Çalışma hayatı ile ilgili her şey! İşe başlarken–Bölüm 3
‘İşe Başlarken’ yazı serimizin 3. Bölümünde de çalışma hayatımızda bilmemiz gereken altın kurallara değinmeye devam ediyoruz. Bu serimizde kadın çalışanların haklarına değineceğiz. Genel olarak Kadın çalışanın evlenmesinden, çocuk yapmasına, emzirmesinden, kısmi süreli çalışmasına kadar ele alacağız. Yazımızda kadın çalışanlarımızın haklarının yanı sıra sektörel bazda gelen şikayetleri de dile getireceğiz.
Kadın Çalışanın Evlenmesiyle Gelen Haklar!
Kadın çalışanlara, 1475 sayılı eski iş kanunun 14.maddesi gereği evlendikleri tarihten itibaren bir yıl süreyle kendi istekleriyle ayrılmaları durumunda kıdem tazminatı ödeneceği hüküm altına alınmıştır.
Eğer bir kadın çalışan 01.01.2020 tarihinde evlenmiş ise 31.12.2020 tarihine kadar işverene iş akdini sonlandırmak istediğini bildirmek zorundadır. Bu sürenin geçmesi halinde kişi istifa ederek kıdem tazminatına hak kazanamaz.
Evlilik nedeniyle iş akdini sonlandıran işçilere ayrıca işsizlik ödeneği bağlanmaz. İşsizlik ödeneği almak için işverenin sizi çıkarıyor olması gerekmektedir.
Kadın Çalışanın Analık-Doğum İzni
Halk arasında doğum izni diye bilinen durum kurum nezdinde analık izni diye tabi edilir. Analık izni hamile işçiye doğumdan önce 8 hafta, doğumdan sonra da 8 hafta şeklinde kullandırılır.
Hamile personel, doktor rapor alarak doğuma 3 hafta kalaya kadar çalışabilir, kullanmadığı 5 haftalık doğum öncesi izinlerini de doğum sonrasına aktarabilir.
Çoğul gebeliklerde ise izin sürelerine 2’şer hafta eklenerek 10 hafta önce, 10 hafta sonra şeklinde kullandırılır.
Doğumda annenin vefat etmesi durumunda kalan süreler babaya izin olarak kullandırılır. Doğum harici 3 yaşından küçük çocuk sahiplenen anne yada babaya da 8 haftalık doğum izni verilir.
Evlat edinen yada doğum yapan personele analık izninden sonra talep etmesi halinde ilk doğumda 60 gün, ikinci doğumda 120 gün, üçüncü ve sonraki doğumlarda 180 gün haftalık çalışma sürenin yarısı kadar izin verilir. Bu izinden faydalanan işçilere ayrıca süt izni verilmez.
Doğum yapmış kadın çalışanlara 1 yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde 1,5 saatten az olmamak kaydıyla süt izni verilir. Bu sürelerin nasıl kullanılacağına çalışan karar verir.
Emzirme Ödeneği ve Çocuk Yardımı
Doğum yapan personelin, doğum öncesi 120 günlük bildirilmiş primi mevcutsa 2021 yılı için 232,00 TL emzirme ödeneği verilir. Bu tutar PTT merkezlerinden ödenmektedir ancak başvurular SGK merkezlerinden alınmaktadır.
Emzirme ödeneğinin faydalanmak için 120 günlük bildirilmiş priminizin olması ve doğumun canlı gerçekleşmesi gerekmektedir. Anne çalışmıyorsa emzirme ödeneği babaya da ödenmektedir.
Çocuk sahibi olmuş ailelere bir de çocuk yardımı yapılmaktadır. Çocuk yardımının çalışma şartı bulunmamaktadır. Tek çocukta 300 TL, ikinci doğumda 400 TL, üçüncü ve sonraki her doğum için 600 TL çocuk yardımı ödenmektedir.
Çocuk yardımı başvuruları Kaymakamlıklar veya Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Merkezlerinden yapılmaktadır.
İkiz yada daha fazla doğum gerçekleştiren ve gelir durumu düşük kişilere çocuk başına 150 TL olacak şekilde ‘Çoklu Doğum Yardımı’ yapılmaktadır. Bu programa Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarından müracaat edilmektedir.