10 yaşından önce bilgisayar oyunu oynatmayın!

Online bilgisayar oyunları ve Playstationlar uzmanlara göre yeni çağın en sinsi tehlikesi.
Çünkü bu tehdit çocukları evlerinde, ailelerinin yanı başında vuruyor. Gerçek dünya ile sanal dünyayı birbirine karıştıran oyun bağımlılığının, çocuklardan sonraki hedefi ise; erkekler. Psikiyatrist Prof. Dr. Mansur Beyazyürek’in sözleri tehlikenin boyutlarını ortaya koyuyor: “Oyun bağımlılığı yüzünden hastanede yatan hastalarım var. Hayal ve gerçek birbirine karışıyor. Sadece çocuklar değil yetişkin erkekler de bağımlı. Playstation yüzünden evlilikler dağılıyor.”


Bilgisayarın başında veya Playstation’da oynanan oyunlar hangi aşamada bağımlılık yaratıyor?
Oyun bağımlılığı psikolojik bir rahatsızlık. Bağımlılığın tanımı şu: Eğer herhangi bir davranış veya madde, kişinin sosyal, psikolojik hayatı ile biyolojik yapısına olumsuz etki ettiği halde kişi o davranışı yapmaya devam ediyorsa ortada bir sorun var demektir ve bağımlılık oluşmaktadır. Kişi hayatının çok ciddi bir bölümünü, kendi işi olmadığı halde, internetin veya oyunun başında geçiriyorsa; bu durum sosyal hayatını otomatik olarak bozacak ve bağımlı hale gelecektir.

Çocuğun bağımlı olduğu nasıl anlaşılır?
Öğrenciyse okula gitmemeye ve derslerini aksatmaya başlar. Oyunun başında oturdukça beslenmesi ciddi anlamda bozulur. Bilgisayarın karşısında çok oturduğundan omurga rahatsızlıkları görülmeye başlar. Oyundan onu kaldırdığınızda bağımlı olduğu şeyden uzaklaştığı için sinirlenir ve psikolojisi bozulur. Bu anlamda baktığınızda oyun bağımlılığı, bağımlıkla ilgili bütün ögeleri tamamlıyor.

Bağımlılık yaşa göre değişiyor mu?
Bize gelen vakalar genellikle 10 ile 35 yaş arası... Direkt olarak “Bağımlılığım var, bundan dolayı acı çekiyorum” diye gelmiyorlar. Anne çocuğunu getirdiği zaman, “Çocuğumun derslerinde bir düşme var, odasına kapanıyor. Acaba uyuşturucu mu kullanıyor?” diyor. Çocuğun bağımlı olduğunu başka tepkilerden sonra anlıyorlar. Ardından çocukla konuşuyoruz ve odaya kapanmasının veya aileden uzaklaşmasının nedeninin oyun oynamak olduğunu anlıyoruz. Bazı aileler de “Odasında ne güzel, sokağa çıkmıyor, başkalarıyla görüşmüyor” şeklinde düşünüp çocuklarının kontrol altında olduğunu sanıyor. Böyle düşündükleri, için bağımlılığın sonuçlarını anladıklarında iş işten geçmiş oluyor. Özellikle 4-5 yaşlarındaki çocuklar online oyunlardan uzak tutulmalı.


Boşanmalara neden oluyor

Geçen yıl bu sorunlarla size kaç kişi tedaviye geldi?
250-300 kişi tedaviye geldi. Daha çok erkekler müracaat ediyor. Kadınların şikâyetleri ile bize ulaşıyorlar. “Bir şey bağımlısıyım” diye gelmiyor çift. Eşi şöyle diyor, “Eskiden otururduk, birlikte yer sohbet ederdik. Bir senedir gece 2’ye kadar oyun oynuyor, sabah da işe gidiyor. Yeter artık bu evliliği çekemem!” Bunun evlilik sorunu olduğunu sanıyorlar. Aslında konuya bakıldığında sorunun bağımlılık olduğunu görüyorlar.

Küçük yaştaki çocuklarda nasıl sorunlar ortaya çıkıyor?
Çocuk için nesneler arasında tam bir ayrım yoktur. Neyin gerçek neyin hayal olduğu şekillenmemiştir. Siz çocuğu alıp saatlerce oyunun başında bir sanal alemin içine soktuğunuz zaman çocuk artık oradakinin mi yoksa çevresinin mi gerçek olduğunu kestiremez hale gelir. İleride de çok ciddi ağır ruhsal sorunları ortaya çıkar.

Oyun başında geçirilmesi gereken süre ne kadardır?
Ölçü, çocuğun diğer aktivitelerini bozmayacak düzeydeyse 1-2 saat olmalı. Çocuğun en büyük zaafı oyundaki kahramanın yerine kendini koyması. Onlarla büyüdüğünü zanneder ve özdeşleşir. Hakimiyet duygusu hisseder.

Oyunlar nasıl olmalıdır bu durumda?
Oyunlar şiddet içermemeli. Silahın, çocukların ruhsal dünyasını çok fazla etkilediğine inanıyorum. Kliniğimde 20’li yaşlarda iki genç seyrettikleri şiddet içeren dizilerin karakteri olduklarını sanıyor. Tabancalı, bıçaklı çocuk oyuncaklarının ortadan kaldırılması lazım.


Aileler yasaklanmasını istiyor

Size gelen vakalardan en vahimi neydi?
17 yaşında iki çocuk online oynadıkları oyun yüzünden bilgisayarın başından kalkmıyorlar. Çocuklar derslerinde çok başarılıyken birden başarıları düşmeye başlıyor. Baba, çocukların oyunu bırakması için şiddet uyguluyor. Anne çaresizlikten Cumhuriyet Savcılığı’na hatta Milli Eğitim Müdürlüğü’ne başvurmuş. Bu girişimlerinden hiçbir şekilde yanıt alamamış. En sonunda da bana başvurdu.

Oyun bağımlılık haline geldiğinde çocuğa nasıl bir tedavi uyguluyorsunuz?
İlk önce psikolojik durumunu anlıyoruz. Bu davranışın getirdiği tepkileri bulmaya çalışıyoruz. Mesela gergin olabilir; sıkıntılı, huzursuz, mutsuz olmak, içe kapanmak ve hiçbir şeyden tat alamamak, gördüğümüz tepkiler arasında. Gerekirse ilaç tedavisi ya da uzun süreli destekleyici ve yol gösterici psikoterapi uyguluyoruz.

Doktora başvurulmazsa, nasıl sorunlarla karşılaşabilir?
Gerçekle hayalin karışması durdurulmazsa paranoid bozukluk dediğimiz, şüpheciliğe varan rahatsızlıklar ortaya çıkabilir. Hastanede yatan hastalarım var. Kollarında takılı çipler olduğunu sanıyorlar. Bu hayali çipler yüzünden hâlâ takip edildiklerini düşünüyorlar. Böyle vakalar özellikle gençlerde inanılmaz derecede çoğalmış durumda. Fiziksel durumlarda ise omurga rahatsızlıkları çoğalmakta. Beslenme bozuklukları artabilir. Uzak Doğu’da bilgisayarın başında çok uzun süre kaldığından dolayı açlıktan ölen vakalara rastlanıyor.


En çok strateji ve rol yapma oyunları oynanıyor

Bağımlılık yapan oyunların en ünlülerinden World Of Warcraft’ın, dünya çapında kayıtlı 5 milyon oyuncusu var. Uzay strateji oyunu OGame ise, şu anda Türkiye’de 230 bin kişi tarafından oynanıyor. Toplamda da bir milyondan fazla kişinin strateji ve rol yapma oyunları oynadığı tahmin ediliyor.


Bağımlılık yapan oyunların en ünlülerinden World Of Warcraft’ın, dünya çapında kayıtlı 5 milyon oyuncusu var. Uzay strateji oyunu OGame ise, şu anda Türkiye’de 230 bin kişi tarafından oynanıyor. Toplamda da bir milyondan fazla kişinin strateji ve rol yapma oyunları oynadığı tahmin ediliyor.

İki saat oyun oynayın sonra sinemaya gidin

Balıklı Rum Hastanesi’nde oyun ve internet bağımlılığı için özel bir servis bile kurulmuş. Bu serviste de görev yapan Prof Dr. Mansur Beyazyürek ailelere şu önerilerde bulunuyor:
Çocuğunuzu 10 yaşından önce kesinlikle bilgisayar oyunun başına oturtmayın.
Oyun oynadığı zamanı kısıtlayın. Sınırlamakla ortaya çıkacak zamanı çocuklarınızla birlikte eğlenceli ve keyifli şekilde geçirmek için plan yapın. Bunlarda başarı sağlayamazsanız uzmanlardan destek alın.
Çocuklarınıza doğruyu söyleyin. “İki saat oyun oyna, sonra seninle sinemaya gideceğiz” dediğiniz zaman mutlaka sinemaya gitmeye çalışın. Yoksa çocuk gerçek dünyaya inanmayıp, kendisine yalan söylemediğini düşündüğü sanal dünyaya kapılır.
Bütün hakimiyet orada kendisinde, anne babada değil o yüzden bağımlı oluyorlar. Oradan uzaklaşmalarını sağlayan ailenin davranışı olabilir. Eğer oynaması gereken bir oyun varsa siz de onunla olun.
Beraber o oyunu oynayıp anlamaya çalışın. Bir hocamızın lafı vardır “Çocuğunuzun oyuncağını beraber bozun” der. Sizde bunu yapmaya çabalayın.


Oyun bağımlısı ünlüler de tehdit altında
Acun Ilıcalı Playstation bağımlıları arasında. Uçak beklerken bile yanına portatif oyun konsolunu alıyor.
Yavuz Bingöl ve Mahsun Kırmızıgül, birlikte Playstation’da futbol oynuyor.
Serdar Ortaç, Athena, Burak Kut, Ferda Anıl Yarkın, Ceyhun Yılmaz, Ferhat Göçer oyun bağımlıları arasında.
Kenan Doğulu konser turnesine çıktığı özel arabasında bile oyun oynamadan duramıyor. Los Angeles ve İstanbul’da birlikte Playstation oynadığı arkadaşları var.
Özgü Namal bir reklam filmi çekimleri sırasında dinlenmesi için hazırlanan minibüste Playstation olmadığından dolayı ortalığı birbirine kattı.