"Kentsel dönüşüm zenginleşme aracı değildir"

BaşbakanlıkToplu Konut İdaresi (TOKİ) Başkanı Mehmet Ergün Turan, kentsel dönüşüm çalışmalarından öğrenci yurtlarına, stad inşaatlarından emeklilere özel projelere kadar birçok konuda Milliyet Emlak'ın sorularını yanıtladı.

1) Başkanım merhaba. Öncelikle TOKİ hakkında bilgi verir misiniz?

TOKİ, konut sahibi olmakta zorlanan vatandaşlar düşük taksitlerle kira öder gibi ev sahibi olsun diye devlet tarafından kurulmuş bir kurumdur. Bu amaç doğrultusunda uzman olarak konut üretir. Biz TOKİ olarak 2002’den bugüne kadar 670 bin konut ürettik, 2015’te de 50 bin konut üretmeyi hedefliyoruz.

2) Kentsel dönüşüme bakış açınız nedir?

Şu an 53 vilayette 110 küsür yerde aktif kentsel dönüşüm çalışmaları yapıyoruz. Bunların içinde devasa projeler var. Bizim kentsel dönüşüm yaparken amacımız mümkün olduğu sürece yerinde kentsel dönüşüm yapmak. Uşak’ta yaklaşık 420 trilyon bedeli olan bir kentsel dönüşüm projemiz var. 580’e yakın iş yeri yıkıldı ve oraya yeni bir kent merkezi inşa ediyoruz.

Özetle, şehir merkezinde kalan sağlıksız yapı alanlarını veya deprem kuşağında olup niteliğini yitirmiş ya da niteliksiz yapılmış konutların dönüştürülmesini sağlıyoruz.

3) Bu projeleri yürütürken belediyelerden destek alıyor musunuz?

Kentsel dönüşüm sürecini belediyelerle ve valiliklerle iş birliği içerisinde yürütüyoruz. Bizim yaptığımız işler belediyelerin tek başına yapamayacağı ölçekte işler. Mesela kentsel dönüşümle ilgili Nevşehir’de projemiz vardı. Eski yapı stoğunu yıktık, altından arkeolojik alan çıktı. Biz de projeyi komple iptal ettik, o alanı da arkeolojik park yapmaya karar verdik. Belediye şu an orada çalışmalar yapıyor, Nevşehir’in tarihi değişmiş oldu. Niğde’de, Çankırı’da da büyük projelerimiz mevcut.

Yöresel mimariye dikkat ediyoruz

1 yıldır bütün projelerde öncelikli işimiz yöresel mimariye dikkat etmek. Hepsi birbirine benzeyen binalar yapmıyoruz. O yörenin kültürüne göre, beklentilerine göre özellikle yatay binalar yapıyoruz.

4)Kentsel dönüşümde önceliğiniz nedir?

Bizim için kentsel dönüşümde öncelik Türkiye’nin deprem haritasıdır. Deprem kuşağında ilk sırada neresi varsa bizim için öncelik orasıdır. Dolayısıyla bu başlık altında Türkiye için en önemli yerlerden birisi İstanbul’dur. TOKİ olarak son 1 yılda İstanbul birimimizi güçlendirdik, adeta İstanbul ve Ankara merkezli bir yapı gibi çalışıyoruz. Yeni dönemde de İstanbul’da aktif bir şekilde yer alacağız.

5) İstanbul’un hangi bölgelerinde çalışmalar yapıyorsunuz?

Türkiye’de bir ilki gerçekleştiriyoruz ve Üsküdar’da hiçbir binayı yıkmadan rezerv konut yapıyoruz. Bu konutları satmayacağız ve evi kentsel dönüşümde olan kişilere buyurun burada yaşayın diyeceğiz. Tozkoparan’da vatandaşların tamamını bulundukları yerde yaşatacak çok büyük bir projeye imza atıyoruz. Burada 5 bin konut gibi çok ciddi bir sayıdan bahsediyoruz. Esenler’de, Bağcılar’da, Beyoğlu’nda, Maltepe’de ve Gaziosmanpaşa’da da çalışmalara devam ediyoruz.

6) Vatandaşların kentsel dönüşüme olan bakış açısı nasıl?

Kentsel dönüşüm bizim vazgeçemeyeceğimiz bir hadise. Dünyanın hiçbir yerinde bu ölçekte kentsel dönüşüm yapmak kolay değil. Önümüzdeki 15-20 yıllık süreçte Türkiye’de yaklaşık 5-5 buçuk milyon konutun dönüştürülmesi gerekecek. Bunların 1-1,5 milyonluk kısmı acil olarak dönüştürülmesi gerekenlerden oluşuyor. Özellikle büyükşehirlerde yanlış bir algı var. Kentsel dönüşüm bir zenginleşme aracı değildir. Kentsel dönüşüm deprem gibi bir felaketle karşı karşıya kalma ihtimalimize karşı can ve mal kaybını engelleyecek bir olgudur. Kentsel dönüşüm sürecine fedakârlıkla yaklaşılmalı. Yani kamunun, inşaat firmalarının ve halkın elini taşın altına koyması gerekir.

7)Emekliler için ne gibi çalışmalar var?

Bizim 2023 perspektifimiz 1 milyon konuttu, şu anda 670 binlerdeyiz. Bunun üzerine biz de hedefimizi revize ettik ve hedefi 1 milyondan 1 milyon 200 bine yükselttik. Konuta erişmekte zorlanan vatandaşlarımız içerisinden başta evi olmayan emeklilerimize de ayda 250 liradan başlayan taksitlerle konut sahibi yapıyoruz. Kurayla topladığımız bütün satışlarda emeklilere yüzde 25 ekstra kontenjan tanıyoruz. Emekli vatandaşlarımız bir araya gelip valiliklere müracaat ederse onlar için özel projeler de yapıyoruz. Mesela Batman’da tamamı emekli vatandaşlardan oluşan bir kura çektik. 20’ye yakın valilikten taleple ilgili yazı geldi, biz de arazi çalışmalarına başlamış durumdayız.

8) Sektörlere özel çalışmalar yapılacak mı?

Bursa’da gazeteci arkadaşlarımız için bir Türkiye’ye örnek olacak bir projenin üstünde çalışıyoruz. Karaman’da organize sanayi bölgesi çalışanlarına özel bir proje yürütüyoruz. İki hafta önce de Antalya’da turizm sektöründe çalışan düşük gelirli vatandaşlarımız bir proje için çalışmalara başladık. Özel sektörde 250 lira taksitle konut sahibi olunabilecek bir proje bulunması imkansıza yakın.

9) Spor kulüpleri için stat çalışmaları devam ediyor mu?

Şu anda 16 stadın çalışmaları devam ediyor. Galatasaray’ın ve Mersin’in statlarını bitirip teslim ettik. Antalya’nın ve Sivas’ın statlarını yakın zamanda teslim edeceğiz. Trabzon’un stadını bitirmek üzereyiz ki bu stat Türkiye’nin gururu olacak bir stat olacak. TOKİ olarak spora desteğimizi devam ettireceğiz.

10) Öğrenci yurtları için bir çalışmanız var mı?

Bizim Gençlik ve Spor Bakanlığıyla ve Kredi ve Yurtlar Kurumu’yla protokollerimiz var. Teslim ettiğimiz ve edeceğimiz yurtların toplam kapasitesi 50 bin kişilik. Bu yurtlar özel yurtlardan daha nitelikli ve modern olacak.

11) Çalıştırdığınız projelerde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği hakkında nasıl tedbirler alıyorsunuz?

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği konusunun denetimleri tamamen Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na ait. Bizim şantiyelerimizdeki denetimler de bu bakanlık tarafından yapılıyor. Biz de TOKİ olarak ara denetimler yapıyoruz. Her şantiyemizde İş Güvenliği Uzmanı var ve bu uzman çalışanlara eğitimler veriyor. Bakanlık da bu konuda hiçbir kuruma taviz vermeden üstüne düşeni yapıyor.