Rant vergisi mi geliyor?

Son günlerde özellikle inşaat sektörüne yönelik ardı ardına uyarılarda bulunan Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’ın dün gayrimenkulde belediye meclis kararlarıyla elde edilen kazancın vergilendirilmesi gerektiğine dair açıklamaları sektörde ‘Rant vergisi gelebilir’ yorumlarına neden oldu. Ancak bu rant vergisi, Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in gündeme getirdiği ve geçen yıldan bu yana tartışılan gayrimenkuldeki değer artışlarını hedef alan uygulamadan farklı.

Habertürk'ün haberine göre, müteahhidin kafasındaki rant vergisi, inşaat projesindeki inşaat yapım izni emsal ve statü değişikliği gibi nedenlerle artış gösterirse, bunun belli bir kısmı kamuya aktarılacak. Babacan’ın açıklamalarını doğru bulan müteahhitler, “Bunu paşlaşmak kimseyi rahatsız etmez, biz de bu şekilde şaibeli hale getirilen bir ortamda olmaktan kurtuluruz” dediler.

Rant vergisi kavramı geçen yıl Bakan Şimşek’in açıklamalarıyla gündeme gelmiş, daha sonra gelir vergisi yasasında düzenlenmişti. Yasalaşmayı bekleyen düzenlemeye göre şu anda bir arsayı 5 yıla kadar elde tutup satınca vergi uygulaması olmazken, yeni uygulamada bunun 5 değil 10 yıl da olsa vergisi alınacak.

Müteahhitler tarafından dillendirilen rant vergisinde ise üzerinde proje geliştirilecek bir arsanın daha önce 2 bin metrekare olan inşaat hakkının belediye ve bakanlık iyileştirmeleri sonrasında 4 bin metrekareye çıkınca buradan elde edilen gelirin kamu ile paylaştırılmasını içeriyor.

Bakan Ali Babacan’ın açıklamaları rant yani kâr vergisini işaret ediyor. Eğer imarda bir artış olup da ortaya bir kâr durumu çıkıyorsa, bu artış tamamen kamunun artışıdır. Buradan elde edilen gelirin de paylaşılabiliyor olması lazım. Bunun kimseyi de rahatsız edeceğini düşünmüyoruz. Ancak biz bu şekilde şaibeli hale getirilen bir ortamda da olmak istemiyoruz. Biz hammaddesi arsa olan ve üzerine proje geliştirip para kazanan insanlarız. Dolayısıyla bu müteahhitlere yönelik bir rant vergisi uygulamasıyla çözülebilir. Sorunların özünde 75 milyonluk bir ülkede yerleşimlerin master planlarının olmaması yatıyor. Eğer yapılaşmanın sınırları belli olsa biz her 20 yılda bir kimlik değiştirmek zorunda kalmaz, haklarımızı biliriz. Biz bu kadar zengin bir ülke değiliz.

Bütün bu söylemlerin üzerine devlet eğer çıkıp da, ‘Mevcut imar planları anayasal güvence altındadır ve devlet olarak değiştirmeyeceğim’ derse ve haklarını artırmak isteyenlerden belli bir harç isterse rant vergisi uygulanabilir bir sistem olarak görünüyor. Gelişmiş ülkelerde böyle bir modelleme var ancak Türkiye’de oturmuş bir imar mevzuatı olmadığı için bu olay sonuç itibarıyla arsa sahiplerinin ekmeğine ‘Müteahhitten daha fazlasını isteme’ yönünde yağ sürebilir. Bakan Babacan’ın açıklamaları sonrasında zaten bürokrasi birtakım önlemler almak için çoktan harekete geçmiştir.

İnşaattaki hızlı büyüme rakamları dikkatleri çekip bu tür mesajların verilmesine neden oluyor. Yapılan açıklamalara karşılık olarak, eğer imar artışlarından kaynaklı bir gelir bulunuyorsa bunlar rant vergisi ile alınma yoluna gidebilir. Bakan daha çok niş projelerden bahsediyor olsa da aslında bunu yapan devletin kendisi. İlave inşaat alanı daha çok TOKİ ve Emlak Konut tarafından yapılıyor. Alan müteahhitler de sadece iş yapıyorlar.

Ali Babacan’ın yaptığı açıklamalar bize artık rant vergisini işaret ediyor. Bazen projelerde değerlerini artırıcı birtakım kazanımlar söz konusu oluyor ve bu da haksız kazanca neden olabiliyor. Rant vergisi dünyanın bütün gelişmiş ülkelerinde önemli bir vergi kalemiyken, Türkiye’de henüz yeni konuşulan bir uygulama. Bakanın mesajlarının da dikkate alınması lazım. Üretmemiz gerek, böyle bir yere gelemeyiz.