Bacasız fabrika
Tükenmişlik sendromundan yola çıkarak Türk dizi sektörünün önde gelen senarist, oyuncu, yapımcı,
cast ajansları, sendika gibi aktörleriyle konuştuk...
Muhteşem Yüzyıl’da Hürrem Sultan’ı canlandıran Meryem Uzerli’nin aniden seti terk etmesi bu hafta çok konuşuldu. Uzerli’nin “ağır çalışma temposu yüzünden tükenmişlik sendromu yaşıyorum” açıklaması her akşam evlerimize konuk olan dizi sektöründe de kriz yarattı. Sezon finaline üç bölüm kala diziyi bırakan oyuncusuna tepki yapımcı Timur Savcı’dan geldi. Savcı Uzerli’yi tükenmişlik sendromuyla baş başa bırakarak anında yeni bir Hürrem Sultan arayışına girdi. Tükenmişlik sendromundan yola çıkarak sektörün önde gelenleriyle konuştuk... Ve rakamlarla “bacasız fabrika” Türk dizi sektörünün profilini çıkarttık.
SGK’lı sayısı az
Oyuncular Sendikası’nın verdiği bilgiye göre dizi oyuncularının ortalama kazancı ayda 20 bin TL. Sektörde 40 kadar oyuncu bu parayı kazanıyor. 500 kadar oyuncu ise ortalama bölüm başına bin-bin 500 TL’ye alıyor. Oyunculara SGK yapılması şart ama yapımcılar bundan kaçıyor ya da usulüne göre yapmıyor.
FİGURAN ORDUSU
Mayadroom Ajansı sahibi Mevlüt Dede dizi sektörüne hizmetlerini söyle anlatıyor, “25 diziye ve 10 filme yardımcı oyuncu sağlıyoruz. Günde 500-600 kişi dizilerde çekime gidiyor, 30-40 TL arası günlük para kazanıyor (Avrupa’da günlük 100 dolar). Çekimler gece ise ücret 50 liraya çıkıyor. Argo, Skyfall gibi filmlerde cast verdik. Muhteşem Yüzyıl’ın tüm cariyeleri ve askerleri bize bağlı. Genelde öğrenci, ev hanımı ve emekliler çalışır. Burslu öğrenciler 1 gün de olsa sigortaları yapıldığı ve bursları kesildiği için çalışamıyorlar. Bir bölümünde ortalama 150 kadar cast çalışır. Bir kafe sahnesinde 30-40 kadar cast rol alır.”
4 milyar $
edya takip ajansı Interpress’in araştırmasına göre son
3 yılda 7 kanalda yayınlanan 263 yerli dizinin 236’sı, yayından kaldırılmış. Beş yılın ortalaması ise her sene eylül ayında 70 dizi sezona ‘merhaba’ diyor, üç hafta sonra ise sessiz sedasız bu diziler ekrana veda ediyor. Son iki yıldır dizilerin yüzde 90’ı tutmuyor ya da ikinci sezona devam etmiyor. Sektördeki herkes -senaryo, oyuncu, set ekibi, kanal yönetimi, yapımcı- bölüm başına para alıyor. Bir sezon 30 ile 32 hafta sürüyor. Bölüm başına en yüksek kazanan senaryo ekibi 50 bin lira alıyor. En düşük ücret alan senaryo ekibi ise bölüm başına 5 bin TL kazanıyor. Genellikle senaryo bütçenin yüzde 5’ine denk geliyor. Her bölüm 90-110 dakika arası yazılıyor, bir başka değişle bir sayfa bir dakika olarak hesaplanıyor. Sektörde
250 kadar senarist çalışıyor. Türkiye’de 10-15 yıldır telenobela formatı uygulanıyor. Bu en basit klişelerin yer aldığı Brezilya dizisi formatı. Bu nedenle diziler çok izleniyor.
Sette çocuk var!
Dizilerde 2 ile 16 yaş arası 20 kadar çocuk oyuncu rol alıyor. Çocuklar hem çok hem de çok geç saatlere kadar çalıştırılıyorlar. 50 TL’ye çalışan çocuk oyuncu da bölüm başına 10 bin TL kazananlar da var. Her sette çocuklar için pedegog olmak zorunda ama bir çoğunda yok. Bu yüzden çocuklar genelde okullarından geri kalıyor ve psikolojik sorunlar yaşıyor.
İsveç’ten Vietnam’a 100 milyon $ ihracat
Dizilerin bölüm başına ihracat rakamı 1000 $ 150 bin $ arasında değişiyor
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’na göre yerli diziler 2013’te 100 milyon dolarlık ihracata imza attı. İşitsel-görsel eser ihracatı dünyada % 4.54 büyürken Türkiye’de bu oran % 25.98 Yurtdışında 47 ülkeye satışı yapılan Ezel’i. 42 ülke ile Muhteşem Yüzyıl izliyor. Ezel’in Vietnam’a satış hikâyesi oldukça ilginç. Vietnam Başbakanı Bulgaristan ziyareti sırasında konakladığı otelde Ezel’i izliyor ve beğeniyor. Bunun üzerine dizi Vietnam’da da yayınlanmaya başlıyor.
10 BİN SET ÇALIŞANI
Dizilerde 10 bin kadar set çalışanı var. Bunlar ışık, ses, reji, görüntü, sanat ve yapım grubunda çalışıyor, bunun bin 300’ü örgütlü. Sette ortalama 6 gün, 16 saat çalışılıyor. Ender de olsa üç vardiya mesai yapan setler de var.
TV’lerin bölüm başına reklam gelirleri
Muhteşem Yüzyıl Star TV
Rating 8,01
1 saniye reklam fiyatı 112 TL
4 kuşak reklam saniyesi 2 bin 976
Sponsorluk 100 Bin TL
reklam geliri 2 milyon 770 bin TL
Karadayı ATV
Rating 7,11
1 saniye reklam fiyatı 106 TL
4 kuşak reklam 2 bin 874
Sponsorluk 80 bin TL
reklam geliri 2 milyon 247 bin TL
Kurtlar Vadisi Pusu (10. yılında)
Rating 6,75
1 saniye reklam fiyatı 106 TL
4 kuşak reklam saniyesi 2 bin 896
Sponsorluk 90 bin TL
reklam geliri 2 milyon 162 bin TL
KuzEy Güney Kanal D
Rating 5,52
1 saniye reklam fiyatı 108 lira
3 kuşak reklam saniyesi 2 bin 182
Sponsorluk 70 bin TL
reklam geliri 1 milyon 177 bin TL
Tatar Ramazan ATV
Rating 5,11
1 saniye reklam 106 TL
3 kuşak reklam 1 bin 473 saniye
Sponsorluk 50 Bin TL
reklam geliri 848 bin TL
Seksenler TRT1
Ratingi 1,17
1 saniye reklam fiyatı 108 TL
3 kuşak reklam saniyesi 2 bin 182
Sponsorluk 70 bin TL
reklam geliri 1 milyon 177 bin TL
849 OYUNCU dizilerin ana kastında
rol alıyor
Ünlü dizi oyuncuları
ne kazanıyor?
Halit Ergenç:
65.000 TL
Kıvanç Tatlıtuğ:
60.000 TL
Beren Saat:
45.000 TL
Erkan Petekkaya:
40.000 TL
Tuba Büyüküstün (1BLM)*
40 bin TL
13 bölüm peşin almadan oynamıyorlar:
Yavuz Bingöl (1BLM)
40-45 bin TL
Nurgül Yeşilçay (1BLM)
55 bin TL
Halil Ergün (1BLM)
60 bin TL
Mehmet Aslantuğ (1BLM)
50 bin TL
Oktay Kaynarca (1BLM)
50 bin TL
Kenan İmirzalıoğlu
Karadayı’dan 2 sezon için
2 milyon TL
2012 Kasım ayından Forbes’un açıkladığı en çok kazanan yapımcılar
75 milyon TL ciro
Kerem Çatay
50 milyon TL ciro
D-Productions
42 milyon TL ciro
Muhteşem Yüzyıl yapımcısı Timur Savcı
41 milyon TL ciro
Raci Şaşmaz
Her bölüm başı kim ne kazanıyor?
Yönetmen 5-15 bin TL
Senarist 5-50 bin TL
Görüntü yönetmeni:
3 bin-7 bin TL
Yönetmen yardımcısı 1.500-6 bin TL
Kameraman:
1000 - 4000 TL
Ses-Işık şefi:
2000 - 3500 TL
Ses-Işık asistan
1000-1500 TL
Başrol oyuncusu
10-60 bin TL
Orta kademe oyuncu
5-10 bin TL
Ünlü olmayan oyuncu
1-3 bin TL
Diyaloglu bölüm oyuncusu 50-500 TL
Ajanstan diyaloglu oyuncu 50-200 TL
Ajanstan görüntü figüranı 20-50 TL
