Samanyolu Galaksisi'nde ortay çıktı! Saatli bomba...

Bilim insanları Samanyolu Galaksisi’nde keşfedilen ve ender rastlanan bir yıldız sisteminin “saatli bomba” olduğunu söyledi. Buna göre söz konusu sistem, gama ışını patlamasına yol açabilir.

Wolf-Rayet diye bilinen ve kozmik bir fırıldak gibi görünen yıldız sistemi, Dünya’dan 8 bin ışık yılı uzakta. Ayrıca Güneş’ten yaklaşık 10 ila 15 kat daha büyük ve 100 bin kat daha parlak. Bilim insanlarına göre az sayıda büyük yıldız, hayatının son demlerinde Wolf-Rayet yıldızlarına dönüşüyor. Bu aşama birkaç yüz bin yıl sürüyor ama bu da bir yıldız açısından epey kısa bir süre. İlk olarak Charles Wolf ve Georges Rayet tarafından 1860'ların sonlarında keşfedilen Wolf Rayet Yıldızlarının, ismini kaşiflerinden aldığı biliniyor.

Ayrıca yüz milyon yıldızdan yalnızca biri Wolf-Rayet’e dönüşecek kadar büyük olabiliyor. Gökbilimcilerin keşfettiği gibi iki yıldızdan oluşan bir sistemse daha da nadir görülüyor. Söz konusu yıldız sistemiyle ilgili bulgularını ilk kez 2018’de saygın bilim dergisi Nature’da yayımlayan gökbilimciler, sisteme Mısır’ın kaos tanrısı Apep’in ismini vermişti. Şimdi iseŞili'deki Avrupa Güney Gözlemevi'ndeki gelişmiş görüntüleme tekniklerini kullanan araştırmacılar, yıldız sistemini çevreleyen karbon tozunu inceledi. Bu toz kütlesi, yıldız rüzgarları nedeniyle bir kuyruk şeklini alıyor ve yıldız sisteminin, Nil Nehri'nde yaşadığı ve devasa bir yılan olduğu söylenen Apep’i andırmasını sağlıyor. CNN’in haberine göre gökbilimciler, gözlemlerin ardından bu nadir sistemle ilgili birçok yeni bilgi edindi. Örneğin söz konusu dev yıldızların birbiri etrafında dönüşünün 125 yıl sürdüğü ortaya çıktı.

Pazar günü Kraliyet Astronomi Topluluğu’un Aylık Bildirimler dergisinde yayımlanan çalışmada ayrıca, bu son derece parlak yıldızların ölüme mahkum olduğu ifade edildi. Zira sıradaki aşamanın, kara delikle sonuçlanacak bir süpernova olması bekleniyor. Çalışmayı yöneten Yinuo Han ve ekibi, yıldız sistemini çevreleyen toz sarmalının beklenenden daha yavaş genişlediğini keşfetti. Araştırmacılara göre bunun nedeni yıldızların çok hızlı dönmesi ve rüzgarları farklı yönlere farklı hızlarda savurması. Han, "Yıldız rüzgarları muhtemelen farklı yönlerde farklı hızlarda fırlatılıyor" dedi ve ekledi:

Toz genişlemesiyle ilgili bulgularımız, yıldızın ekvatorundan fırlatılan rüzgarların daha yavaş olmasından kaynaklanıyor. Araştırmacılar ayrıca, Apep'in geleceğine yönelik bazı tahminlerde de bulundu. Epey yıkıcı bir senaryoya işaret eden tahminlere göre Apep yaşamının sonunda bir gama ışını patlaması oluşturabilir. Sidney Üniversitesi’nden ve araştırmanın yazarlarından Profesör Peter Tuthill, “Bu bir saatli bomba” dedi ve ekledi.

Yıldız sistemi, Wolf-Rayet’lerin tüm ekstrem davranışlarını sergiliyor. Bunun yanında Apep’teki ana yıldız, çok hızlı dönüyor gibi görünüyor. Bu da süpernovaya dönüştüğünde uzun bir gama ışını patlaması yaratacak tüm özelliklere sahip olduğu anlamına geliyor. Gama ışını patlamaları, evrende meydana gelen en yüksek enerjili olaylar arasında yer alıyor. Öyle ki bu patlamalar, Dünya’nın ozon tabakasını yok edebilecek güçte. Neyse ki araştırmacılar, yıldız sisteminin dönme ekseni sayesinde bu patlamanın Dünya’yı etkilemeyeceğini söylüyor. Yine de bu durum Samanyolu'nda daha önce hiç gözlemlenmediği için bilimsel araştırmalar açısından büyük önem taşıyor.