Kalbiniz için, merdiven çıkın Akdeniz mutfağı ile beslenin ve kolesterolünüzü kontrol edin

Dünyada bir numaralı ölüm nedeni kalp. Erkeklerde 45 kadınlarda ise 55’ten sonra kalp krizi riski artıyor. Düzenli egzersiz ve sağlıklı beslenme ile kalp sağlığını korumanın mümkün olduğunu söyleyen Bayındır İçerenköy Hastanesi Kardiyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Timur Timurkaynak ile sıcak günlerde kalbi koruma yöntemlerini konuştuk. Hastalarına haftada bir kez terayağlı sucuklu yumurta yemeleri için izin verdiğini söyleyen
Prof. Dr. Timurkaynak’ın anlattıklarına bakıldığında kalbimizle dost yaşamamız zor değil.

Kalple ilgili sorunlar anne karnında başlar

Kalple ilgili sorunlar anne karnında başlar. Anne aşırı kolestrollü beslenirse bu kordon yoluyla çocuğa geçer ve bebeğin damarlarında ilk ateroskleroz belirtileri oluşur. Ateroskleroz kalp damarlarında yağ, kolesterol birikmesidir. Çocuk doğduktan sonra ailenin sağlıklı bir yaşam tarzı benimsenmesi çok önemli, çünkü çocuklar taklit ederek öğreniyor. Anne baba, meyve sebzeden zengin Akdeniz mutfağı ile beslenme tarzını benimsemiş ve düzenli egzersiz yapıyor ise çocuk da oldukça sağlıklı büyür. Bunun tersi durumlarda çocuklar sütle geçirdiği ilk 6 yılında, abur cubur da tüketerek belli bir yaşa geliyor. 6-18 yaş arasında gazlı içeceklerle birlikte aşırı tuzlu, aşırı yağlı yiyecekler ve hareketsiz bir yaşamla kilo artışı başlıyor. Kilo artışını, göbek çevresindeki yağ birikimi olarak ifade ediyoruz. Bu da insülin direncini ortaya çıkararak, şeker hastalığını tetikliyor. Yine o dönemde arkadaşlardan öykünerek sigara hayatımıza giriyor. Tüm bunlar tansiyon, şeker ve kolesterol için alt yapı oluşturuyor. Temeller bu yaşlarda atılıyor ama bunun sonucunu siz 40’lı 50’li yaşlarda alıyorsunuz. Bu olumsuzluklar sonucunda da kalp krizi ile karşı karşıya kalınıyor.

Tek başına mucizevi bir yiyecek yok mucizevi bir mutfak var: Akdeniz

Kalp sağlığı için öncelikle ambalajdan çıkan ürünlerden yani işlenmiş yiyeceklerden kaçmak gerekiyor. Doğal sağlıklı ortamda yetişmiş, topraktan çıkan her şey tüketilebilir. Bir bakıyorsunuz herkes brokoli, bir bakıyorsunuz kekik suyu, bir bakıyorsunuz farklı otların peşinde koşuyor. Tek başına mucizevi bir besin yok ama mucizevi bir mutfak var: Akdeniz Mutfağı. İçinde meyve, sebze, baklagiller ve bir mucize olan zeytinyağını barındırıyor. Kırmızı şarap da bu mutfakta. Şarabı seviyorsanız içebilirsiniz ama sevmiyorsanız sağlık için içmenizi önermiyoruz. Kırmızı et de haftada 2-3’ü geçmeyecek şekilde tüketilebilir. Damak lezzeti herkes için önemli o nedenle kalp hastalarıma “Pazar sabahları tereyağlı sucuklu yumurta serbest” diyorum. O pazar tatili, orada kaçamak yapılabilir. Ama ondan sonra yine Akdeniz mutfağı ile beslenilecek. Tabii ki canınız kebap istediğinde yiyebilirsiniz. Ama düzenli kontrollerde kolesterolünüz, şekeriniz, tansiyonunuz hedefleri tutmalı. Kızartmalardan, fast food’tan uzak durun. Mangalda etler fazla pişirildiğinde içindeki kanserojen madde 10 kat artıyor.

Tempolu yürüyüş ve merdivenler kalp dostu

Kalp sağlığı için otururken bir şey yapamayız. Sağlıklı bir kalp için hareket etmemiz gerekiyor. En sağlıklı ve en ucuz spor tempolu yürüyüştür. Haftanın en az 5, mümkünse 7 günü 35 dakikadan biraz daha fazla tempolu yürümek gerekiyor. Otomobilinizi evinize ya da iş yerinize iki durak uzakta bırakın ve yürüyün. Merdivenler kalp dostudur. Asansör kullanmayın, merdivenleri tercih edin. Bunlar hem size enerji harcatarak zayıf tutuyor, hem kardiyak performansınızı artırıyor. Ayrıca efor yaptığınız zaman oluşabilecek göğüs ağrısı erken uyarı sistemi olarak sizi bir kardiyoloğa yönlendiriyor. “Yokuş çıkarken göğsüm ağrıdı” diye gelen hastaları, hemen incelemeye alıyoruz. Kalp için yapılacak ikinci spor yüzmedir. Tenis de önerilebilir. Futbol ise belli bir yaştan sonra başlamak için uygun bir spor değil. Kalp sağlığınız için rekabetçi sporlardan kaçının.

Kolesterol nedir?

Kolesterolü şöyle düşünebilirsiniz: Bir çeşmeden akan kireçli su borunun içinin daraltır, su ip gibi akmaya bir süre sonra da akmamaya başlar, tıkanır... Damarlarımızdan akan kan kolesterollüyse, o damar duvarına yapışacak ve o duvarı daraltacaktır. Belli bir daralmanın üzerinde de hasta yürürken, efor yaparken göğüs ağrısı ile bize gelir. Katı yağ, tereyağı, marginler, fast food, tam yağlı yoğurtlar, sütler kolesterol açısından zengindir. Süt ve yoğurdun yağsız olanları tüketilmeli. Yağ çok büyük bir kalori kaynağı, yağlı beslendiğiniz zaman obeziteniz, kilonuz artacaktır. Karides ve kalamar da kolesterolü artıran yiyeceklerdir.

Prof. Dr. Timur Timurkaynak insan ömrünü 6 şişe ile dönemlere bölüyor

“Hayatımız biberonla başlıyor. Hayatın ilk altı yılı süt içerek geçirdiğimiz dönem. 6-18 yaş arasında hayatımıza asitli içecekler ve yanında fast food yiyecekler giriyor. Bu döneme “ekmek arası kalp krizi dönemi” diyorum. 18 yaşından sonra hayatımıza alkollü içecekler, -rakı- giriyor. Tabii zaman içinde para ve kariyer arttıkça snoblaşıp kimileri konyağa kaptırıyor gönlünü. Tabii bunların zararı hemen ertesi gün çıkmıyor... Fasd food’lar, alkollü içecekler, sağlıksız beslenme, kalp krizine neden olan tansiyon, şeker ve kolesterol için alt yapı oluşturuyor. Beşinci şişe döneminde artık tüm bunlara veda etmek gerekiyor. Sağlıklı kalabilmek için sadece su içiyoruz. Tatlı su devri. Serum şişesi ise iki ayağımızın artık çukurda olduğunu gösteriyor. Tehlikeli dönem...

Komşusunun kolesterolüne bakarak ilaç kullanmaktan vazgeçenler var

Kandaki kolesterole sadece yiyip içtiklerimiz neden olmaz. Kolesterolün bir nedeni de karaciğerdeki fabrikadır! Bu nedenle sadece yiyip içtiklerimizi kontrol altına alarak kolesterolümüzü düzenleyemeyiz. Statin grubu ilaçlar karaciğerdeki fabrikanın kolesterol üretimini azaltmasını sağlıyor. İlaçlar sayesinde karaciğerdeki üretim azaldığı ve yiyeceklerle alınan miktar da eksildiğinde kolesterol düzeyi düşüyor. Burada dikkat edilmesi gereken kişilerin kolesterol hedefi. Herkesin kolesterol (LDL) hedefi farklıdır. Sağlıklı bir insanda LDL kolesterol oranı 130’un altındayken, kalp hastasında 100, hem kalp hem şeker hastasında 70’lerin altına kadar düşebilir. Ama bazı hastalar, “Benim kolesterolüm senden yüksek, ben bile ilaç kullanmıyorum” diyen tanıdıkları yüzünden “Ben neden içiyorum” deyip ilacı kesebiliyor. Hastalara herkesin riskinin fazla olduğunu anlatmak bazen zor oluyor.

Kalp ağrısı kravat bölgesi boyun, çene, kolda olur...

Her göğüs ağrısı kalp ağrısı değildir. Kalp krizi ile ilgili olan kalp ağrısı daha çok kravat alanı, göğsün sol tarafı, boyun, çene, omuz ve kolda olur. Eforla ortaya çıkabilir. Mesala 20 dakika yürüdünüz ondan sonra yokuş çıkıyorsunuz hafif yanma, baskı gibi bir ağrı başladı, durdunuz geçti, işte bu tipik kalp ağrısıdır ama kriz değildir. Kriz bir anda başlar, istirahat halindeyken de başlar yarım saati geçer, beraberinde bulantı, kusma, terleme gelişir ve krizlerin yüzde 15’inde ani ölüm olabilir. Kalp ağrısı “doktora git” alarmıdır. Bunlar tipik olanları, atipik olanları da var. Sırttan gelebilir ama burada fil oturmuş gibi, ağırlık hissi ve yanma olur.

İki kat merdiven çıkabilen herkes cinsel ilişkiye girebilir!

Eğer bir hasta; kalp hastası olsun olmasın, göğüs ağrısı olmadan, nefes darlığı çekmeden iki kat merdiven çıkabiliyorsa, cinsel ilişkiye girebilir. Bu cinsel ilişki stresin daha az olması için bilinen eşle yapılırsa daha sağlıklı olur. Kişi istediği sıklıkla cinsel ilişkiye girebilir. Yapılan çapkınlıklar stres daha çok olduğu için risk oluşturabilir. Gizli kalbi, bilinmeyen bir kalp hastalığı olanlarda çapkınlık sırasında heyecan artacağı, hormonal denge biraz daha yüksek olacağı için kriz tetiklenebilir. Kalp hastaları cinsel ilişkiye girmeden önce mutlaka bir kardiyoloğun kontrolünden geçmeli. Kalp hastaları tarafından yeterli ereksiyona ulaşmak için kullanılan ilaçlar doktor kontrolünde alınmalı. Kullanılırken bir sorun oluştuğunda derhal acile gidilmeli. Hastaneye gidildiğinde de bu ilaçların kullanıldığı belirtilmeli. Çünkü hastanede verilen ilaçlarla o kullanılan ilaçlar etkileşip hipotansiyona, istemediğimiz sonuçlara yol açabilir.

KALP SAĞLIĞI VE...

GENETİK

Ailenizde erken yaşta geçirilmiş, by-pas, kalp krizi hikayeleri, erken ölüm varsa sizin de kalp krizi riskiniz yüksek. Bu nedenle 20’li yaşlardan
itibaren kontrole başlamanız gerek. İlk kontrol 20’li yaşlarda yapılmalı, 20’li yaşlarda 5 yılda, 30’lu yaşlarda 4 yılda, 40’lı yaşlarda 3 yılda, 50’li yaşlarda 2 yılda, 60’lı yaşlarda yılda 1 kontrol yaptırmak bir problem yoksa yeterli. Kalp hastalığınız varsa hekiminiz 3 ya da 6 aylık periyotlarda sizi kontrol edecektir.

SICAKLAR

Saat 11-15 arası güneşe çıkmayın. Doğal kumaşlardan hafif giysiler giyin. Özellikle kalp hastaları idrar söktürücü ilaçlar kullandığı için bol sıvı tüketmeli. Gün boyu sağlıklı yiyeceklerle 3 öğünü 6’ya bölerek beslenin.

OBEZİTE!

Obezite ile birlikte vücutta insülin direnci başlıyor. İnsülin direnci diyabet öncüsüdür. Fazla kilolarla diyabete zemin hazırlıyorsunuz. İnsülin direnci ayrıca hipertansiyonu tetikliyor, diyabetle birlikte, diyabete bağlı bir kolesterol düzensizliği ortaya çıkıyor. Obez hastaların şeker kolesterol ve tansiyonları yüksek olduğu için kalp krizi riskleri de yüksektir. Obezite tüm kötülüklerin anasıdır diyebiliriz.

ALKOL

Hangi alkollü içkiyi seviyorsanız içebilirsiniz ama sağlık için alkol önermiyoruz. Erkekler günde 2, kadınlar 1 kadehi geçmemeli.

UÇAK:

Kalp, tansiyon hastası, by paslı ya da stendli olabilirsiniz, hiçbirinde aktif olarak göğüs ağrınız yoksa, kan basıncınız kontrol altındaysa uçağa binmenizde bir sakınca yok.