefindeki dönüşümün bir parçası haline getirmek. Bu anlamda eğitim komitemizin içerisinde kurduğumuz istihdam çalışma grubumuza birçok teknolojik alanda eğitim verdiğimiz gençlerimizin, kamu ve özel sektörde istihdama katılmalarını güçlü bir şekilde destekliyor ve istihdama katıldıktan sonra da belli bir süre onları koç çalışmalarımızla destekliyoruz." diye konuştu.

"Yazılımda teknoloji üreten kadın sayısı sadece yüzde 2-3’lerde"

Öney, kadınların teknoloji alanında okumaya ve çalışmaya hevesli olduğunu ifade ederek, bu alanda kadın istihdamının sınırlı kalmasının önemli bir sorun olduğunu kaydetti.

Teknik tarafta globalde kadınların sayısı az olsa da Türkiye’deki rakamların nispeten iyi kaldığını belirten Öney, şu bilgileri verdi:

"Türkiye'de bilim ve teknoloji alanlarında mezun kadın sayısı ortalama olarak Avrupa’daki her ülkeden yüksek durumda. OECD’nin 2014 yılında yayımlanan son verilerine göre Türkiye’de STEM mezunlarının toplam mezunlar içindeki oranı yüzde 17 ile ilk 10 ülke arasında yer almaktaydı. Aynı zamanda yine Honeypot’un yaptığı OECD ülkeleri ve AB ülkelerinden 41 ülkeyi kapsayan bir araştırmaya göre de STEM bölümlerinden mezun kız öğrenci oranının en yüksek olduğu ülke, yüzde 37,11 ile Türkiye. Ancak istihdamda rakamlar bu kadar güzel değil.

Honeypot’un OECD ülkeleri arasında yapmış olduğu Teknoloji ve İnsan Endeksi’nde çıkardığı Türkiye rakamlarına bakıldığında 30 milyon istihdam içerisinde sadece 245 bin teknoloji çalışanı olduğu ve bunun da sadece yüzde 9,91’i, yani 23 bin 400'ünün kadın olduğu tespit edilmiş. Bu kadınların da büyük bir çoğunluğu yönetim seviyesinde çalışıyor. Yani mutfakta, Ar-Ge’de, üretimde, yazılımda teknoloji üreten kadın sayısı sadece yüzde 2-3’lerde. Bunun getireceği çok büyük sorunları ilerleyen zamanlarda insanlık olarak yaşıyor ve görüyor olacağız."

Yapay zekada "kadın detaycılığı" eksik kalmamalı

Zehra Öney, yapay zekanın (AI) ve makine öğrenmesinin kadın detaycılığına ihtiyaç duyduğunu ifade ederek, kadın duygusu ve farkındalığının bulunmadığı bir teknoloji dünyasında insanlık için yeterli hizmetlerin ortaya konulamayacağını söyledi.