Çilek yiyerek iştahınıza dur deyin!

Mesleğindeki çeyrek asrı geride bırakan Beslenme ve Diyet Uzmanı Taylan Kümeli, dünyadaki sağlıklı beslenme yaklaşımlarını etkileyen “Sentez Diyeti” ile beslenme konusunda yeni bir yol açtı. Dünyadaki en özgün diyet çalışması olan sentez diyetiyle sağlıklı kiloya inmenin herkes için mümkün olduğunu söyleyen Kümeli, “Doğulu gibi yiyor, Batılılar gibi çalışıyoruz. Vücut şaşırıyor, kilolar artıyor. Bu fazla kilolardan sentez diyet ile sağlıklı bir şekilde mümkün” diyor. Bu çalışması yakında Sentez Diyeti adıyla kitap olarak da yayınlanacak Taylan Kümeli ile kilo verme ve bu konuda yapılan en büyük yanlışları konuştuk.

Dünyadaki en son ve özgün diyet çalışması olan sentez diyet kuramı size ait... Sentez diyet nedir?

Mutfaklarımızda Doğulu, iş hayatımızda Batılı olarak yaşıyoruz. Bedenimiz bu çatışmanın kötü sonuçlarının
arenası adeta. Dünyadaki en son özgün diyet çalışması olan sentez diyeti işte bu çatışmayı çözerek, bedenimizin bu ikili yaşama uyumlanmasında maksimum farkındalık sağlıyor. Sentez diyeti ile diyet kavramından sağlıklı beslenme kavramına geçiyoruz. Bu diyet;
* Vücudunuzdaki yağ yakımını ve tokluk hissini hızlandıran “hormon sistemini” harekete geçirir.
* Sosyal yaşamınızı yadsımadan, (seyahatte, işte, toplantıda, her ülkede) her koşulda doğru beslenmeyi, kilonuzu azaltacak ve istenen seviyede tutacak şekilde yaşamınıza uygular.
* Vücudunuzdaki gerçek durumu biyolojik olarak algılayabilmek için kan bulgularınızı inceleyip kişisel vücut haritanızı çıkarıp bu doğrultuda vitamin, mineral, spor, su desteği önermek.
* Beslenme eğitimi sırasında ve sonunda kişiye tüm iletişim araçlarıyla tam destek verir.
* Açıklık ilkesiyle psikolojik destek unsurunu kullanıp beslenme eğitimi boyunca kişiyi neden, nasıl, niçin sorularıyla bilimsel ve açık bir şekilde yönlendirir.

* Sentez diyet, zayıflama konusunda neleri değiştirdi?

Biliyorsunuz ki, benim sentez ve detoks metotlarımdan önce ‘kişiye özel’ beslenme dediğimiz stilden uzaktık. Bu süre zarfında, insanlara kişiye özel beslenmenin neden işin başlangıç noktası olduğunu anlatmaya ve elimizden geldiğince toplumsal bir olgunluk yaratmaya çalıştık. Kısa süre içinde, diğer uzmanlar da bu yöntemi benimsediler ve klişe reçete verme metodunu terk ettiler. Bu TK1962 kuramının gerçekleşmesi ve açıklanması için beklenilen ilk ve en önemli aşamaydı. Sonrası ise daha kritik bir aşama oldu, bu da ‘diyet’ ya da ‘perhiz’ kavramlarının yerini ‘sağlıklı beslenmeye’ terk etmesini sağlamaktı. Yani, bu şekilde beslenme denilen ezeli olgunun, yalnızca kilo alıp vermek ile ilgili olduğu klişesi yıkıldı. Kısa zamanda uzman çevrelerce de ‘diyet’ sözcüğü ve(ya) ‘her şeye rağmen zayıflama’ sözcüğü yerini önce sağlıklı beslenmeye sonra da formda olmaya bıraktı. En çetrefil aşama ise, dengeli beslenmek nedir sorusuna geliştirilen yaklaşım oldu. Çünkü, bir kült haline gelen besin piramidinin bizler için işe yararlılığı da artık hükmünü yitirmeye başlıyordu. Bu üç aşama yan yana geldiğinde ise, kişiye özel bir sağlıklı ve dengeli beslenme sisteminin son aşaması çıktı; buna da TK1962 dedik. Bu sentez diyetinin gelişme aşamasıydı ve bunu TK1962 olarak nitelendirmek yerine Gelişmiş Sentez Diyeti diye adlandırdık.

* Sağlıklı beslenmeye geçerken doğru sentez nasıl olmalı?

Durum analizi, hasta geçmişi, klinik bulgular, tıbbi geçmiş, beden kitle indeksi dikkate alınmalı.

Öneriler

* Tam yağlı veya yarım yağlı sütler yerine yağsız olanları tercih ederek her porsiyonda 45-72 kalori daha az alın.
* Kızartılmış yerine ızgara balık tercih edin.
* Kilo değişikliklerinizi belirli aralıklarla tartılarak izleyin ve kilonuz kontrolden çıkmadan gerekli önlemleri alın.
* Sıvılarla aldığınız kalorileri takip edin. Meyveli soda, meyve suları ve alkol gibi kalorili içecekler siz fark etmeden aldığınız kalorilerin artmasına neden olur.
* Sağlıklı pişirme yöntemlerini tercih edin, gerekirse bu konuda uzmanlardan destek ve eğitim alın.
* Besinleri kızartmak yerine ızgarada, fırında pişirerek veya haşlayarak tüketin.
* Sos hazırlarken çok az yağ ilave ederek hazırlayın; çünkü yağların hemen hepsinin 1 yemek kaşığının 120 kalori içerdiğini bilin.
* Yüksek yağlı besinlerden vazgeçmeyin, bu besinleri alternatifler üreterek tüketin. (kızarmış köfte ve beyaz ekmekle hazırlanmış hamburger yerine, ızgara et ve çok tahıllı ekmek ile hazırlanmış sandviçi tercih edin.)
* Besinleri gün içerisinde küçük öğünler ve porsiyonlar halinde tüketin.
* Yemeklerinize çorba ve salata ekleyerek kalori yerine miktarlarını artırın.
* Bol bol su için. İçtiğiniz her suyla tuvalete çıkışınız 35 kalori kaybıdır.

İŞTAH KESEN YİYECEKLER

Diyet yapmanın en zor yanı, sevdiğiniz pek çok yiyecekten vazgeçmek zorunda kalıp üstüne bir de iştahınızla baş etmek zorunda kalmanız. Özellikle iştah kapatıcı etkisi olduğu kanıtlanan özel besinleri rejim yapmadan zayıflamak için denemenizi öneriyoruz. Bu besinlerin vücut üzerindeki etkileri, içeriklerindeki bazı maddeler ve görevleri şöyle:
KARBONHİDRATLAR: Kepek, buğday gibi tahıl ürünlerinde, sebze ve meyvelerde bulunuyor. İçeriğindeki lifler, sindirim sistemini harekete geçiriyor. Özellikle kompleks karbonhidratlar insanı tok tutuyor.
TRİPTOFAN: Vücutta serotonin oluşmasında ve hücrelere taşınmasında önemli bir görev alıyor. Serotonin de iştah hissini azaltıyor. Özellikle muz, avokado, yulaf ve peynirde bulunuyor.
KROM: Vücuttaki insülin dengesini korur. Kan şekerinin düşmesi açlığa yol açar. Krom ihtiyacınızı karşılamak için fındık, ceviz gibi kabuklu yemişler, brokoli ve tahıl ürünleri yiyebilirsiniz.
ALBÜMİN: Can sıkıntısını giderip iştahı kapatıyor. Bu protein triptofan oluşturarak beyne taşır ve serotonin üretimini artırıyor. Bezelye, fıstık ve fasulyede bulunur.
FRUKTOZ: Meyvelerden elde edilen doğal şekerdir. Kan şekeri dengesini kesinlikle etkilemez. Ayrıca yemek sonrası tatlı ihtiyacı duymanızı engeller. Çilek ve bal, fruktozun ana kaynağı. Tiroit hormonlarının yapımı için gerekli. Açlık duygusunun gelişmesini engelliyor. Balık, iyotlu tuz ve soğan, iyot açısından oldukça zengin.

TOK TUTAN ÖNERİLER

* Karnabaharı ve brokoliyi hafifçe haşlayıp yoğurtla tatlandırın. Bu karışım lif açısından zengin olduğundan, sizi uzun süre tok tutuyor.
* Salatalığı iyice yıkayın ve kabuklarıyla birlikte ince dilimler halinde kesip üzerine bol bol dereotu serpin. Kalorisi yok denilecek kadar az olan bu sebze oldukça tok tutuyor.
* 250 gr mor eriği biraz tarçınla haşlayın. Bu meyve fruktoz açısından oldukça zengin olmakla birlikte tatlı ihtiyacınızı da karşılayacaktır.
* 200 gr ananası incecik doğrayın ve süzgeçten geçirin. İçine 100 gr kefir ve taze nane ekleyin. Ananasın içindeki enzimler, protein sindirimini hızlandırdığından oldukça doyurucu.
* Öğünler arasında acıktığınızda kuru erik yiyin. Kuru erik kan şekerinin düşmesini engelliyor. Ancak fazla abartmayın. Bir kuru erikte 8 kalori var.
* Bir demet maydanozu blendırdan geçirip sebze suyuyla karıştırın. Bir iki damla acı biber sosu ekleyin ve için. Bu içecek yağ yakımını kolaylaştırıyor.
* Kırmızı elmayı ince dilimler halinde kesip 1 çay kaşığı kıyılmış ceviz ve yarım çay kaşığı yonca balıyla karıştırın. Bu karışım hem doyurucudur hem de bağırsakları çalıştırıyor.
* Kahvaltıda armudu rendeleyin ve yulafa katın. Bu karışıma biraz da yoğurt ekleyin. Armudun içeriğindeki fruktoz uzun süre açlık hissetmemenizi sağlar. Günü canlı geçirmek için kendinize yulaf ezmesi hazırlayıp içine kuru meyveler katın. Bu, karbonhidrat ihtiyacınızı karşılar.
* Portakal ve 50 gr ıspanak yaprağından oluşan bir salata hazırlayın. Salatayı 50 gr yağsız yoğurt, bir tutam tuz ve karabiberden oluşan bir sosla tatlandırın.

BESLENMEYLE İLGİLİ DOĞRU VE YANLIŞLAR

* Öğün atlamak, aç kalmak kilo verdirir mi?

Hayır. Tam aksi ara öğünlerle desteklenmeyen bir beslenme düzeni ile metabolizma hızı düşer, aşırı açlık dolayısıyla bir sonraki öğünde fazla besin tüketimi gerçekleşir. Bunun sonucu olarak da kilo verme güçleşiyor.

* Karbonhidratsız beslenmek zayıflatır mı?

Zayıflama diyetlerinde kilo aldırdığı düşüncesiyle makarna, pilav gibi karbonhidrat içeriği yüksek olan besinlerden uzak duruluyor. Oysa ki vücudumuzun onlara da ihtiyacı olduğu unutmayın.

* Aşırı su içmek zararlı mı?

Böbreklerin dışarı atamayacağı kadar çok su, toksik etki gösteriyor. Sonuç olarak su aynı zamanda mineral de içeriyor. Ancak su zehirlenmesi günlük gereksinimin çok üzerinde içildiği zaman ortaya çıkabilir.

* Sıcak su içmek zayıflatır mı?

Sıcak ve soğuk suyun tek farkı mideden boşalma hızlarının faklı oluşu. Sıcak su mideden daha geç boşaldığı için tokluk hissi oluşturabilir. Ülkemizde su tüketiminin yetersiz olduğu göz önünde bulundurulursa “hangi ısıda olursa olsun, yeter ki bol miktarda tüketin” şeklinde önerilerde bulunmak en doğrusu.

* Şekersiz besin aynı zamanda kalorisiz mi?

Tam olarak değil. Şekersiz bir besin şeker içermez, ancak diğer karbonhidratlardan, yağdan ve proteinden dolayı kalori içerebiliyor.

* Diyette meyve sınırsız tüketilebilir mi?

Meyveler, meyve şekeri olan fruktozu içeriyor. Dolayısıyla aşırı tüketimi gereksiz kalori alımına neden olur.

* Akşam 19.00’dan sonra bir şey yenmemeli mi?

Saat sınırlaması bireyden bireye farklılık gösterir. Örneğin gece çok geç saatlerde uyuyan bir birey için akşam yemeği saati daha geç bir zamana çekilebilir. Gece açlığı günün en uzun açlığı olduğu için ve kan şekeri düzenini sağlamak için gece ara öğünü yatmadan yaklaşık 2 saat önce tüketilmeli.

* Diyet yaparken tuz kesilmeli mi?

Bireyde yüksek tansiyon problemi yoksa makul ölçülerde tuz tüketebilir. Miktarı artırıldığında vücutta ödem ve su birikimi artar.

* Spor aç karna yapılmalıdır?

Spor ne aç karna ne de çok ağır yemek sonrası yapılmamalı. Aç karna yapılan fiziksel aktivite kişinin kan şekerini çok fazla düşürürken, yemek ardından yapılan aktivite kalbe yük getirir. Bu nedenle hafif bir kahvaltı, ara öğün ya da ana öğünden yaklaşık 1 saat sonra yapılmalı.

Yaz gelmeden hafifleyin

1 GÜNLÜK DİYETİNİZ

SABAH

* 3 kuru erik
* 4 yemek kaşığı yulaf
* 1 su bardağı laktozsuz diyet süt
* 1/2 orta boy elma rendesi
Tüm malzemeleri pişirin, ılık olduktan sonra üzerine 3 yemek kaşığı ayıklanmış nar ekleyin.

ARA ÖĞÜN

* 2 kivi+1/2 ceviz içi

ÖĞLEN

* 90 gr haşlanmış et veya tavuk + salata
Salata malzemeleri
* Roka+yeşil satala+kırmızı lahana+beyaz
lahana+1 ceviz içi+limon+1yemek kaşığı zeytinyağı

ARA ÖĞÜN

* 3 kuru erik+5 badem

ARA ÖĞÜN

* Kepekli tost + 1çay bardağı
diyet kefir

AKŞAM

* Doyana kadar çorba+salata

Çorbanın tarifi

* Beyaz lahana+1su bardağı yeşil mercimek+2 adet tavuk baget+1 kereviz ve sapı+1 kabak+2 adet enginar
(küçük küçük doğrayın.) Tüm malzemeleri haşlayın daha sonra limon ve tuz ilave edin.
2 SAAT SONRA
* 2 dilim ananas+1 çay bardağı diyet kefir

2 GÜNLÜK DİYETİNİZ

SABAH

* Omlet+domates,salatalık, sivri biber, maydanoz
Omlet Malzemeleri

* 1 yumurta+2 yemek kaşığı lor peyniri+dereotu

ARA ÖĞÜN

* 2 kivi+1/2 ceviz içi

ÖĞLEN

* 100 gr etli türlü+200 gr diyet yoğurt veya cacık

ARA ÖĞÜN

* 2 kivi+1/2 ceviz içi

/

ARA ÖĞÜN

* Kepekli tost

AKŞAM (dönüşümlü uygulayınız )

* 8 yemek kaşığı kıymalı mercimek yemeği+salata
* 200 gr ızgara et+salata
2 SAAT SONRA
* 2 dilim ananas+1 çay bardağı diyet kefir

Tehlike sınırını ölçün

Bel ve karın bölgesinde biriken yağlar, kalça ve basenlere birikenlerden daha tehlikelidir. Tehlikeyi basitçe şöyle ölçmeniz mümkün: Kalçanızın çevresini bir mezurayla ölçün ve sonra bunu belinizin kalınlığıyla oranlayın. Bu rakam hemcinslerinizde 0,8 üzerinde ise fazla kiloya bağlı sağlık bozukluğu tehlikesi vardır. Aynı oran erkeklerde 0,95 ve üzerindeyse tehlike sinyalleri çalmaya başlamıştır.