Siber teyzelerin 'Gogle' ile imtihanı

Afyonkarahisar'ın Yenibelkavak Köyü'nde yaşayan ve yaşları 25 ile 71 arasında değişen kadınlar haftanın iki günü internet ve bilgisayar kullanmayı öğrenmek için bir araya geliyor. 21 yaşındaki Habitat Derneği gönüllüsü Gamze Tutan'ın köye çocuklara eğitim verme niyetiyle gittiği ancak eğitimin önce annelere verilmesiyle başlayan süreçle, köyün en gecinden en yaşlısına kadar birçok kadın bilgisayar ve internet kullanmayı öğrendi. Aslında bilgisayar ve internet eğitimi Türk Telekom tarafından hayata geçirilen bir proje. Türk Telekom, Habitat Derneği ile Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı'nın işbirliğiyle uygulamaya konan İnternetle Hayat Kolay Projesi kapsamında 35 yaş üstü kadınları online dünya ile tanıştırıyor. Türkiye genelinde yaş ortalaması 22 olan 300 Habitat Derneği gönüllüsü farklı illerde internet ve bilgisayar kullanmayı öğretmeye ücretsiz eğitimlerle devam ediyor. Bugüne dek en fazla eğitim verilen illerin başında Şırnak, Nevşehir, Ordu, Bingöl, Bartın geliyor. Afyonkarahisar'da bu illerden, Gamze Tutan'da 300 gönüllüden biri...

Orta yaş grubunda en çok Facebook merak ediliyor. İlk soru genelde “Facebook’a nasıl fotoğraf koyabilirim” oluyor. Erkekler Facebook kullanmayı öğrendiklerinde ilk iş askerlik arkadaşlarının peşine düşüyor.

"Gençliğimizde gelseydi daha iyi olurdu"

Gamze Tutan kursa yedi kişinin katılmasını beklerken bu sayının 17'ye yükselmesi Gamze'yi bir hayli şaşırtsa da o gördüğü ilgiden çok memnun. Tutan, "Köye tanışmaya gittiğimde yedi anneyle görüşmüştüm. Eğitim süreci boyunca 17 kadınla devam ettim. Sayımız giderek azalır mı diye endişelenirken, kendimi ' Emine teyzeciğim, şimdi bir de Sebahat Nineye izin veriyoruz. Biraz da o gösteriyor bize, nasıl indirdiğimizi' derken buldum" diyor. Hem kurs için evini sınıfa çeviren, hem de eğitim alan 71 yaşındaki Sabahat (Polat) Babaanne, sınıfın en hevesli öğrencilerinden. Sabahat Babanne, "Henüz ustalaşmadık ama az biliyoruz. Biraz daha gençliğimizde gelseydi erkenden daha iyi olurdu. Yaş geçse de sonunda yakaladık" diyor. Eğitim alan kadınlar artık E-Devlet'le hastanelerden randevu alabiliyor ve faturalarını ödeyebiliyor. Hatta kimileri, yemek tarifleri araştırıyor ve internetten yelek-patik örmek için örnekler bile çıkartıyor.

Eğitim alanların yüzde 65’i e-devlet işlemlerini yapmaya, yüzde 58’i yazılı sohbet etmeye, yüzde 56’sı haber siteleri takip etmeye ve sosyal medyayı kullanmaya başlamış.

Bunu illerimizin kalkınması için yapıyoruz

Kadınlar, "Bir tıkla her şey önüne geliyor daha ne olsun" yorumunu yaparken, bu eğitime komşu köyler de kayıtsız kalmadı. Kadınlar için başlatılan projenin katkılarından sonra civar köylerden Gamze'ye eğitim vermesi için davet geldi. Kısa süre sonra Gamze eğitimlerine komşu köydeki yeni grubuyla muhtarın tahsis ettiği bir evde başlmaya hazırlanıyor. Gamze eğitim için yer bulmanın çok önemli olduğunu söyleyerek, "Hayatını zaten kurmuş gelecekte çok büyük farklılıklar beklemeyen kişilere bambaşka dünyalar açmak beni çok mutlu ediyor. Bulunduğumuz köyde ya da ilçede insanlara böyle bir eğitim olduğunu ve ne şekilde faydalanabileceklerini duyurmak çok önemli. Bu insanlara eğitim verilecek yer bulmak da önemli tabii. Bu noktada, köyün muhtarı ya da vali veya kaymakamla görüşüyoruz. Türk Telekom desteği ile gönderilen bilgisayarlarla eğitimleri olabildiğince fazla kişiye ulaştırmaya gayret ediyoruz. Bu eğitimleri doğup büyüdüğümüz yaşadığımız illerin kalkınması için veriyoruz" diyor.

Eğitim alanların yüzde 86’sı, İnternetle Hayat Kolay eğitiminden sonra günlük yaşamında interneti kullanmaya başladı.

Bilgisayarın canavar olmadığını öğrendiler

İnternet ve bilgisayar kullanmayı öğrenen, anneler ve nineler çocukları ve torunlarıyla aralarındaki nesil farkını kapatmayı da başardı. Verdiği eğitimin nesil farkından dolayı kopan ilişkiyi yeniden inşaa ettiğini anlatan Tutan, "Bilgisayarın canavar olmadığını öğrendiler. e-mail ve sosyal medya kanallarını kullanmayı öğrenen yaşlılar, torunlarıyla iletişimlerine bambaşka bir boyut kazandırıyor. İnterneti çok iyi kullanıyor olsanız ne yapmak istersiniz diye sorduğumda, torunları ile kameralı konuşmak isteyen de vardı, anaokulundaki çocuğu için etkinlik arayan da. Hatta dizleri ağrıdığı için ramazanda mukabeleye gidemediği için 'Bunun içinde Kur-an da var mıdır?' diyen teyzem de vardı. Örneğin, 58 yaşında bir ablamızın okuma yazması çok azdı. İşlerini görümcesi hallediyordu. Eğitimden sonra 'Şimdi görümceme muhtaç olmadan maaşımın yattığını öğrenebilecek miyim?' demişti. Bu asla unutamayacağım bir cümle oldu.

El işlerini internetten satmaya başladılar

Aldıkları eğitimden sonra internet üzerinden ticaret yapmaya başlayanların sayısı gün geçtikçe artıyor. Bu durumu Gamze Tutan şöyle açıklıyor; " Hayallerini gerçekleştiriyorlar. Şırnak’taki ev kadınları Instagram hesabı açarak kendi yaptıkları el işlerini internetten satmaya başladılar bile”.

İşe Mouse'u tutmayı öğreterek başlıyorum

Eğitim verdiğimiz katılımcılara Mouse’u tutmaktan başlayarak, Facebook hesabı açıyor, internetten faturalarını nasıl ödeyeceklerini gösteriyor, yemek tarifleri araştırıyoruz. e-mail atmayı mektup yollama örneği üzerinden, facebook’ta fotoğraf paylaşmayı ise evde duvarda asılı fotoğraflarlarla anlatıyorum.