Şiir öldü yaşasın şiir

20’den fazla ülkeden yazar ve şairi buluşturan 9. İstanbul Şiir ve Edebiyat Festivali sürerken, edebiyat çevreleriyle Türk şiirini masaya yatırdık ve “Şiir ölüyor mu?” sorusunu sorduk..

Adnan Özer

Şair

Şiir yerini bulamıyor

Zaman zaman “Roman öldü, şiir öldü” denir.. Şiir edebiyattan ayrıldı, asıl sıkıntı burada. Bu nedenle şiir yerini bulamıyor. Daha önce edebiyatla birleşmişti, çıplaktı şiir, çok çok önceden müzikle birleşmişti. Eğitim birliği meselesi çıkınca şiiri edebiyatla birlikte eğitime dahil ettiler. Şiir belki sosyal medya ile birlikte tekrar söz olup felsefe ile birleşebilir ama insanlar konuştuğuna göre şiir asla ölmez. İnsanların mekanik dil yetisi var, beyinlerinden çıkmayacağına göre doğayı yansılıyacaklardır.. Ölüme çare yok, dolayısıyla varlık kaygımız sürecek ve mecburuz şiire.. Aşk bitmiyor, her insanın psikolojisi var bu psikoloji açıklanmak ister, bunlardan dolayı şiir ölmez. Avrupa’da tekrar canlandı şiir. Avrupa’da en çok satanlar arasında şiir kitapları giriyor. Listelerde aylarca romanları geçip yer alıyorlar. Türkiye daha sosyal medyada debelenip duruyor eski şairlerin şiirlerinden paylaşımlar yapıyorlar ama yeni bir şey yok. Amerika’da her bar bir şiir okulu gibidir, geceler yapılıyor, ölse şiir Amerika’da ölecek. Bizde bu geçiş yapılamadı, şehire tam uyduramadık şiiri. İkinci Yeni’yi günümüz genç kuşakları tek akım olarak belirlediler İkinci Yeni, nevrotik şehir şairlerinin şiirleridir bu ama yenisini yapcak kültürleri yok yeni kuşakların. Bir Cemal Süreya sosyal medyayı kullanabilseydi sallardı ortalığı, şimdi çok paylaşılıyor gerçi. Türk şiirinin uyanması için kimlikler, geçmiş kavgalar üzerinden sloganlaşmış şiirler yazmak yerine yalın halde şiirler üretmek lazım. Kitabi değil daha yalın şiirler üretilirse Türkiye’de şiir ölmez.

Mehmet Said Aydın

Şair

Artık internetin de bir şiiri var

Bunun varyasyonları da var deneme öldü mü, eleştiri öldü mü gibi.. Bir tek roman için sorulmamıştır bu soru herhalde. Tabii ki ölmedi, boğulmadı, hatta ölüme giden yoldan bile geçmedi şiir. Bu sorunun çok sorulmasının nedeni şiirin insanların hatırladığı gibi dolaşımda olmaması. Yoksa klasikleşmiş isimler okunuyor, sosyal medya alıntılarla dolu ama güncel üretilen şiir alıntılardan uzak olduğu için bu soru soruluyor. Ben bu nedenle öldüğünü sanmıyorum. Küçük bir ihtimal olarak şairlerin ve yayıncıların belki de şiiri yeteri kadar insanların gündemine getirememesi kadar kusur vardır. Türkiye’de yeni şiir akımı yok çünkü akımlar döneminde değiliz, İkinci Yeni yaşanırken insanlar tanık oldu o akıma. Bugün somut şiir, maddeci şiir, deneysel şiir deneniyor. İnternetin de bir şiiri var, sosyal medyanın bir şiir dili var. Dil mecazlar silsilesidir ve şiir de bu mecazların göbeğindedir. Bayrak asan adamın bayrağına bir şey yazmak da yeni mecaz.. 140 karakterlik tweetlerden bile bir şiir çıkar. 2000’lerin şiiri alıntılanacak bir şiir değil zaman gerekiyor ama iyi şiir okuyucuları var biliyorum. Bu nedenle şiir asla ölmez..

Ahmet Ümit

Yazar

Görsellik öne çıktı

Geçmiş dönemlerde edebiyat türlerinde değişikler oldu. Bir dönem destan vardı, ama zamanın değişmesiyle destanlar ortadan kalktı. Bugün roman çağın edebi türü gibi görünüyor. Roman yeni olan her şeyi alıyor ve uyum sağlıyor. Gazete küpürleri, mektuplar, şiir sözleriyle roman yazabiliriz. Şiir çok saf bir edebiyat, sözün damıtılmış hali. Şimdi ise çağımızı belirleyen şey görselliğin öne çıkması. Örneğin Twitter’da 140 karakterle bir şey anlatmak şiire yakın bir şey. En az sözcükle en etkikleyici ifadeyi kurmaktır cünkü şiir. Benim için şiir vazgeçilmezdir. Son yıllarda özellikle entelektüel insanlar şiir okumaya başladı maalesef halk daha az şiir okuyor. Romanlar çok satıyor, şiirler daha az.. Benim gençliğimde, 40 yıl önce insanlar şiir yazardı, bizler de yazmaya çalışırdık. Bir şekilde okunurdu bu şiirler. Halk artık şiire yönelmiyor. Halbuki Türkiye’de romandan önce şiir vardı, Yunuslar Mevlanalar, Karacaoğlanlar... Bu damar var toplumumuzda ama çağın değişmesiyle uzaklaşıldı. Bir roman okumak bazı şiirlerin verdiği hazzın yerini tutmaz. Sonuç olarak hayır şiir ölmüyor. Kücük İskender, Murathan Mungani Birhan Keskin gibi ustalar özel bir kanaldan seçin bir şekilde edebiyatta yerini alıyor.

Atilla Birkiye

Edebiyatçı

Bu dönem majör şair çıkmıyor

Türk şiirinde gerileme yok, çok fazla şiir dergisi çıkıyor. Yeni şairler olduğu gibi bizim dönemimiz, bizden önceki ve daha önceki alt kuşaktan verimli şiirler de bu dergilerde yayınlanıyor. Şiir üstüne de yazılar yazılıyor. Ama bir gerçek var ki bazı dönemdeki şairler gibi şairler çıkmıyor tabii. İkinci Yeni gibi örneğin. 80 dönemi kuşağı şairlerinden çok verimli eserler çıktı. Bugün verim açısından gerileme yok, ama majör şair bu dönem çıkacak diye bir şey de yok. Şiirin gerilemesi olmaz Türk şiiri hep düzeyli olmuştur ve temeli vardır. Türkçe şiire kolay kolay yok olmaz, çor darbeler görmüştür ve ayakta kalmayı başarmıştır.