Engelli emekliliği mi malulen emeklilik mi?
Malulen emekli olacak kişinin, sigortalılık statüsü fark etmeksizin en az 10 yıllık hizmet süresinin bulunması, bu süre içerisinde en az 1800 prim gününün bulunması, %60 ve üzerinde çalışma gücü kaybının tespit edilmiş olması gerekmektedir. Engellilikte ise kişilerin çalışma gücü göz önüne alınmadan yalnızca engel oranına bakılır. Belirlenen engellilik oranı, maluliyete ilişkin tespitte kullanılmaz. Yani sizin %60 oranında bir engelli raporunuz mevcutsa, bu rapora istinaden malulen emekli olamazsınız. Engellilik oranı ile malullük oranı farklı yönetmelikler esas alınarak farklı amaçlar için tespit edilen oranlardır.
Ülkemizde kalıtsal veya sonradan sürekli hale gelen rahatsızlıklarından dolayı engelli veya malulen emekli olmak isteyen yarım milyondan fazla vatandaşımız var. Ancak engellilik ve malullük kavramlarını henüz tam olarak anlamış değiliz. Bu iki kelimenin ne anlam ifade ettiğini bilmediğimizden engelli ya da malul kişiler haklarını tam olarak gözetememekte ve kullanamamaktalar.
Gelin engellilik nedir, malullük nedir birlikte inceleyelim…
Malul Kime Denir?
Malul, sosyal güvenlik başlangıcıyla çalışma hayatına girdikten sonra, herhangi bir hastalık veya kaza sonucu, çalışma veya meslekte kazanma gücünün en az %60 oranında kaybettiğine sağlık kurullarınca karar verilen kişidir.
Malullüğün Temel Kriteri Nedir?
Kişinin çalışma ve meslekte kazanma gücü kaybına bakılan maluliyet tespitinde, bu duruma sebep olan hastalık veya kazanın sigortalı olarak çalışmaya başladıktan sonra meydana gelmesi gerekir.
Doğuştan veya sonradan meydana gelen herhangi bir hastalık ya da kaza sonucu oluşabilen engellilik tespiti ise malullükten bağımsız bir durumdur.
Malullük Tespiti Nasıl Yapılır?
Sigortalıların malul olup olmadıklarının kararı, yetkili hastanelerin düzenlediği sağlık kurulu raporu esas alınarak sosyal güvenlik mevzuatı çerçevesinde kurum sağlık kurulunca verilir.
Kurum sağlık kurulları tarafından malullük durumu değerlendirilirken, sosyal güvenlik mevzuatında belirtilen kriterler dikkate alınarak çalışma veya meslekte kazanma gücündeki azalma oranı tespit edilir.
Engellilik Nasıl Tespit Edilir?
Engellilik oranı ‘Özürlülük Ölçütü Sınıflandırması ve özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkındaki Yönetmelik’ esas alınarak tespit edilir. Tespit yapılırken, kişilerin çalışma gücü göz önüne alınmadan yalnızca engel oranına bakılır. Belirlenen engellilik oranı, maluliyete ilişkin tespitte kullanılmaz. Yani sizin %60 oranında bir engelli raporunuz mevcutsa, bu rapora istinaden malulen emekli olamazsınız. Engellilik oranı ile malullük oranı farklı yönetmelikler esas alınarak farklı amaçlar için tespit edilen oranlardır.
Sigortalının engellilik oranı, malullük oranı ile ilişkilendirilmemekte ve birbirinin yerine kullanılmamaktadır.
Örnek: Bir sigortalıda, sıkça rastladığımız hastalıkların birden fazlasının olduğunu varsayalım. A hastalığına bağlı engel oranının %20, B hastalığına bağlı engel oranının %30, C hastalığına bağlı engel oranının %20, D hastalığına bağlı engel oranının %30 olduğu varsayılan bu kişinin engel oranı tespit edilirken bu oranların hepsi dikkate alınmakta ve birlikte değerlendirilmektedir.
Ancak malullük tespitinde, bu hastalıkların çalışmaya engel olup olmadığına bakılmaktadır. Dolayısıyla bu hastalıklar nedeniyle kişi belirli bir engellilik oranına sahip olsa bile malul sayılmayabilir.
Bazı durumlarda %60 üzeri engellilik oranına sahip olan kişilerin maluliyet taleplerinin reddedilmesi de bu sebepten kaynaklanmaktadır.
Bir engellinin aynı zamanda malul sayılabilmesi için hastalığının sigortalılığından sonra ortaya çıkması ve çalışma gücünde %60 oranında azalmaya sebep olması gerekmektedir.
Engelli Raporu Bulunanların Emeklilik Şartları Tablosu
|
30.09.2008’den Önce İşe Başlayanlar İçin Aşağıda ki Tablo Geçerlidir |
|||
|
ENGELLİ EMEKLİLİK TABLOSU |
Engelli Derecesi |
Engelli Derecesi |
Engelli Derecesi |
|
İŞE BAŞLAMA TARİHLERİ |
(%40-%59) |
(%69-%79) |
(%80 ve Üstü) |
|
3. Derece |
2. Derece |
1. Derece |
|
|
05.08.1991 ve daha önce |
15 yıl, 3600 gün |
15 yıl, 3600 gün |
15 yıl, 3600 gün |
|
06.08.1991-05.08.1994 |
16 yıl, 3760 gün |
15 yıl 08 ay, 3680 gün |
15 yıl, 3600 gün |
|
06.08.1994-05.08.1997 |
17 yıl, 3920 gün |
16 yıl 04 ay, 3760 gün |
15 yıl, 3600 gün |
|
06.08.1997-05.08.2000 |
18 yıl, 4080 gün |
17 yıl, 3840 gün |
15 yıl, 3600 gün |
|
06.08.2000-05.08.2003 |
19 yıl, 4240 gün |
17 yıl 08 ay, 3920 gün |
15 yıl, 3600 gün |
|
06.08.2003-30.09.2008 |
20 yıl, 4400 gün |
18 yıl, 4000 gün |
15 yıl, 3600 gün |
|
30.09.2008’den Önce İşe Başlayanlar İçin Aşağıda ki Tablo Geçerlidir |
|||
|
ENGELLİ EMEKLİLİK TABLOSU |
Engelli Derecesi |
Engelli Derecesi |
Engelli Derecesi |
|
İŞE BAŞLAMA TARİHLERİ |
(%40-%49) |
(%50-%59) |
(%60 ve üstü) |
|
01.10.2008-31.12.2008 |
18 yıl, 4 bin 100 gün |
16 yıl, 3700 gün |
15 yıl, 3700 gün |
|
01.01.2009-31.12.2009 |
18 yıl, 4 bin 200 gün |
16 yıl, 3800 gün |
15 yıl, 3800 gün |
|
01.01.2010- 31.12.2010 |
18 yıl, 4 bin 300 gün |
16 yıl, 3900 gün |
15 yıl, 3900 gün |
|
01.01.2011-31.12.2011 |
18 yıl, 4 bin 400 gün |
16 yıl, 4 bin gün |
15 yıl, 3960 gün |
|
01.01.2012-31.12.2012 |
18 yıl, 4 bin 500 gün |
16 yıl, 4 bin 100 gün |
15 yıl, 3960 gün |
|
01.01.2013-31.12.2013 |
18 yıl, 4 bin 600 gün |
16 yıl, 4 bin 200 gün |
15 yıl, 3960 gün |
|
01.01.2014-31.12.2014 |
18 yıl, 4 bin 680 gün |
16 yıl, 4 bin 300 gün |
15 yıl, 3960 gün |
|
01.01.2015 ve sonrası |
18 yıl, 4 bin 680 gün |
16 yıl, 4 bin 320 gün |
15 yıl, 3960 gün |
|
BAĞKURLULARIN ENGELLİ EMEKLİLİK TABLOSU |
Engelli Derecesi |
Engelli Derecesi |
Engelli Derecesi |
|
(%40-%49) |
(%50-%59) |
(%60 ve üstü) |
|
|
18 yıl, 4 bin 680 gün |
16 yıl, 4 bin 320 gün |
15 yıl, 3960 gün |
Malulen Emeklilik Şartları
Malulen emekli olacak kişinin, sigortalılık statüsü fark etmeksizin en az 10 yıllık hizmet süresinin bulunması, bu süre içerisinde en az 1800 prim gününün bulunması, %60 ve üzerinde çalışma gücü kaybının tespit edilmiş olması gerekmektedir.