Şehit yakınları ve gazilerimizin hakları
Şehit yakınları ve gazilerimize Sosyal Güvenlik Kurumu ve diğer devlet yardımlarıyla sağlanan imkanlar.
19 Eylül Gaziler Günü; Ay yıldızlı bayrağımızın dalgalanmasında en büyük pay sahipleri olan gazilerimize özel kıldığımız bir günü geri de bıraktık.Gazilerimize, vatan uğruna şehit olanlara çok şey borçluyuz.Bu sebeple, şehit mertebesine yükselen ve Gazi unvanı alan askerimiz, polisimiz, doktorumuz, öğretmenimiz hepimiz için önem arz etmektedir. Türk Silahlı Kuvvetlerinin Şehit ve Gazi ailelerine yaptığı ölüm yardımı, harcırah ödemesi, fiilen görev yapmasa dahi 12 aya kadar ek tazminat, nakdi tazminat gibi TSK Personel Yönetmeliğinde bulunan yardımların dışında, Sosyal Güvenlik Kurumu ve diğer devlet yardımlarıyla sağlanan imkanlar hakkında bilgilendirme yapmanın zamanıdır diye düşündük.
Sosyal Güvenlik Kurumunun, Şehit ve Gazi ailelerine yaptığı yardımlar;
• Nakdi yardımlar
• Kamu Kurum ve Kuruluşlarından alınan indirimler
• Çocuklarına sağlanan eğitim ve öğrenim yardımları
• Sağlık Yardımları
• İş ve istihdam konusunda sağlanan yardımlar olarak sıralanabilir.
AYLIK BAĞLANMA ŞARTLARI
5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre subay, astsubay, uzman jandarma, sivil memur, uzman erbaş ve erbaş/erlerin şehit olmaları halinde; hizmet süresi 30 yıla kadar olanlara 30 yıl hizmet yapmış gibi, hizmet süresi 30 yıldan fazla olanlara ise fiili ve itibari hizmet süresi toplamı üzerinden aylık bağlanır.
Vazife malullüğü gerektiren sebeplerle Gazi olan subay, astsubay, uzman, jandarma ve uzman erbaşlara hizmet süresi ve malullük derecesi üzerinden, erbaş ve erlere ise öğrenim durumlarına göre hesaplanan miktarlarda aylık bağlanır.
Uzun vadeli sigorta kollarına tabi çalışan maluller diğer şartları (yaş, prim ödeme gün sayısı vb.) yerine getirdikleri takdirde kendilerine yaşlılık (ikinci emeklilik) aylığı bağlanır. Yaşlılık aylığı almayı hak edemeyenlerin kesilen primleri, talepleri halinde, yaş şartını doldurmalarını müteakip SGK tarafından iade edilir.
Terörle mücadele kapsamında malul olan personelin devlet memuru olarak yeniden çalışmaya başlaması halinde, daha önce bağlanmış olan malullük aylıkları kesilmeden ödenmeye devam edilir. Terörle mücadele kapsamında aylık bağlanan malul gazilerin bir işte çalışmaları durumunda ise, bu kişilerden ayrıca genel sağlık sigortası primi alınmaz.
SAĞLIK HİZMETLERİNDE KATILIM PAYI ALINMAZ
Gazi ve Şehit yakınlarından aylık alanların sağlık hizmetlerinden katılım payı alınmamaktadır.
Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren olaylar nedeniyle vazife malullüğü aylığı alan malul personelin (erbaş/er dahil) sağlık kurulu raporu ile her türlü ortez/protez ve diğer iyileştirici araç/gereçler, herhangi bir katılım payı veya fark alınmaksızın ve kısıtlama getirilmeksizin SGK tarafından karşılanır.
3713 sayılı Kanun kapsamında aylık bağlanan şehit subay, astsubay, uzman jandarma, uzman erbaşların dul ve yetimleri ile malul olan subay, astsubay, uzman jandarma, uzman erbaşlara bağlanan aylıklar, bunların görevde olan emsallerinin almakta oldukları aylıklardan az olmayacak şekilde SGK tarafından ödenir ve her üç yılda bir derece yükselmesine tabii tutulur. Bu şekilde yükseltilen aylıklarda, azami rütbe tavanı subaylarda kıdemli albaydır.
BAKIMA MUHTAÇ GAZİLERE SAĞLANAN ÖDEME
Her yıl kademe ilerlemesi, her üç yılda bir derece yükselmesi işlemine tabi tutulanlardan, başkasının yardım ve desteği olmadan yaşamak için gereken hareketleri yapamayacak derecede malul olanlara, asgari ücretin net tutarı, aylıklarıyla birlikte ayrıca ödenir.
KIZ ÇOCUKLARINA YETİM AYLIĞI
Şehit personelin vefat tarihinde, evli bulunmayan kız çocuklarına aylık bağlanır. Evlenme nedeni ile aylığı kesilmiş olanlardan sonradan boşanan veya dul kalanların da eski aylıkları bağlanarak ödenir. 5510 sayılı Kanunun hükümleri gereğince; evlenmeleri nedeniyle, gelir veya aylıklarının kesilmesi gereken kız çocuklarına talepte bulunmaları halinde almakta oldukları aylık veya gelirlerinin iki yıllık tutarı evlenme ödeneği (çeyiz parası) olarak bir defaya mahsus olmak üzere SGK tarafından peşin ödenir.
Harp malullüğü gerektiren sebepler ile hayatını kaybedenlerin anne/babalarına şart aranmaksızın aylık bağlanır.
EMEKLİ İKRAMİYESİ HAKKI
4/c iştirakçisi personelin şehit ya da malul olması halinde, hak sahiplerine, kendilerine en yüksek devlet memuru aylığı üzerinden hizmet yılı ile çarpımı kadar emekli ikramiyesi ödenir. Erbaş ve erler; 4/c iştirakçisi olmadıklarından varislerine ya da kendilerine emekli ikramiyesi ödenmez.
ÜCRETSİZ SEYAHAT KARTI
5510 ve 5434 sayılı Kanunu hükümlerince harp/vazife malullüğü gerektiren sebeplerle hayatını kaybeden personelin eşleri ile herhangi bir işte çalışmayan ve ebeveyninden dolayı bağlanan aylıktan başka geliri olmayan çocukları ile anne ve babalarına, SGK tarafından "Ücretsiz Seyahat Kartı" verilir. Bu kart sahipleri yurt içinde; Devlet Demiryollarının yurtiçi hatlarında, denizyolları şehir hatlarında, belediyeler/belediyeler tarafından kurulan şirketler ya da belediyeler tarafından yetki verilen özel şahıs ve şirketlere ait şehir içi toplu taşıma araçlarında ücretsiz seyahat ederler.
YAKINLARIN SİLAH ALTINA ALINMASI
Askerlik Kanunu hükümlerine göre askerlik hizmetini yerine getirmekte iken hayatını kaybedenler ile maluliyet aylığı almasını gerektirecek şekilde malul olanların anne/babasının talep ettiği kardeşlerinden biri, istekli olmadıkça silah altına alınmaz veya silah altında ise terhis edilir. Yine Terörle Mücadele Kanunu kapsamında hayatını kaybeden yükümlülerin kendilerinden olma erkek çocukları ile aynı anne/babadan olan kardeşlerinin tamamı, istekli olmadıkça silah altına alınmaz ve silah altındakiler istekleri halinde terhis edilir.
KONUT KREDİSİ
Harp maluliyetini gerektiren sebeplerden dolayı malul olan ve kendisine vazife malullüğü aylığı bağlananlara bir defaya mahsus olmak üzere Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca (TOKİ) faizsiz konut kredisi verilir.
ÖZEL ÖĞRETİM BURSLARI
Özel Öğretim Kurumlarının senelik burs kontenjanlarında, şehit ve malul gazi çocuklarına öncelik verilir. Ayrıca Şehit ve gazi çocuklarının; yurt, burs ve öğrenim kredilerinde öncelik verilir. 5510 sayılı Kanun’un harp malullüğü hükümleri ile görevlerini yürütürken hayatını kaybedenlerin çocuklarından, yüksek öğrenim öğrenci katkı payı ve öğrenim ücreti (ikinci öğretim) alınmamaktadır.
KAMU KURUMLARINDA ÇALIŞMA HAKKI
Şehit yakınları veya Gazi yakınları kadro veya işin gerektirdiği nitelik, özellik ve şartları taşıması şartıyla, kamu kurumlarında sınavsız olarak istihdam edilebilme hakkı bulunmaktadır. Malul olanlar için; çalışabilir durumda olan personelin yalnızca kendisi bu hakkı kullanabilir. Çalışamayacak derecede malul olanlar için ilk hak sahibi malulün eşidir.
EMLAK VERGİSİ MUAFİYETİ
Şehitlerin dul/yetimleri ile gazilerin Türkiye sınırları içinde brüt 200 m2'yi geçmeyen tek meskeni (intifa hakkına sahip olunması dâhil) olması halinde, bu meskenlere ait emlak vergisi Belediye Başkanlıklarına başvurulmak şartıyla ödenmemektedir.
EĞİTİM VE ÖĞRENİM YARDIMLARI
Şehit ve Gazilerimizin vefat tarihinde 18 yaşını, ortaöğrenim yapmakta ise 20 ve yükseköğrenim yapmakta ise 25 yaşını doldurmamış erkek çocuklarına aylık bağlanır.
Ayrıca çocuklarına, ilköğretim öğrencileri için (1250), lise öğrencileri için (1875) ve yükseköğrenim öğrencileri için (2500) gösterge rakamlarının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutar kadar her yıl eğitim ve öğretim yardımı yapılır.
Bu yardımlar, 01 Eylül-31 Aralık tarihleri arasında yılda bir kez olmak üzere ve ilgili eğitim öğretim yılında öğrenci olduklarını gösterir belge ile müracaat edenlere, başvurularını izleyen ay içinde SGK tarafından toptan ödenir.
Sosyal Güvenlik Kurumu 2020-2021 döneminde;
• İlköğretim için 2.317 TL
• Ortaöğretim için 3.475 TL
• Üniversite öğrencileri için 4.634 TL destek ödemesi yaptı.
Henüz resmi duyuru yapılmadı ancak geçen sene ve önceki sene artışlarına göre ortalama olarak ödenecek 2021-2022 yaklaşık net eğitim yardımı ödeme tutarları aşağıdaki gibi olacaktır;
• İlk-Orta: 2.600 TL,
• Lise: 3.800 TL,
• Üniversite: 5.000 TL.
İlk defa veya yeniden öğrencilik hakkı kazanan hak sahiplerine yardım ödemeleri,dilekçe ekinde öğrenim belgelerini Sosyal Güvenlik Kurumu’na göndermeleri kaydıyla,yapılan başvuruyu izleyen ay Ziraat Bankası veya Halk bankası şubelerinden yapılacaktır.
DİĞER HAKLAR
Gazi ve Şehitlerimizin yakınlarına elektrik ve su faturalarında, devlet tiyatrolarında indirim, TSK’ne ait eğlence ve dinlenme tesislerinden yararlanma hakkı verilmektedir.
Sağlanan tüm hakları sayfalar dolusu yazsak, kaybettiğimiz hiçbir gencimizi, askerimizi, polisimizi geriye getirmeyecek,şehit evlerine düşen ateşi söndürmeye, gazilerimizin yüreğinde ki acıyı dindirmeye yetmeyecektir.
Bu özel günün ardından son sözle yazıyı bitirelim.
Gazi Mustafa Kemal Atatürk başta olmak üzere; Aziz Şehitlerimizi ve ebediyete intikal eden Kahraman Gazilerimizi rahmetle, minnetle anıyoruz. Bayrak ve vatan aşığı şehit ve gazilerimizin bize emaneti olan kıymetli ailelerine şükranlarımızı sunuyorum.