Barış Manço Mars’ta Kemal Sunal Satürn’de yaşayacak
ODTÜ’lü bilim adamı Musa Toprak, NASA’dan uzaydaki cisimlere isim verme hakkını aldı. Ve böylece uzayda birçok cisim, Türkçe isimlere sahip oldu.
Anadolu, Mimar Sinan, Halide Edip Adıvar bunlar uzaydaki Türkçe isimlerden birkaçı. Uluslararası Astronomi Birliği, 1969 yılından beri gezegendeki yüzey şekillerini isimlendirirken Türkçe isimler de kullanılıyor. Venüs gezegeninde Mihri Hatun ve Halide Edip Adıvar’ın soyismini taşıyan kraterler var. Merkür gezegeninde bir kratere de Mimar Sinan’ın ismi verildi. Mars gezegeninden de birçok Türkçe isim yer alıyor; Anadolu, Tarsus, Bozkır, Sinop, Zir, Mut, ve Çan krateri bunlardan birkaçı. Satürn uydusundaki vadiye Haran ismi verildi. Ayda da İbn-i Sina, Toros ve Ulubey isimli kraterler var. Peki bu isimleri kim, nasıl koyuyor? Ulusararası Astronomi Birliği isimlendirme için her dilden önerilere açık. ODTÜ’lü bilim adamı Musa Tokmak, her yıl 50 kadar Türkçe ismi öneriyor. Tokmak, “Uzaya henüz Türkiye’den biri gidemedi, ama birçok Türkçe isim uzaydaki yerini aldı. Bizi en iyi anlatan isimleri seçmeye gayret ediyoruz. Her yıl dini, politik olmayan 50 kadar isimi sunuyoruz.”
Hangi gezegene ne önerilebilir?
Musa Tokmak işin formülünü en ince detayına kadar çözmüş. Her gezegenin ve göktaşının belli kriterleri olduğunu söylüyor. Bu kriterlere uygun isimler önerildiğinde isim verme şansının yükseldiğini belirtiyor,
-Venüs için: En az üç yıl önce ölmüş ve herhangi bir alanda kendini ispat etmiş başarılı olmuş ünlü kadın sanatçılarımız, ressamlarımız, bilim adamlarımız, vb. kişilerin adları Venüs deki plato adlarına verilebilir.
-Ay için: Aydaki kraterlere ünlü ve en az üç yıl önce ölmüş bilim adamları, bilginler, sanatçılarımızın ve kaşiflerimizin ismi yer alabilir. Aydaki dağ diyebileceğimiz yükseltiler için dağ isimlerimizi önerebiliriz.
-Merkür için: Kraterlere ünlü olmuş ve ölmüş sanatçı, müzisyen, ressam ve yazarlarımızın ismi uygun olabilir.
-Satürn için: Kraterlere Türkiye’deki göl ve nehir isimleri önerilebilir.
-Neptün için: Türkiye’deki ünlü nehirler, yarım adalar, kanyonlar, adalar, arkeolojik site adları teklif edilebilir.
Ankara ve Dumlupınar göktaşının ismi oldu
Göktaşı isimler listesinde Türkiye’den verilen iki ad bulunuyor. 1948 yılında Ankara Üniversitesi Astronomi Bölümü’nde öğretim üyesi olarak çalışan Alman Gök bilimci Prof. Reinmuth tarafından bulunan asteroide ‘Ankara’ adı verildi. 2003 yılında IAU’da görevli Muazzez Kumrucu Lohmiller tarafından bulunan bir asteroide ise 4 Nisan 1953 yılında bir İsveç gemisiyle çarpışarak Çanakkale Boğazı’nda batan ‘Dumlupınar’ gemisinin adı kondu.
Arkeoloji ve sanattan isimler 2014’e damga vuracak
2014 yılı için ise NASA’ya özellikle Türk Arkeolojisi’ne hizmet etmiş günümüzde yaşamayan Türk Arkeologlarından oluşacak. Bu ay içinde Ekrem Akurgal, Osman Hamdi Bey, Tahsin Özgüç, Jale İnan, Sedat Alp, Kenan Erim. Tüm bu isimler arkeolojinin duayenleri. Ayrıca Mars’a Barış Manço, Satürn’e de Kemal Sunal isimleri önerilecek..
