Eyvah! Deprem şarap şişelerini kırdı
1999’daki deprem sırasında şanslılardandık. İstanbul’daki evimizde hasar yoktu. Fakat o depremden aklımda kalan vitrindeki biblo ve bardakların şangırşangur sesiydi. O ‘şangırtıyı’ geçen hafta San Francisco yaşadı. Deprem, şarap cenneti Napa Vadisi’nde yaşanınca, biblolar değil ama şarap şişeleri kırıldı.
San Francisco fay hattı muhabbeti
Yakın tarih değil belki ama travma ağır olduğundan olsa gerek... 17 Ağustos 1999 depremi hâlâ zihinlerimizde taze. Üstelik bu aralar İstanbul depremine hazır mıyız konuşmaları da tam gaz devam ediyor. Bizim yüreğimiz hop oturup hop kalkarken deprem haberi San Francisco’dan geldi geçen hafta 6 büyüklüğündeydi deprem. O bölgede son 25 yılın en şiddetli sarsıntısıydı. Hayatını kaybeden yoktu.
Fakat 100’den fazla kişi yaralandı. Başka bir yerde olsa yine belki gerilirdik. Ama tabii San Francisco olunca tansiyon iyiden iyiye fırladı. Çünkü oradaki San Andreas Fay Hattı ile bizim Kuzey Anadolu Fay Hattı arasındaki benzerlik öyle çok konuşulmuştu ki zamanında. Birden yine dank etti. Kendimi bol bol fotoğraflara bakarken, en ince ayrıntılı haberleri okurken buldum...
Napa Vadisi’nde zarar 1 milyar dolar
Baktığım fotoğraflarda en çok dikkatimi çeken yerlerdeki şarap şişeleriydi. “Tüh, yazıktır, ziyandır” diye durmadan beynimde dönen iç sesten sanırım... Depremin merkez üssü şarap cenneti Napa Vadisi’ne 10 kilometre uzaklıktaydı. ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu, USGS’ye göre deprem Napa’da 1 milyar dolarlık zarara yol açmıştı. Çöken balkonlar, çatılar, ufak tefek yangınlar bir yana bu dökülen ve ziyan olan şarapların da zarardaki payı büyüktü. Uzmanlar fiyatlar çok etkilenmez dese de litrelerce cânım şarabın mazgallardan akıp kanalizasyona karıştığı kesin.
16 bin dolarlık Pinot Noir şişeleri kırıldı
Depremin vurduğu Napa Vadisi’nde yetişen üzümlerden yapılan şaraplar California’dan gelen şarapların yüzde 4’ünü oluşturuyor. Fakat ünleri meşhur... Öyle ki Napa Vadisi şarapları 50 milyar dolarlık bir ekonomi oluşturuyor her yıl. Yani ABD’deki şarap pazarının dörtte biri sadece bu vadideki üzümlerin şaraplarıÖFiyatları hayli yüksek... Çoğu işletme ellerindeki şarapların yarısının kırıldığını söylüyor. Bu binlerce dolar demek. Mesela bölgedeki en ünlü şarap evlerinden birinde 37 şişe şarap kırılmış. Sayı düşük. Ama şişeler 16 bin dolarlık Pinot Noir olunca sıkıntı büyük...
Sallanan fıçılardaki şaraplar bozuldu mu
Ve bir diğer sorun. Meşe fıçılarda olgunlaşmaya bırakılan şarapların olabildiğince hareketsiz kalması gerekiyor. Öyle ki bazı özel şaraplar bu şekilde 5-6 yılda tam kıvamını buluyor. Ancak deprem 20 saniye de sürmüş olsa bu fıçılardaki şaraplara zarar vermiş olabilir. Üstelik 6 büyüklüğündeki depremin ardından yaşanan artçı sarsıntıların sayısı da 50’yi geçti.
Son iki yıl rekolte fazlaydı, fiyatlar yükselmez
Şarap evi sahipleri yine de şanslıyız diyorlar. Deprem gece değil gündüz olsaydı devrilen koca fıçılar ve şişeler görevlilerin yaralanmasına hatta hayatınıkaybetmesine neden olabilirdi. Rekoltenin önemine de dikkat çekiliyor. Zira 2012 ve 2013 hasatlarının rekoltesi fazlasıyla iyiymiş. Yani eğer düşük rekolteli bir hasatta benzer bir deprem yaşansaydı, maddi kayıp çok daha yüksek olurdu diyor uzmanlar. Fiyatlar da bir anda rekor seviyede yükselebilirdi.
Çünkü gazlı içecek gibi, “bunlar döküldü, şuradan yeniden suya şeker katalım da yeniden içecek yapalım” deme lüksü şarapta yok maalesef. Talep aynı kalırken, arz biranda azaldığında, fiyatların fırlaması işten bile değil.
