Çocuklar düşe kalka büyür ama…

Aileler fark etmese de alınan tedbirlere rağmen evlerde birtakım tehlikeler bulunuyor. Türkiye’de yapılan araştırmalar da bu görüşü destekliyor. Nedeni ise gözden kaçan önemsiz sanılan şeyler. Biz gözünüzü korkutmak istemeyiz. Çocuklar düşe kalka büyür. Elbette ki çocuk büyütürken ufak çaplı kazalar olacaktır. Ama önemli olan ciddi sonuçlar doğuracak kazaları önleyip gözden kaçırdığınız tehlikeli olabilecek şeyleri bilmeniz.

Bebeğinizin eşyalarını kontrol edin
Bebeğinizin güvenliğini ve rahatını sağlamak için satın aldığınız araçlar sizin adeta bir kurtarıcınız olur. Fakat yanlış kullanırsanız ya da hatalı bir ürün olursa hiçbir faydasını göremezsiniz. Aksine felaketiniz olabilir. Bu yüzden bebeğiniz için satın alacağınız ürünlerin kaliteli ve sağlam olup olmadığını kontrol edin.

Kedi-köpeklerinizin içme suyuna dikkat!
Artık birçok aile evde evcil hayvan besliyor. Doğal olarak hayvanların beslenme ve su kapları evin bir köşesinde duruyor. Çocuğumuzun kedi ya da köpeklerinizin su kaplarından su içebileceği ve kaplardan taşan suya basıp kayıp düşebileceği çoğu zaman aklımıza gelmez. Başınıza bu tür şeylerin gelmesini istemiyorsanız, kapları çocuğunuzun ulaşamayacağı yerlere koyun ya da sık sık kontrol edin.

Temizlik malzemeleri
Çamaşır suyu gibi zehirli maddeleri dolaplara kilitliyorsunuz. Peki ya tehlikeli görmediğiniz ama her gün kullandığınız şeyler? Şampuanlar, kremler, pudralar…
İngiltere’de yapılan bir araştırmada her yıl 5 yaşından küçük 24 bin çocuğun evlerde bulunan çeşitli temizlik malzemelerini içerek zehirlendiğini ortaya çıkmış. Umarız başınıza gelmez ama ola ki geldi ve çocuğunuzun zehirli bir şey içtiğini fark ettiniz, onu hemen hastaneye götürün ve içtiği zehirli maddeyi yanınıza almayı unutmayın. Aklınızda bulunsun kola şişelerine makine yağı ya da kola renginde başka bir sıvı doldurmayın.

Kemer ve kablolar da sakıncalı olabilir
Fark etmediğimiz bir diğer tehlike de stor perdelerden ve camlardan sarkan uzun ipler ve kablolar. Çocuğunuzun asılıp düşmesini istemiyorsanız uzun ipleri bağlamalı, kabloları da ev içinde ortalıkta olmayacak şekilde yerleştirmelisiniz.
Peki, aksesuar olarak kullandığınız kayışlı kemerlerin tehlikeli olabileceğini hiç düşündünüz mü? Kemerlerde bulunan demir tokalar çocukların eline geçtiği takdirde zarar verebilir. Ya da boyunlarına takıp boğulabilirler. Ortalıkta aksesuarlarınızı bırakmamaya özen gösterin.

Merdivenden kayanlar…
Türkiye’de çocuk acil servislerine yapılan başvurularının en başta gelen nedeni, % 36.2 oranı ile bebek ve çocukların düşmeleri sonucu oluşan travma ve boğulmalar. Bu yüzden merdiven güvenlik kilitlerini kullanmak sizin için büyük bir rahatlık olacak. Müstakil bir evde yaşıyorsanız ya da daireniz iki katlıysa bu sistemlerden faydalanmanız ev kazalarını önleyecektir.

Eşyalar düşmesin!
Diğer tehlikeleri saymaya devam edelim. Mesela evinizde dengesi bozulan herhangi bir aksesuar ya da mobilya çocuğunuzun üstüne düşebilir, hareketli miniğiniz her türlü cambazlığı yaparak kaşla göz arasında çekmeceleri boşaltabilir, bulaşık makinesine girmeye çalışır ya da kitaplığı devirir. İşte bu kazaları engellemek kendi bulduğunuz çözümlerle yeterli olmuyor. Sizin düşünemediğiniz şeyleri ev güvenlik sistemleri düşünüyor. Örneğin çekmeceler için dolap kilidi, kitaplıklar için duvara monteli kilitler, kapılar için parmak koruyucuları sayesinde evde de içiniz rahat oluyor.

Mutfağınız korkutucu olmasın
Ev içinde en tehlikeli yerlerden biri mutfaktır. Ocak, fırın, kaynayan su, pişen yemekler, kızgın yağlar geri dönülmez ev kazalarına neden olabilir. Siz ne kadar kontrollü olsanız da mutfakta yemek yapmakla meşgulken anlık bir dalgınlığınız onun zarar görmesine neden olabilir. Bulaşık makinesinin içine girmeye çalışan, çekmeceleri talan eden yaramaza kendi çabanızla karşı koymak her zaman kolay değil fakat gelişmiş teknolojiden yararlanabilirsiniz. Örneğin çocuk kilidi olan bulaşık makinelerini kullanabilirsiniz.

Zehirli bitkiler
Miniğinizi korumak için sadece evde değil aynı zamanda bahçenizde de almanız gereken önlemler var. Örneğin havuz bariyerleri, çitlerdeki boşluklar, kesici aletler için yapılan bir kulübe. Bunların yanı sıra bahçenizde ya da evinizde bulunan zehirli olabilecek bitkiler çocuk güvenliği açısından tehlikeli. Eğer çocuğunuzun tehlikeli olan herhangi bir bitkiyi ağzına attığını görürseniz hemen ağzındaki parçaları çıkarmaya bakın. Ayrıca onu kusturmaya çalışmadan doğruca hastaneye götürün.

Ufak tefek şeyleri ortada bırakmayın
Bozuk paralarınızı masanın üstüne mi bıraktınız? Çocuğunuzun eline geçerse yutup boğulabileceğini biliyorsunuz değil mi? Küçük oyuncaklar kadar düğmeler de bir o kadar tehlikeli. Kıyafetlerinizden yere düşen düğmeler emekleyen bebeğinizin dikkatini çekip ağzına atmasına sebep olabilir. Kontrolü elden bırakmayın, kıyafetlerinizin düğmelerini sıkıca dikin.
Ayrıca büyük kardeşi olan çocuklarda boğulma vakalarına daha sık rastlanıyor. Nedeni de büyük kardeşlerin sahip olduğu oyuncaklar. Aileler dikkat! Gözünüzü üstünden ayırmayın.

Portatif karyolaların yeri önemli
Evinizde kalmadığınız zamanlar çocuğunuz yerini yadırgamasın diye yanınıza portatif karyola alabilirsiniz. Ama karyolayı nereye koyacağınıza iyi karar verin. Özellikle çevresinde elini uzatıp ulaşabileceği tehlikeli maddeler olmasın.

BASİT İPUÇLARI

Mutfağınızın emekleyen bebekler ve yürümeye başlayan çocuklar için en tehlikeli yerlerden biri olduğunu belirtmiştik. Ne tarz tehlikelerin miniğinizi beklediğini bilmek istiyorsanız size güzel bir önerimiz var. Mutfakta yere çömelip çocuğunuzun gözünden nelerin dikkatinizi çektiğine bir bakın! Sizce raflara tırmanabilir mi? Fırın kapağını açabilir mi? Ya da çekmeceleri açabilir mi? Bu açıdan baktığınız zaman tüm tehlikeleri görebilir, verdiğimiz bilgilerle hangi önlemleri alacağınıza karar verebilirsiniz.

İstatistikler ne diyor?
İstatistiklerin düzenli tutulduğu ABD’de her yıl 4.5 milyon çocuk, ev kazalarından dolayı yaralanıyor. Bu kazalar 5 bin çocukta kalıcı sakatlıklara yol açıyor ve maalesef çoğu çocuk hayatını kaybediyor. Ev kazalarından etkilenen çocukların % 70’i 4 yaş altı grubundakiler. Yine yapılan istatistikler okul öncesi dönemde her dört çocuktan biri önlenebilir ev kazalarına uğradığını gösteriyor. Ülkemizde 112 acil servise çocuklar ile ilgili başvuruların % 80’inin ev kazalarını oluşturduğunu bir düşünürseniz durumun ne kadar ciddi olduğunu anlayabilirsiniz.

En sık görüleni yüksek bir yerden düşmek
Ev kazalarının içinde en önemli pay düşmelerin. Özellikle pencereler, merdivenler başta olmak üzere yüksek yerlerden düşme % 65 oranında ilk sırada. ABD’de yılda 4550 çocuk pencereden düşüyor ve bunların ne yazık ki 400’ü hayatını kaybediyor. Ayrıca boğulmalar, zehirlenmeler ve yanıklar da okul öncesi çocuklarda başta gelen ev kazaları arasında yer alıyor.

Ev kazalarında dikkat etmeniz gereken 20 kural
1 Alışveriş poşetleri ve kuru temizleme naylon poşetlerini ortadan kaldırın.
2 Evdeki süs bitkileriniz zehirli olabilir ve toprakları boğulma tehlikesi yaratabilir. Bu yüzden çocuklarınızın ulaşamayacağı yere koyun.
3 Çocuk karyolalarında kullanılan boyaların kurşun bazlı olmamasına dikkat edin.
4 Karyolanın üstündeki dönenceleri çocuğunuz 6 aylık olduktan sonra çıkarın.
5 Karyolanın içindeki eşyaları çocuğunuz basamak olarak kullanıp dışarı çıkabilir. Bu yüzden oyuncak, yastık, battaniye ve karyola yan koruma yastıklarını yatağında bırakmayın.
6 Çocuğun yaşına uygun oyuncak seçin.
7 Kova, küvet gibi açık kaplarda su biriktirmeyin. Az diye düşündüğünüz sular bile onun için tehlikeli olabilir.
8 1 yaşından küçük çocuklarda yastık kullanmayın.
9 Çocuğunuzu yanınızda yatırmayın.
10 Çocuğun havasız kalmasını önlemek için, yatağındaki koruyucu yastıkların yumuşak olmamasına dikkat edin.
11 Yatak koruyucusunun iplerinin bir yerlerine dolanıp tehlike yaratmaması için 16cm.den uzun olmamasına dikkat edin.
12 Buzdolabı kapağına konulan mıknatıslı süsler; düşüp kırılarak küçük parçalara ayrılıp boğulma tehlikesi yaratır. Kullanmamaya özen gösterin.
13 Büyükler için olan diş macunlarının 1cm.den fazlası 6 yaş altı çocukların zehirlenmelerine neden olabilir. Diş macunlarınızı, çocuğun erişemeyeceği yerde tutun.
14 Çocuğunuz, vitamin ve ilaçları şeker sanıp yutabilir, önleminizi alın.
15 Sofra tuzu ve sirkenin bir çorba kaşığından fazlası çocuk için toksik etki gösterip zehirleyebilir.
16 Çocuklar masa örtüsünü üzerindekilerle tutup çekebileceğinden Amerikan servisini kullanmayı tercih edin.
17 Kendisini kilitleyip içeride kalabileceğinden kapı üstlerinde anahtar bırakmayın.
18 Mutfakta tezgah üstünde bıçak gibi kesici alet bırakmayın.
19 Sabun, şampuan, kozmetikler alkol gibi zehirlenmelere yol açabilen maddeleri ortalıkta bırakmayın.
20 Tehlike yaratabileceğinden, saç kurutma makinesini fişte takılı bırakmayın.

Eyvah şimdi ne yapacağım?

Çocuğunuz ağzına aldığı bir cisimden dolayı boğulmaya başlarsa, düşerse ya da üstüne sıcak su dökülürse yapmanız gerekenler hakkında bir fikriniz var mı? Bu gibi durumlarda birkaç dakika içinde yapacağınız hareketler fark yaratabiliyor. İşte bebeğinizin hayatını kurtaracak önemli kurallar.

DÜŞÜP YARALANMALAR
En sık görülen ev kazalarıdır. Ev içinde ve dışında yılda ortalama 391 bin çocuğun hastaneye gidip tedavi altına alınması ile sonuçlanıyor. Kazaların % 60’ı 5 yaş altı çocuklarda meydana geliyor.
Her ne kadar ev içi güvenlik önlemleri alıp bebeğinizi korusanız da kazalardan kaçmak bazen imkansız olabiliyor. Annelerin olabilecek görünmez kazalar karşısında yapacakları ilk yardım teknikleri ise hayat kurtarıyor!

YAPMANIZ GEREKENLER
* Çocuklar sık sık düşer kalkar, ama kafa üstü düşmek tehlikelidir. Eğer çocuğunuz kafasından şiddetli darbe alırsa hemen hastane yolunu tutun!
*Düşme sonrası kafasında yara bere olmasa bile 24 saat kontrol altında tutup gözlem yapın. Çünkü nefes darlığı problemi kaza sonrası hemen ortaya çıkmaz. Birkaç saat sonra belirebilir.
*Davranışlarında bir değişiklik, yüzünde renk değişimi, gözbebeklerinde büyüme ve küçülme ya da eşitsizlik olup olmadığını kontrol edin. Umarım olmaz ama şayet belirtiler varsa doğru hastaneye gidin.
*Kafasını çarpmadıysa vücudunun diğer bölgelerini kontrol edin. Sürekli ağlıyor ve vücudunun bir bölümünü kolay hareket ettiremiyorsa kemiklerde kırılma ya da çatlak olabilir. Çocukların kemik yapısı kolay kaynar iyileşme süreci hızlıdır. Soğukkanlı olun, hemen telaş etmeyin.

BOĞULURSA!
Yapılan araştırmalar her yıl 5 bin çocuğun boğulma vakalarıyla hastane yollarına düştüğünü ortaya koyuyor. Genellikle boğulanların çoğu 5 ve 5yaş altı çocuklar, boğulma sebebi ise çoğunlukla yutulamayan şekerler!

Bebeğiniz boğulursa…
*Boğazına bir şey kaçan bebeğinizin ağzına elinizi sokarak cismi çıkarmaya çalışmayın. İyileştirmek yerine durumu daha da kötüleştirip nefes almasını engeller ve boğulma sürecini hızlandırırsınız.
*Omuzlarından aşağı sarkıtarak bir elinizle yüzünü yere doğru çevirin. Diğer elinizle de sırtına 5 kez vurun. Yalnız bu vuruşlar ne hafif olsun ne de acıtsın! Her vuruştan sonra ağzından nesnenin çıkıp çıkmadığını kontrol etmeyi unutmayın.
*Bu hareket işe yaramazsa bebeğinizi önünüze alarak göğüs kemiklerinden tutun ve yine 5 kez bu sefer hızlıca ittirin. Bu şekilde cisim bebeğin boğazından kısa sürede fırlayacaktır.
*Eğer yaptığınız şeyler bir işe yaramazsa hemen ambulans çağırın ama bu arada denemelerinizi yapmaktan vazgeçmeyin.

Çocuğunuz boğulursa…
*İlk olarak cismi boğazından çıkarmak için çocuğunuzu öksürtün.
*İşe yaramazsa kalça hizanıza kadar yüzünü aşağıya sarkıtın ve omuz hizasında sırtına 5 kez güçlü ama zarar vermeyecek şekilde vurun.
*Sonuç başarısız olursa hemen çocuğunuzun arkasına geçin ve yumruğunuzu üst karın hizasın getirip bu sefer kuvvetli şekilde bir diğer elinizle karnını bir yukarı bir içeri doğru itin.
*Cisim tüm söylediğimiz ilk yardım tekniklerine rağmen çıkmazsa hemen ambulans çağırın.

YANIK VE HAŞLANMA

Yüksek ısıdaki sıvı maddelerle haşlanma; sıcak cisimlerle temas etmekle de yanıklar oluşur. Ev kazalarının % 95’i 5 yaşın altındaki çocuklarda mutfakta meydana geliyor.

Yanık durumlarında...
*Çocuğunuzun üstüne sıcak sıvı döküldüyse giysisini hemen çıkarmaya bakın. Çünkü kıyafet ısıyı tutar. Eğer yanık ağırsa ve giysi tenine yapıştıysa sakın çocuğunuzu soymaya çalışmayın!
*En az 10 dakika yanık olan bölgeyi soğuk su altında tutun. Bir kabın içindeki suyu kullanmak yerine her zaman akan suyu tercih edin. Bu şekilde derinin en alt tabakasına kadar soğuk akan su etki eder ve rahatlama sağlar.
*Doktor vermedikçe kendi başınıza krem kullanmayın. Yanmış bölgeyi sarmayın ve etraftan duyduğunuz koca karı ilaçlarını -yağ ve diş macunu sürme gibi- kullanmayın. Su toplayan bölge deriyi enfeksiyondan korur, kabarcıklar sakın patlatmaya çalışmayın.
Yanıklar yüz ve baş bölgesinde yoğunlaşmışsa ve su tutmanıza rağmen rengi hala kıpkırmızıysa hemen hastaneye gidin. Derinin mikrop kapmaması için çocuğunuzun yanık bölgelerini şeffaf yemek şeritleri ile kaplayın.


Yangın, haşlanma ve yanık kazalarına karşı

•Kombide sıcak su ısısının ayarını 50 dereceye ayarlayın.
•Bebeğiniz ve sıcak sıvıları aynı anda taşımayın.
•Çakmak, kibrit kullanmayın.
•Evde sigara içmeyin, başkalarının içmesine de izin vermeyin.
•Mama ve sıvıları mikro dalgada ısıtmayın.
•Çocuğunuza sıvı gıdaları vermeden önce sıcaklığına bakın.
•Fırındaki tava ve tencere kulplarını duvardan tarafa çevirin.
•Elektrikli ısıtıcıların kablolarını çocukların ulaşamayacağı şekilde saklayın.
•Banyo ve mutfakta çocuğunuzu yalnız bırakmayın.
•Elektrik fişlerini yüksek konumda ve kapalı tutun.
•Yangın söndürücüyü evinizde hazır bulundurun.
•Ateşli silah ve kesici aletleri kilitli dolaplarda ya da evin dışında tutun.

Yabancı cisim yutmalarına karşı
•Çocuk 3 yaşını geçinceye kadar fındık, fıstık, çekirdek vermeyin.
•Yerde ve çocukların ulaşabileceği yerlerde 3cm.den küçük her şeyi kaldırın.
•Emziklerin plastik kısımlarının sabit olduğunu kontrol edin.
•Küçük ya da parçalanabilir oyuncaklar almayın.
•Bebeğinizin giysilerine iğne ve çengelli iğne kullanmayın.

Suda boğulmalara karşı
•3 yaşından sonra çocuğunuza yüzme öğretebilirsiniz.
•6 yaşına kadar çocuğunuzu banyoda/küvette kardeşleriyle veya yalnız kesinlikle bırakmayın.

Düşme ve ezilmelere karşı
•6 yaşından önce çocuğunuzu üst ranzada yatırmayın.
•5 yaşından önce çocuğu korkuluğu olmayan yataklarda ve koltuklarda yatırmayın.
•Telefon çaldığında açmaya çocuğunuzla birlikte gidin.
•Pencere ve merdiven başlarına koruyucu kullanın.
•Televizyon ve onun gibi büyük cihazları emniyetli ve devrilemeyecek şekilde yerleştirin.
•Sandalyeleriniz dengeli ve geriye düşmeyecek şekilde olsun.
Gaz zehirlenmelerine karşı
•Zehir ve toksin maddelerin güvenli paketlerde olmasına dikkat edin.
•Tüm kimyevi ve temizlik malzemelerini mümkün olduğunca ev dışında ya da emniyetli dolaplarda saklayın. Deodorant gibi her türlü gaz spreyleri ve uçucu sıvıları emniyetli yerlerde muhafaza edin.
•Isıtıcınızın bulunduğu odalarda karbon monoksit detektörü bulundurun. Zehir Danışma Merkezi’nin numarası her zaman aklınızda olsun (114). Her ilacın potansiyel bir zehir olduğunu bilin ve mutlaka özel kapalı yüksek bir dolapta saklayın.