Gülen MİT krizindeki stratejik hatasını neden telafi edemedi?
.
Mavi Marmara olayında su yüzüne vuran tutum farklarının önemini kabul etmekle birlikte Gülen cemaatiyle hükümet arasındaki ittifakın bozulmasının miladının 7 Şubat 2012 günü patlak veren MİT krizi olduğu kanısındayım. Bunu, şu ana kadar Fethullah Gülen’in yaptığı en büyük stratejik hata olarak görüyorum. Yine de, olaydan kısa süre sonraki bir değerlendirmemde hükümet ile cemaatin bu krizin kronikleşmesinin önünü birlikte almalarının imkânsız olmadığını ileri sürmüş ve şöyle yazmıştım: “Bu da ancak, devlet içindeki Gülen camiasına mensup etkili isimlerin artık devrin değiştiğini kabul etmeleri, ülkenin normalleşmesini engellemekten vazgeçmeleriyle olacağa benzer. Sanıyorum Fethullah Gülen, hareketini kademeli bir şekilde bu çizgiye çekecek ve bu stratejik hatayı telafi edecektir.”
Bu ihtimali o günlerde o kadar güçlü görüyordum ki yazının başlığını da “Gülen bu stratejik hatayı telafi edebilir” (http://rusencakir.com/Erdogan-Gulen-iliskisi-dun-bugun-yarin-5-Gulen-bu-stratejik-hatayi-telafi-edebilir/1676) diye atmıştım.
Kavganın riskleri
Gülen’in ne yapıp edip bu stratejik hatayı telafi edeceğini düşünmemin birkaç nedeni vardı:
1) 27 Nisan 2007 e-muhtırasıyla şekillenen ittifak, özellikle askeri vesayetin etkisizleştirilmesi anlamında son derece başarılı olmuştu, sürmesi her iki tarafın da hayrınaydı.
2) Her ne kadar birbirlerine hep mesafeli durmuş iki farklı gelenek söz konusu olsa da başarılı ittifak döneminde AKP ile cemaat arasında belli ölçülerde karşılıklı güven mekanizmaları kurulmuş olmalıydı.
3) Hükümetle iyi ilişkiler içinde olmak cemaatin önünün ülkede ve yurt dışında daha da açılmasını sağlamıştı. Öyle ki 2007-12 arasındaki dönemi Gülen hareketinin “altın çağı” olarak tanımlayabiliriz.
4) Hükümetle kavga hâli, cemaatin devlet içindeki kadrolarının durumlarını olumsuz açıdan etkileyebilirdi.
5) En vahimi, son yıllarda ortaya çıkan, hem cemaati (Gülen’i), hem AKP’yi (Erdoğan’ı) eşit ölçüde seven kesimleri kaybetme riski söz konusuydu.
Nitekim MİT krizinden sonraki ilk aylarda yaşananlardan (daha doğrusu yaşanmayanlardan) hareketle kriz çözülüyor diye düşünmeye başlamıştık ki çok geçmeden Türkiye’nin en önde gelen iki güç odağının arasının kapanmadığını, tam tersine daha da açıldığını gördük. Dershane krizinin şu şiddetine bakınca, mesafenin açılması yerine bir kopuştan söz edeceğimiz günlerin yakın olduğu söylenebilir.
Ekrem Dumanlı’nın pazartesi günü Zaman Gazetesi’nde yayınlanan “Başbakan’a Açık Mektup”u, Gülen’in Pennsylvania’daki yardımcılarından Osman Şimşek’in editörü olduğu herkul.org sitesindeki yazıları ve hükümet yanlısı bazı yayın organları ve yazarların bunlara tepkileri işin ciddiyetini göstermeye yeterli olabilir. Milli Eğitim Bakanı Nabi Avcı’nın dün düzenlediği dershanelerle ilgili basın toplantısına cemaat çizgisindeki yayın organlarının temsilcilerinin alınmamaları (basın özgürlüğü açısından üzücü ve kaygı verici bir uygulama) ise ‘kopuş’un ilk somut örneği olarak kabul edilebilir.
Neden çözülmüyor?
Nihayet başlıktaki sorumuza dönebiliriz: Gülen MİT krizindeki stratejik hatasını neden telafi edemedi?
Bu soruya ilk cevap “zaten telafi etmek istemedi” olabilir. Veya istese de telafi etmesinin mümkün olmayacağını düşünmüş de olabilir. Gerçekten, Gülen’den de cemaati temsil eden bir başka kişi ya da kurumdan da MİT krizi hakkında herhangi bir tatminkâr açıklama gelmedi. Son olarak Başbakan Erdoğan’ın siteminden, kamuoyuna yansımayacak şekilde, bu işin sorumlularını bulup cezalandırma yoluna gidilmediğini de anlıyoruz.
İkinci olarak, ittifak yıllarında yaşanan taraflar arasındaki yakınlaşmanın fazla sahici olmadığını düşünebiliriz. Nitekim son günlerde iki tarafın birbirine karşı sergilediği öfke ve hiddet sadece dershane tartışmasıyla ortaya çıkmış olamaz.
Son olarak, hükümet, daha doğrusu Erdoğan, MİT krizinin ardından cemaat ile kopuşu, adım adım gerçekleşecek bir strateji olarak benimsemişe benziyor. Hiçbir acilliği ve çok da güçlü temelleri olmamasına rağmen “dershaneleri dönüştürme” projesinde ısrarı bundan dolayı olsa gerek.