İnşallah ucu bize dokunmaz

Elektrik dağıtım şirketlerine büyük şok! Elektrik İletim AŞ, şirketlere kamuya ait dönemdeki kayıplar nedeniyle yaklaşık 5 milyar lira ceza kesti. Cezaların özelleştirme gelirine yakın olması şirketleri tedirgin ederken, haksız cezanın düşürülmesi için görüşmeler sürüyor.

Türkiye’de elektrik tüketiminin rekor kırdığı şu günlerde tüketicileri endişelendirecek gelişmeler yaşanıyor. Türkiye Elektrik İletim AŞ (TEİAŞ), 21 dağıtım bölgesine devralmadıkları 2006-2010 yılına ait ‘reaktif bedeli’ (sisteme geri verilen elektrik) ve ‘güç aşımı’ (dağıtım şirketinin alacağını bildirdiği elektrikten fazla alım yapması) nedeniyle toplam 5 milyar lira ceza kesti. Bugüne kadar kesilmeyen cezaların Sayıştay raporu üzerine kesildiğin aktaran kaynaklar, “Bu nedenle büyük cezalar söz konusu. Ancak bu rakamların piyasa gerçekleriyle bağdaşmadığının da farkındayız. Bu konuda bir uzlaşı sağlanması için görüşmeler sürüyor” bilgisini verdi. Adının yazılmasını istemeyen bir şirket yöneticisi ise, “Devir işlemleri bütün borç ve alacakları kapsadığı için TEİAŞ’ın özelleştirme öncesi dönemi kapsayan cezaları şirketleri bağlıyor. Devlet, daha önce kamu yönetimindeki şirketlerden tahsil edemediği paraları şimdi özel şirketlerden tahsil etmeye çalışıyor. Adil olmayan bu durumun düzeltilmesi için Bakan Taner Yıldız ile de görüşüldü. Bir çözüm olacağına inanıyoruz” dedi.

Şirketlere tüketim miktarlarına göre 100 milyon lira ile 1.3 milyar lira arasında değişen cezalar tebliğ edildiği öğrenilirken, kesilen cezaların toplam büyüklüğünün bugüne kadar yapılan elektrik özelleştirmelerine yakın olması tepkileri de beraberinde getirdi. Ankara Başkent Elektrik A.Ş ve İstanbul’a 1.3 milyar liraya yakın fatura çıktığı belirtilirken, şoku atlatmaya çalışan şirketlerin Enerji Bakanlığı, EPDK ve TEİAŞ arasında mekik dokuyarak cezaların kaldırılması için kulis yaptığı ifade ediliyor.

Şoke eden ceza

TEİAŞ’ın kamuya ait dönemdeki uygulamalar nedeniyle elektrik dağıtım şirketlerine 5 milyar lira ceza kesmesi sonbaharda başlayacak yeni özelleşitrme sürecini de olumsuz yönde etkileyebilir. Faturanın özel sektöre çıkarılması şirketleri ciddi anlamda rahatsız ederken, Elektrik Dağıtıcıları Birliği’nin (ELDER) geçen ay Enerji Bakanı Taner Yıldız ile yaptığı toplantıda bu konuyu gündeme getirdikleri öğrenildi. Bakan Yıldız’ın toplantıda gündeme gelen sorun hakkında hemen inceleme başlattığı ve sorunun çözümü için ilgili bürokratlara talimat verdiği gelen bilgiler arasında.

Elektrik dağıtım özelleştirmelerinin işletme devir hakkı yöntemi ile yapıldığını aktaran yetkililer, “Tesis ve mülkiyet kamunun. 2036 yılına kadar işletme özel şirketlerde. Şirketler, özelleştirme bedeli büyüklüğünde ceza ile karşı karşıya. Bu, haksız uygulama. Sorun çözülecek” dedi.

Geri sayım sürüyor

Öte yandan Boğaziçi, AYEDAŞ ve Gediz başta olmak üzere dev dağıtım özelleştirmeleri için geri sayım sürüyor. İlgili bölgelerin sonbaharda tekrar ihaleye çıkarılması beklenirken, özelleştirme öncesi yaşanan bu belirsizlik sektörü ciddi anlamda tedirgin ediyor. EPDK verilerine göre halen 13 elektrik dağıtım bölgesinin yönetimi özel sektörün elinde. Abone sayısı ve tüketim rakamlarına göre özel sektör piyasanın yüzde 52’sini elinde bulunduruyor.

Özelleştirmeden 5.6 milyar dolar geldi

2009-2011 yılları arasında yapılan elektrik dağıtım özelleştirmelerinden devletin kasasına 5.6 milyar dolar girdi. Özel sektör şirketleri ayrıca önümüzdeki 5 yıl içinde 8.5 milyar liralık yatırım yapmayı da taahhüt etti.