Şehrin yeni çekim merkezi Balık pazarları

Son zamanlarda hiç Kadıköy Balık Pazarı’na gittiniz mi?

Balık pazarı diyorum ama adına aldanmayın burası her şeyi bir arada bulduğunuz İstanbul’un en önemli çarşılarından biri. Balıkçıları, rengârenk manavları, antikacı dükkânları, lokanta ve şirin kafeleriyle Kadıköy Balık Pazarı’nın tam 1400 yıllık bir mazisi var.

Her gün binlerce insan uğruyor, alışveriş yapıyor. Yaşam gün doğmadan başlayıp, geç saatlere kadar devam ediyor. Bitmeyen bir enerji ve hareketlilik. Bir tarafta balıkçılar hemen yanı başlarında balık restoranları, biraz ötede bölgenin en iyi kasabı, yan yana dizilmiş kokoreççi, dürümcü, dönerci ve cıvıl cıvıl bir kalabalık.

Kimi alışveriş yapıyor, kimi rakı-balık keyfinde. Kimi de bira içip patates yiyor. Hayyam, Kadınimet, Saki, Hamsi Pub, Piraye Taş Plak, yakında açılması beklenen Ataşehir’in ünlü dönercisi Tatar Salim, Füreyya, Saygın Kokoreç, Mercan kokoreç buraya renk veren yılların mekanları. Tarihi esnaf lokantası Yanyalı Fehmi de bu çarşının en önemli mihenk taşlarından biri. 7 cadde ve 9 sokaktan oluşan Tarihî Kadıköy Balık Pazarı ya da Kadıköy Çarşısı’nda yaklaşık 500’ü aşkın esnaf var.

Ben de yıllardan bu yana Kadıköy Balık Pazarı’ndan alış verişini yapanlardan biriyim. Dikkatimi çeken her zaman cıvıl cıvıl bir kalabalığı olan çarşının son yıllarda gençlerin daha çok ilgisini çekmesi ve yerlisi, yabancısı her yaş grubundan insanın buluşma noktası olması.

Tarihi Beyoğlu Balık Pazarı unutulmaz

Elbette Balık Pazarları denince aklımıza ilk gelen yerlerden biri de Beyoğlu Balık Pazarı. Tarihi Sultan Abdülaziz’e kadar dayanan ve 160 yıllık bir geçmişi olan Beyoğlu Balık Pazarı, bu tür yerlerin en ünlüsü. İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile Beyoğlu Belediyesi tarafından yenilendi ve restore edildi. Bu çarşıda tek kelime ile yok yok.

Sarıyer her şeyi ile başka Evliya Çelebi, efsanelerden yola çıkarak şöyle yazar: “Burası İskender zamanında mamur bir büyük şehir idi. İskender, Karadeniz ile Akdeniz’i birleştirmek için iki denizin arasını kazdırırken, bu yerde altın madeni bulmuş ve buraya bir şehir kurdurmuştur. İsmini de Fondira şehri koydurmuştur.” Sarıyer Balık Çarşısı’nda altın yok belki, ama başka ne dilerseniz var. Beşiktaş ve Kumkapı Balıkçılar Çarşısı’nı da anmadan geçmek elbette olmaz. Bu listenin dışında onlarcası da var..

Peki balık pazarları neden tercih ediliyor?

Bir tek Türkiye’de değil… Balık pazarları diye adlandırılan tarihî alışveriş merkezleri dünyanın dört bir yanında büyük rağbet görüyor. Müşterilerin tercih nedenlerinin en başında da tazelik, kalite, ucuzluk satıcı ile samimi ilişkiler geliyor.

Hemen aklınıza şu sorular gelebilir: Kapalı satış reyonlarına kıyasla niçin daha çok revaçtalar?.. Dünya genelinde nasıl oluyor da her yıl, bir önceki yıla kıyasla kazançlarını ikiye katlıyorlar. Aslında bu balık pazarları, açık seçik bir ekonomi dersi veriyor.

Satıcı ucuza mal edip ucuza satıyor

Müşteri adayı çevrenizle ticarî ilişkilerinizi düzenlemek için yaptığınız harcamalara verilen isim işletme malıyetleri. Yani, satıcı bir firmaysanız, ürününüzü elden çıkarmak için yaptığınız tüm masraflar… Görevlendirdiğiniz personel bu başlık altında toplanıyor. Veya müşteri iseniz yine o alış veriş için yaptığınız tüm harcamalar da bu kategoriye giriyor. Yani, bir gökdelenin en üst katlarında satıcının ekstra harcamaları yüzünden fiyatlar tavan yapıyor. Bu durum da tabiatıyla fiyatlara da yansıyor. Bir de kaynağa bağlı harcamalar var. İş planlaması yaparken, kolay olanı, ucuz olanı. Satıcı ucuza mal ediyor… Ucuza satıyor… Siz de özel girdiler - çıktılar olmadığı için tüm dikkatinizi almayı tasarladığınız mallara yöneltiyorsunuz.

Dünyanın çeşitli ülkelerinde İki çeşit balık pazarı var: Doğu Asya tipi (Kamboçya, Çin, Japon, Vietnam ve Kore) ve Türkiye’nin de dahil olduğu Akdeniz türü. Bu balık pazarlarında dünya genelinde 480 farklı deniz mahsûlü ve 270 değişik ürün satılıyor. Dünyanın en büyük balık pazarı Tsukiji’de (Tokyo). Günlük satışı 1628 ton… Girdisi ise 14.6 milyon dolar! New York Fulton balık pazarı ise 150 yıldır faliyet gösteriyor.