‘Tatar Ramazan’ın kızı çocuk istismarına karşı

Çocuk Suçları Önleme Derneği Başkan Yardımcısı Gülay Şişman, istismara uğrayan, kaçırılan, kaybolan çocukların izini sürüyor, okullarda eğitimler veriyor. Şişman, “İstanbul’da her saat bir çocuk kaçıyor veya kayboluyor. Bunların yüzde 97’si evden kaçıyor, yüzde 3’ü de başka nedenlerden dolayı kayboluyor” diyor.

Gülhan Şişman Çocuk Suçları Önleme Derneği Başkan Yardımcısı. Türkiye’de istismara uğrayan, kaçırılan, kaybolan çocukların izini süren, çocuk istismarını önlemek için okullarda eğitimler veren bir kadın.

Ve o bir dönem Adana’nın en ünlü kabadayılarından olan Tatar Ali’nin kızı. Tatar Ramazan dizisi babası Tatar Ali’nin hayatından esinlenilerek hazırlanmış. Babası da sokaklarda büyümüş. Gülhan Şişman ise Amerika doğumlu. Babası ailesini de yanına alarak Amerika’ya göç etmiş. 1965 yılında Amerika’da doğan, orada büyüyen Gülhan Şişman, ‘Amerika’da büyümemize rağmen müthiş bir memleket sevgisiyle büyütüldük. Ben de ülkeme döndüğümde iş yaptım ama bunun yanı sıra başka birikimlerimi de aktarmak istedim. Ben de üç çocuk annesi bir kadınım’ diyor.

Gülhan Şişman FBI’den eğitim sertifikaları almış, çocuk istismarı, kayıp çocuklar ve pedofili konuları üzerine eğitim seminerlerine katılmış. New York’taki ‘Children Advocacy Center’de yıllarca çocuk istismarı konusu üzerine çalışmış. Şimdi Türkiye’de Emniyet Genel Müdürlüğü’yle birlikte çalışıyor.

Çocukları korumak için kanunlar yetersiz

Türkiye’de yasalar çocukları yeterince koruyor mu?

Türkiye koruyucu yöntemler üzerine çalışıyor. Ancak kanunlar maalesef yeterli olmuyor. İyilik çok güçlüdür ama maalesef kötülük bu yüzden çok yaratıcıdır. Kanunlarda bir delik varsa, kötülük bunu bulur.

Babanızın hayatı dizi olmuş. Tatar Ramazan babanızdan esinlenerek mi yaratılmış?

Birebir babamın hayatı değil, ama onun hayatından esinlenilmiş. Babam Tatar Ali. Babam ‘Adana’da var olmanın yolu o zaman oydu. Daha iyisini öğrenene kadar Tatar Ali’ydim’ derdi. Amerika’ya iş için gitmiş ve yaşamaya karar vermiş. Ben de anneyim. Amerika’da yasalar, koruyucu önlemler çok kuvvetli. Konu ilgimi çekiyordu. Eğitimlere katıldım. İstanbul Emniyeti Çocuk Şubesi’ne elimdeki bilgileri götürdüm. Onlar çok ilgilendiler. 1.5 yıl üzerinde çalışmıştım. Biyolojik Kimlik Karneleri o dönemde yeni konuşuluyordu. Beni 1 ay sonra arayıp ‘sizinle çalışalım siz bu konuyu iyi biliyorsunuz’ dediler. Bu arada New York Eyaleti’nde aldığım eğitimlerle ilgili sınavlara girmeye başladım. Kayıp Kaçak İstismar Edilmiş Çocuk İlk Müdahale uzmanıyım. Çocuk İstismarları Soruşturma uzmanlığı eğitimleri de aldım.

Nereden aldınız bu eğitimleri?

Bunları FBI veriyor. Ben de Türkiye’de okullarda bu eğitimi vermeye başladım.

Kaç çocuğa eğitim verdiniz?

Emniyet verilerine göre 35 bin -40 bin çocuğa eğitim verdim. 7 bin saha çalışanını eğittim. Çocuğu korumak için çocuğun bulunduğu alanı kuvvetlendirmeniz lazım. Bu da aile ve okul eğitiminden geçiyor.

Çocuk yaşta kızlar fuhuşa sürükleniyor, ensest, pedofili vakaları, terk edilen çocuklar var...

Konu ağır bir konu. Dünyanın her yerinde böyle. Ayrıca Türkiye’de medya bu haberleri veriş biçiminde de hatalı. İyi niyetli ama hatalı. Engelleyecek sistemlerin üzerinde durulmuyor.

Pedofili vakaları Türkiye’de daha mı az, yoksa saklanıyor mu?

Pedofililer çocukların olduğu yerdedir. Türkiye’de yok, az diyemeyiz. Amerika ve AB ülkelerinde pedofili olanlar biliniyor. Emniyet bu kişileri biliyor. Türkiye’de ne yazık ki bu yok.

Her üç kız çocuğundan biri istismara uğruyor

Çocuklarımızı yetiştirirken ne yapmalıyız?

Çocukları güçlendirmeliyiz. Çocuk hayır demeyi öğrendiği andan itibaren eğitime başlamalı.

2-3 yaşında mı?

3.5 yaş uygun. Çocukların hayırlarına saygı duyulmalı. Çocuğun kendi seçimlerine sizin kızmayacağınızı görmeli. Çocuk büyümeye başladığında arzu etmediği bir şey başına geldiğinde hayır diyebilmeli. Çocuk büyürken karşısına biri çıktığında ve ona arzu etmediği bir şey yaptığında hayır diyebilmeli. Karşısındaki bu hayırı dinlemezse ‘sen kim oluyorsun benim annem babam hayırımı dinliyor’ diye düşünür.

Peki kim çocuk istismarcıları?

Her tip insan olabiliyor. Ama kim olduğunu bilmesek de o kişinin nasıl bir çocuğu hedeflediğini biliyoruz.

Hedef içe kapanık çocuklar mı?

O da var. O çocuğun nasıl bir çocuk olduğundan yüzde 100 eminiz. Çocuğa zarar verecek kişi avcıdır, avına sessizce yaklaşır, avını da sessiz ve yalnızlardan seçer. Bu edenle çocuk hayır diyebilmeli, bağırabilmeli. Bir şeyden rahatsız olduysan hayır de!

Seni kaçırırlar demek yanlış mı?

Biz çocuğa hakları veriyoruz. Bedeni kendisinin, bedenini anne ve babanın dışında ve doktorunun dışında kimseye göstermek zorunda değilsin. Bunu söylüyoruz. Kendisini koruma becerileri öğretilmeli çocuklara. Biz, ‘Özel bölgen ayıp’ demiyoruz. Mayoyla kapattığımız her yer özel. O özel yerler senin. Annen, baban ve doktorun bakabilir. Bunu aile vermeli. Yalnız çocukların istismara uğraması, kaçırılması çok daha fazla.

Her saat başı bir çocuk kayboluyor bunların yüzde 97’si evden kaçıyor

Erkek çocuk istismarı daha çok mu gizleniyor?

Erkek çocuk istismarı en az ihbar edilen istismar. Bilmiyoruz o yüzden. Erkek çocuklar da daha çok gizliyor. Erkekliğe vurulmuş sekte olarak görülüyor. Bu çocukların ileride daha maço ve belalı olduğu da görülüyor. Ne acı bir şeydir ki erkek çocuk tercih eden pedofililer en azılı pedofililerdir. Çocukken istismara uğrayan erkeklerin yüzde 60’ı intiharı düşünebiliyor, yüzde 40 ise kendisi pedofili olabiliyor. Bu yüzden zorunlu ihbarcı kanunu şart. Arada 3-4 veli gelip ‘ah ben de istismara uğradım bu yaşa kadar kimseye söyleyemedim’ diyor. Ben onlara şunu söylüyorum ‘senin sorunun değil. Orada başkası da olsaydı olacaktı’ Herkes ilk önce ‘niye ben?’ diye soruyor. Bu oysa araba kazası gibidir. İstismarı ortaya çıkarmak bu yüzden çok önemli. Ve çocuğu arındırmak lazım. ‘Senle alakası yok, hasta olan bu demeli’ Başına istismar gelenler dışlanmamalı.

İstanbul’da kaybolan çocuk sayısı her geçen gün artıyor. Çocuklar evden kaçıyor mu? Kaçırılıyor mu?

Her saat başı bir çocuk kaçıyor veya kayboluyor İstanbul’da. Bu çocukların yüzde 97’sinin evden kaçtığı, yüzde 3’ü de başka nedenlerden dolayı kayboluyor. Kayıp çocukların yüzde 100’e yakın kısmı, eğer 24 saatte bulunamazlarsa ya bir suçun faili ya da bir suçun mağduru oluyorlar. Maalesef, cesedi bulunan çocuklarımız da oluyor. Son 2 yılda 11 çocuğun cesedi bulundu. Bu çocuklardan 2’si kaza sonucunda hayatını kaybetti, 8’i intihar etti, 1’i cinayet kurbanı oldu. İstanbul pilot kent. Burayı halledince Türkiye’yi halletmiş olarak görüyorsunuz. Kayıp, kaçak ve istismar bir arada görülüyor. Tohum istismardır. Kayıp çocukların çoğunluğu istismar için kaçırılıyor. Ya çocuğu istismar ya da aileyi. Kaçırma işlemi de Türkiye’de genelde aile kavgaları yüzünden oluyor. O yüzden çok kültürlü toplumlarda var. Anne Kürt baba Laz. Boşanıyorlar, baba alıyor çocuğu köyüne götürüyor. Amaç anneyi incitmek. Uluslararsı boyutu da böyle.

Kayıp çocukların yarısı bulunuyor

Ne kadar yaygın çocuk istismarı?

0-18 yaşındaki her 3 kız çocuktan biri hayatı boyunda en az bir kere istismara uğrar. Aynı şekilde her altı erkek çocuktan biri de istismara uğrar.

Bulunma oranları nedir?

Yarısı bulunuyor o çocukların. 2014 yılında kayıp çocuk rakamının günde 30’a çıkacağı öngörülüyor. Başta kaçırılma ve kayıbı ayırt etmek zordur. Mesela kıza babası ‘sinemaya gitme’ der, kız kaçar sinemaya gider orada biriyle tanışır ve kaçırılır. Üç sene evvel günde 10 çocuk kayboluyordu. En çok 11-15 yaş arası çocuk kaybolur.

Ne amaçla kaçırılıyor çocuklar? Organ mafyası mı?

Kayıp kaçak çocuk sorununda bir bilinmezlik var. Fuhuş mafyası olabilir. Organ mafyasıyla ilgili anlamlı hiçbir alamet bulunamadı. Uyuşturucu için ve cinsel istismar için kaçırma var. Teröre kaçan çocuklar var. Kaybolduğunu bilmeyen çocuklar vardır. Bir nedenden dolayı evine dönemez. 3-4 yaşında kaybolur, başka kişilerin çocuğu olur. Çocuk bunu bilmez. Biyolojik Kimlik Karnesi bu yüzden önemli.

Okul zili projesi

Gülhan Şişman’ın bir projesi var. Çocuk istismarını önlemek için çocukların bilmesi gereken 14 kural var. Uluslar arası kabul görmüş bu kuralları 1 dakikalık cıngıllarla okullarda zil zamanlarında çalmayı öneriyor. Bu projesini de ilgili yerlere sunmuş. 14 kural ABD’de belirlenmiş kurallar.

- Yalnız yerler güvenli değil. Ben hep arkadaşlarımla oynarım.

- Tanımadığım birinden hediye ve şeker almam.

- Ailemden izinsiz arabalara binmem.

- Yardımı üniformalı birinden isterim.

- Kendi adımı, annemin ve babamın adını ve telefon numaralarını bilirim.

- İstemediğim şeylere hayır derim.

- Korkarsam hemen bağırırım çekinmem.