İki kardeş ülkeye çağrımız...
.
Yoğun ve karmaşık gündem arasında ülkemizi yakından ilgilendiren bir coğrafyada pek çoğumuzun fark etmediği bir gelişme yaşanıyor. Üstelik bu gelişme “Türkiye yüzünü Avrasya’ya mı dönüyor?” tartışmalarının alevlendiği bir dönemde gerçekleşiyor. Merkezinde iki dost ve kardeş ülke bulunuyor.
Kazakistan ve Kırgızistan...
Olayın odak noktası bu Pazar günü Kırgızistan’da yapılacak olan Cumhurbaşkanlığı seçimleri...
Seçimde iki aday öne çıkıyor. İktidardaki Sosyal Demokrat Partinin adayı Sooronbay Ceenbekov ile Cumhuriyet Atayurt Par tisi Başkanı Ömürbek Babanov. Ceenbekov bir yönüyle görev süresi biten Atambayev’in de adayı olarak gösteriliyor.
İşte tam bu süreçte Eylül ayında genç aday Ömürbek Babanov, Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev tarafından kabul ediliyor. İkili görüşmede “Kazakistan’ın yeni seçilecek Cumhurbaşkanına da destek vermeye devam edeceği” belirtiliyor. Babanov ise Kazakistan ve Nazarbayev’e daha önce ülkesine yaptığı katkılardan dolayı teşekkür ediyor.
Bu görüşmenin Kazakistan basınında geniş yankı bulmasıyla birlikte Kırgızistan tarafı Dışişleri Bakanlığı üzerindeN protesto niteliğinde bir nota verirken Cumhurbaşkanı Atambayev’de çok sert sözlerle Nazarbayev’i hedef alıyor. Her iki açıklamada da Kazakistan’ın Babanov’a destek vererek Kırgızistan’daki seçimlere müdahale ettiği iddiası yer alıyor. Atambayev’in konuşmasında Kazakistan’ın şuan ki yönetimini “ülkenin kaynaklarını halka adil şekilde dağıtmamak” gibi bir suçlama yöneltmesi ise iki ülke ilişkileri açısından yeni gerginliklerin işareti gibi...
Bu gerginliğin ardından Kazakistan Dışişleri Bakanlığı yazılı bir açıklama ile “Biz inanıyoruz ki bu sorumsuz, pr ovakatif ve yanlış iddialarla dolu açıklamalar bir seçim öncesi hamleden ibarettir. Kırgızistan Cumhurbaşkanı’nın seçim kaygıları ve amaçları iki ülke arasındaki asırlar boyu süre gelen köklü ilişkilere zarar vermeyecektir.” deniliyor.
Ancak böyle bir gerginliğin iki ülkenin de menfaatine olmadığı çok açık.
Zira Kazakistan ve Kırgızistan tarihsel bağları, ekonomik ilişkileri ve mevcut uluslararası pozisyonları itibariyle adeta et-tırnak olmuş iki ülke. Türk Dil Ailesinin aynı grubuna dahil olan bu iki halkın birbirine yakınlığı kültürel bakımdan da dikkat çekici. Avrasya Ekonomik Birliği üyesi olan iki ülkenin vatandaşları karşılıklı gümrüksüz rejime tabi. Bütünleşik alanları ve ekonomileri sebebiyle vatandaşlar yoğun bir ticaret içerisindeler. Özellikle Kırgızistan’daki “renkli devrimlerin” sona ermesinden itibaren Kazakistan’ın komşu ülkeye ciddi ekonomik/yapısal destekleri bulunuyor. Sadece Ekonomik Birliğe entegrasyonu için Kırgızistan’a 100 Milyon dolarlık bir yardım söz konusu.
Türkiye açısından da bu gelişmeler çok önemli. Kazakistan ve Kırgızistan Türkiye ile birlikte Türk Dünyasının çatı kuruluşu olan Türk Keneşi’ne üyeler. Son döneme kadar üç ülkenin uluslararası kuruluşlardaki uyumu oldukça güçlüydü. Pek çok karar öncesinde istişare ediliyordu. Türkiye’nin Avrasya’ya entegrasyonu gündeme gelirken Orta Asya’daki iki güçlü müttefikinin bu gerginliği kimseye bir şey kazandırmayacaktır.
Türkiye’den bakıldığında iki kardeş ülkenin bir an önce güven ve istikrar temelinde ilişkiler yürütmeye devam edeceğini umut ediyoruz.