Plajın gladyatörleri!

Sıcakların bastırmasıyla birlikte Karadeniz kıyılarından gelen boğulma haberleri, plajlardaki cankurtaran hizmetlerine dikkat çekiyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne (İBB) bağlı Şile’de görevli cankurtaranları ziyaret ettik; nelerle karşılaşıyorlar dinledik...

Geçtiğimiz hafta Şile plajlarından gelen boğulma haberleri aklımıza İstanbul'un halk plajlarında alınan önlemleri getirdi. İBB’ye bağlı tam donanımlı ve profesyonel 135 kişi Şile'nin 12 plajında hizmet veriyor. Şile Cankurtaran ekibi, yaz boyunca özellikle hafta sonuları ortalama 400 kişiyi boğulmaktan kurtarıyor. Geçtiğimiz pazar hayatlarını kaybeden 4 gencin ise cankurtaranların uyarılarına kulak asmayıp yasak bölgede denize girdiği belirlendi. Şile Jandarma Komutanlığı verilerine göre özellikle hafta sonları Şile'ye 300 bin kişi denize girmek için geliyor. Şile plajlarındaki en büyük tehlike ise çeken akıntı. 2007-2013 yılları arasında Şile’de her yıl ortalama 33 kişi çeken akıntıdan dolayı hayatını kaybetti.

Cankurtaranlar uyarıyor kimse dinlemiyor

İBB Plajlar Sorumlusu Kadir Çil son yaşanan boğulma olaylarının da yine cankurtaranların uyarılarının dinlenmemesi sonucu yaşandığını belirtiyor. Çil "Şile Sofular'da kırmızı bayrak bulunan bölgede denize giren gençleri boğulmalarından 5 dakika önce cankurtaranlarımız jet ski ile yanlarına giderek uyarmış. Gençler'in cevabı çokça karşılaştığımız cinsten olmuş. 'Biz yüzme biliyoruz. Siz bize karışmayın!' Ekibimin kolluk gücü yok, kimseyi denizden çıkarma gibi yaptırım uygulayamıyorlar. Ama Karadeniz'in şakası yok. Şile'nin toplam 12 bin 500 metre uzunluğundaki plajlarda şamandra şeridi var. Bu şeridin dışında yüzmek çok tehlikeli” diyor.

1200 kişiyi kurtardılar

İnsanlarımızın "bana bir şey olmaz" mantığında olması ve uyarılmayı bir hakaret kabul etmesi boğulma vakalarının en önemli nedenlerinden. Şile’de yüzenlerin özellikle rip adı verilen akıntı türüne karşı çok dikkat edilmesi gerekli. “Çeken akıntı" olarak bilinen rip akıntısı hemen hemen her denizde görülebiliyor. Ancak akıntıyı oluşturan en önemli etkenlerden biri rüzgar olduğundan, özellikle Karadeniz’de çok daha şiddetli hissediliyor. En çok rağbet gören ve özellikle hafta sonları yüz binlerce kişinin akın ettiği Şile plajlarında İBB'ye bağlı cankurtaranlar ise oldukça dertli. Kendilerine saygı duyulmadığını söylüyorlar. Oysa 12 plajı olan Şile’de 1 Haziran'dan bugüne yaklaşık 1200 kişiyi kurtarmışlar. Cumartesi ve pazar günleri Şile'ye gelen sayısı ise inanılmaz; bu sayı günübirlik 300 bini buluyor. Hafta içi ise 4 bin civarında...

- Şile plajlarında çeken akıntı nedeniyle boğulma vakalarının yüzde 34'ü 15-18 saatleri arasında yaşanmış. Pazar günleri bu nedenle yaşanan ölümlerin oranı ise yüzde 44,7.
- Ramazan ayında boğulma vakaları oldukça azalıyor, geçtiğimiz yıl ramazanda bu sayı aylık 4,1'e düşmüş.. Bayramlarda ise yüzde 81 oranında vaka sayısında artış yaşanıyor.
- Çeken akıntıdan boğulanların yüzde 29,9'u 18-25 yaş arasındaki gençler ve yüzde 22'si ise 18 yaş altındaki çocuklar.

İstanbul plajlarında

421 personel, 31 Jetski 7 Zodiac bot ve 13 Atv ile hizmet veriliyor.

Cankurtaran'ın denizden çıkarma yaptırımı yok

Cankurtaranlar kolluk kuvveti olmadığından risk taşıyan kişileri sadece uyarabiliyor. Denizden zorla çıkartma yetkileri yok.

Çeken akıntı nedir?

Çeken akıntı, deniz dip yapısının topuk-dalyan-topuk (kum tepeciği-yarık-kum tepeciği) şeklinde olduğu bölgelerde görülen ve sığ sudan derin suya hareket eden oldukça kuvvetli akıntılar. Rüzgarlı havalarda kum tepesinden kırılan dalgaların çukur bölgelerinden geriye doğru hareketi sonucu oluşan bu akın, dünya şampiyonu bir yüzücünün dahi karşı koyamayacağı kadar güçlü oluyor.

Nerelerde ve ne zaman görülür?

Çeken akıntı tüm Karadeniz sahillerinde görülen çok kuvvetli akıntılar. Özellikle rüzgârlı, fırtınalı ve dalgalı havalarda görülüyor. Dalga yüksekliği arttıkça çeken akıntının gücü de artıyor

Neden tehlikelidir?

Halk arasındaki yaygın söylentilerin aksine, bu akıntılar insanları dibe çekmiyor; akıntıya kapılanları kıyıdan uzaklaştırıp açığa doğru taşıyor. Boğulma olayları, nispeten güvenli sığ sulardan açığa doğru çekildiğini fark eden insanların, korku ve panikle çırpınarak kıyıya dönmeye çabalamaları ve sonuçta yorgun düşerek boğulmaları sonucunda gerçekleşiyor.

Nasıl tespit edilir?

- Denizin belli bir bölgesinde su rengi, diğer bölgelerden bariz biçimde farklıysa;
- Sanki bir kanal boyunca devam eden birbirine karışmış ve düzensiz ilerleyen su görüntüsü varsa;
- Düzenli bir biçimde denize doğru ilerleyen köpükler bulunuyorsa;
- Kıyıya doğru gelen dalgalarda düzensizlik görülüyorsa; o bölgede çeken akıntı görülme riski yüksektir.

Şile ve Kilyos'ta hayatta kalma kuralları

- Çeken akıntıya kapılırsanız sakın panik olmayın, akıntıya karşı koymayın.
- Kıyıya doğru yüzmeyin. Sahile paralel yüzerek çeken akıntıdan kurtulun.
- Birden deniz derinleşir ve ayağınız yerden kesilirse sakın panik yapmayın.
- Su üzerinde sırt üstü uzanmalı. Kolları daima su içersinde tutup düzenli nefes almaya çalışmalı. Dalgalar sizi 2-3 dakika içinde kıyıya getirecektir. Boğulma vakalarının çoğu panikten.
- Deniz ile şaka olmaz. Bunu unutmayın.
- Şamandıra ve mantarlı dubalarla belirlenen alanların dışına çıkmayın.
- Kırmızı bayrakla yasaklanan bölümlerde kesinlikle yüzmeyin.
- Dalgalı denizlerde bot, şambrel, deniz yatağı kullanmayın.
- Denizde top oynamayın, asla alkollü olarak denize girmeyin.
- Çocuklarınıza sıkı denetim uygulayın.
- Gösteriş uğruna yüzebilme limitinizi zorlamayın.
- Yapılan uyarı anonslarını önemseyin
- Cankurtaranın bulunmadığı ücretsiz plajlarda yüzmeyin.
- Bağırarak ve el kol işaretleri yaparak dikkat çekmeye çalışmalı.
- Yoğun çırpınma hareketi ile enerji tüketilmemeli.