Avrupa’nın en yeni ülkesi Liberland, Sırbistan ve Hırvatistan’ın arasında. Mottosu “Yaşa ve yaşat” olan ülkenin kurucusu Vit Jedlicka’yla konuştuk.
Avrupa’nın göbeğinde, Kadıköy ilçesinin 3’te biri kadar bir alan... Zamanında Sırbistan ve Hırvatistan sınırlarını Tuna Nehri’ne göre belirlemiş. Ama sular çekilip de nehrin yatağı değişince arada bir boşluk çıkmış ortaya. Aslında Sırbistan’ın toprakları gibi görünüyor haritalarda. Ama ne Sırbistan ne Hırvatistan hak iddia etmiş üzerinde. 1983 doğumlu Çek siyasetçi Vít Jedlicka da bakmış kullanan yok, Nisan 2015’te kendi sanal ütopyasını; Liberland’ı kurmuş. Sıfırdan anlaşmalar yapıp ormanlık bir alan üzerine devlet oluşturmaya çalışıyor. Kendisini Sabancı Üniversitesi’nde verdiği konferansta yakaladım. Gelin sizi dünyanın en yeni ve belki de en kompleksiz devlet başkanıyla ile tanıştırayım.
GÖNÜLLÜ VERGİ SİSTEMİ VAR
En klasik soruyla başlayayım. Nereden çıktı devlet kurma fikri?
4 yılı aşkın süre boyunca Çek Cumhuriyeti’nde siyaseti değiştirmek için uğraştım. İsviçre gibi bir ülke olsun istiyordum. Kolay değildi. İster sağ ister sol hükümet olsun… Hep yüksek vergiler oluyordu, Avrupa Birliği nedeniyle bir sürü yeni düzenleme geliyordu. Çek politikasını değiştirmeye uğraşmaktansa sıfırdan yeni bir ülke kurma fikri çok daha kolay geldi. Ve gerçekten de haklı olduğumu gördüm.
Nasıl yani? Hiç kimse bir şey demiyor mu? Niye biri ordusunu yollayıp da işgal etmiyor?
Bu toprak parçası üzerinde kimse hak iddia etmiyor. Biz Liberland’ı kurduktan 11 gün sonra Sırbistan resmen orasının kendi toprakları olmadığını ve Liberland’ın kurulmasıyla ilgilenmediklerini söyledi. Oysa tüm dünya orasının Sırbistan olduğunu düşünüyor. Şimdi o bölgede sınır kontrollerini artıran Hırvatistan da dâhil… Ama şimdi biri Hırvatistan’dan çıkıp da Liberland’e girmek istediğinde, Hırvat polisi o kişilerin Sırbistan’a yasadışı geçtiğini iddia ediyor.
Görüşme yapıyorsanız, bir nevi iki ülkeyle de diplomatik ilişkiniz var yani?
Tam olarak tanınmadığımız için diplomatik ilişki denmez. Ama hükümet yetkilileriyle görüşüyoruz. Daha yeni Zagreb ve Belgrad’dan döndüm. Çok üst düzey isimlerle bir araya geldik. Yeni Hırvat hükümeti eskisine göre özgür fikirlere çok daha açık. Sırbistan zaten en başından beri destekleyici.
Liberland vatandaşlığına başvurmak için koşullar;
- Diğer insanlara ve düşüncelerine, ırk, etnik yapı ve din ayrımı yapmaksızın saygı duymak
- Özel mülkiyet hakkına saygılı olmak
- Komünist, Nazi gibi radikal bir geçmişinin olmaması
Peki, sizce neden bu kadar çok insan bu fikri böylesine çekici buluyor?Bu ülkenin arkasında çok büyük bir fikir var. Biz yeni bir şey öneriyoruz. Gönüllü vergi sistemi olsun diyoruz. Küçük olsun ama güvenliğinden, adaletin olduğundan emin olalım diyoruz. Özgürlüklere çok önem veriyoruz.
Bir gün Birleşmiş Milletler’de koltuğunuz olur mu?
Çok ilgilenmiyorum bununla. Gözlemci ülke olabiliriz. Ama tam üyelik bizim yararımıza değil.
Neden ki?
Cenevre’de BM'nin merkezi olmasına rağmen İsviçre de yıllarca üye değildi... İşin içine hükümetlerarası bürokratik bir şey girince özgürlükler sınırlanıyor.
O zaman Avrupa Birliği için de öyle düşünüyorsunuz...
Daha bile kötü... AB'ye girmenin hiçbir mantığı yok. Ama mesela AB Serbest Ticaret Anlaşması'nın parçası olmak isteriz.
70 ÜLKEDE TEMSİLCİLİĞİMİZ VAR BİR TEK KUZEY SUDAN BİZİ TANIDI
“Yaşa ve yaşat” sloganı Nereden çıktı?
Yapmak istediğimizi anlatıyor. İnsanların devlet aracılığıyla birbirini soymadığı bir düzen yaratmaya çalışıyoruz. Yaşadıkları ve diğerlerinin de yaşamasına izin verdikleri bir düzen...
Bu gerçekten bir ülke mi yoksa bir ütopya mı?
Aslına bakarsın her ülke, her ulus bir düşünceden ibaret. Eğer Türkiye’nin var olduğuna inanan yeterince insan varsa, Türkiye de var oluyor. Yani aslında diğer ülkelerden hiçbir farkımız yok.
Nedir son durum, kimler tanıdı sizi?
Kuzey Sudan bizi tanıyan ilk ülke oldu. Hiç talepte bulunmamıştık. Çok hoş oldu. 10’dan fazla ülkeyle şuan çok iyi ilişkilerimiz var. En son Liechtenstein Prensi Hans Adam ile bir araya geldim. O da bize çok destek oluyor.
2020 için hedef 150 temsilcilik diyorsunuz. Olur mu gerçekten?
Bence yapılabilir. Şimdiden 70 ülkede temsilciliğimiz var.
İŞ YAPANA VATANDAŞLIK VERİYORUZ
Kaç kişi başvurdu şu ana kadar?
İnternet sitesine kaydolanların sayısı 400 bini buluyor. Prosedürü değiştirmek zorunda kaldık. Yeni prosedüre göre 86 bin kişi başvurdu.
Kaç kişi aldı peki vatandaşlık?
Sadece Liberland için bir şeyler yapanlar vatandaşlık alabiliyor. Puan gibi, para birimimiz ‘Merit’ten toplamaları gerek. İster parayla ister bizim için zamanlarını harcayarak toplayabilirler. 10 saat bizim için çalışan biri 50 Merit kazanabiliyor. Şu ana kadar binlerce kişi Merit toplamaya başladı.
SURİYELİ MÜLTECİLERE ÜCRETSİZ BARINMA İMKANI SAĞLAYABİLİRİZ
Türkler’den başvuru yağdığı doğru mu?
46 bin başvuru geldi. Mısır’dan sonra en fazla başvurunun geldiği ikinci ülkesiniz.
Türkiye Liberland’ı tanır mı?
Bence potansiyel var. Parlamentodan birçok önemli isimle görüştüm bile.
Çevrenizdeki ülkeler mülteci krizine karşı çok sert önlemler aldı. Sizin bakış açınız nasıl mültecilere? Kabul eder misiniz ülkeye?
Dediğim gibi bizim düşünce yapımıza uyan ve bize yardımcı olan herkesi ülkeye kabul ediyoruz. Eminim böyle çok sayıda mülteci var. Ama şuana kadar bize yardım etmek isteyen çok az kişi çıktı. 1 Suriyeli vardı mesela. Ama sonra Sırbistan’a sığındı. Diğer mültecilerin derdi Almanya’ya gitmek. Devletin verdiği 600 Euro yardım cazip geliyor. Ama gelmek ve bize yardım etmek isterlerse biz onlara ücretsiz barınma imkânı bile sağlarız.
Turist olarak nasıl gelebilirim Liberland’a?
Tuna Nehri’nden tekneyle geçiyoruz. Hırvatistan'ın Osijek kentine uçabilirsiniz. Air Liberland'ın da Ryanair'in de uçuşları var. Ağustos’ta bir müzik festivali olacak. Hatta bir Türk, Ersin Özgenç organize ediyor. 5 bin kişinin gelmesi bekleniyor. Ama kara sınırından geçilmesin. Hırvat polisi çok sıkı koruyor.
