Leyla Zana’nın İmralı ziyareti neden önemli?

Leyla Zana 3 Mayıs 1961’de Silvan’ın Bahçe Köyü’nde doğdu. On dört yaşında gelin oldu. On beş yaşında anne oldu. 11 Aralık 1977 yerel seçimlerinde eşi Mehdi Zana Diyarbakır Belediye Başkanı seçildi. Darbe günlerinde kucağında iki çocuğuyla eşini cezaevi kapılarında bekledi.

Otuz yaşında SHP’den milletvekili oldu. Türkiye onu 6 Kasım 1991’deki yemin gecesinde tanıdı. ‘Bu yemini Türk ve Kürt kardeşliği adına okudum’ sözünü Kürtçe söylediği için ülkede küçük çaplı deprem oldu. 2 Mart 1994’te TBMM’den beyaz bir ‘Toros’a bindirilip Ulucanlar Cezaevi’ne götürüldü.

Ulucanlar Cezaevi’nde tam on yıl yattı. Cezaevi süreci Zana’nın hayatında milat oldu. Siyasetçi girdiği cezaevinden bilge biri olarak çıktı. 9 Haziran 2004’te tahliye edildiğinde henüz kırk üç yaşındaydı. Sonrasını zaten biliyorsunuz. Önce DTP denemesi, parti içi tartışmalar derken 2011 yeniden vekil oldu.

Leyla Zana: Sorunu Erdoğan çözer...

PKK 2012’yi final yılı ilan edip, ‘Devrimci Halk Savaşı’ çağrısı yaptığında Leyla Zana, ‘Kürtler en büyük devrimini zaten yaptı, biz halk savaşını Türklere karşı mı vereceğiz’ diyerek bu konsepte karşı çıktı. Asıl itirazını 14 Haziran 2012’de Hürriyet’teki söyleşisinde yaptı. Leyla Zana’nın bu çıkışı çözüm sürecinin ilk adımı oldu. Tabutların geldiği bir ortamda ‘sorunu Erdoğan çözer’ demek cesaret istiyordu. Başbakan’la yaptığı görüşme umutların tükendiği zamanda çözümü yükselten bir girişim oldu. Aykırı açıklamaları ve Başbakan’la teması BDP çevrelerinden eleştiri aldı.

Erdoğan-Barzani buluşması ve Zana


Benzer eleştiriler siyasi hayatı boyunca hep yapıldı. Bölgesel Yönetim Başkanı Mesut Barzani’nin Diyarbakır ziyareti sırasında tarihe geçen arka kapı diplomasisi yürüttü. BDP ile hükümet arasında buzların erimesine ve Başbakan’ın ilk defa belediyeyi ziyaretine zemin hazırladı. Zana’nın yürüttüğü temaslar pozitif havanın kitleselleşmesini sağladı.

Yukarıda özetlemeye çalıştığımız anlatı dahi başlı başına Zana’nın İmralı’da Abdullah Öcalan ziyaretini tarihi kılmaya yetiyor. Bunun yanında yirmi yıl sonra iki güçlü ismin buluşması doğal olarak önemlidir.

Başbakan onay verdi...

Leyla Zana’nın görüşme talebi Sadullah Ergin dönemine dayanıyor. O dönemde Adalet Bakanlığı’nda yapılan görüşmede Zana’nın adaya gitmesi yolunda prensip kararı verilmişti. Ancak Gezi olayları ve daha sonra yaşanan cemaat tartışması ziyareti geciktirmişti. Adalet Bakanlığı’nın BDP’yle yürüttüğü diplomasi sonucu Bakan Bekir Bozdağ konuyu Başbakan Erdoğan’a iletti ve onun onayı ile Zana ilk defa İmralı Adası’na gitti. Detayları henüz açıklanmasa da tarihi bir görüşme olduğu biliniyor.

Leyla Zana’nın Öcalan ziyareti neden tarihidir...

1. Çok samimi ve duygusal bir ortamda gerçekleşen görüşmenin gündemini Suriye ve Rojava konusu oluşturdu. Bahsedildiği gibi Öcalan’la Zana arasında bir kan davası olmadığı anlaşıldı.

2. ‘Leyla Zana, BDP’den ayrıdır’ iddiaları çöktü. Seçim sonrasında yapılacak kongre için sembolik mesaj verildi.

3. Barzani’nin selamını Öcalan’a götürerek, Öcalan ile Barzani arasında var olduğu söylenen gerilimin düşmesini sağladı. Zana, BDP ile KDP ve hükümetle KDP arasında arabulucu işlevi gördü.

4. PKK ile KDP arasında yaşanan tartışmalar ve durumun vahameti birinci elden Öcalan’a iletildi.

5. Rojava’nın statüsüyle ilgili PKK ile KDP arasında yaşanan rekabette gerilimin düşmesi için zemin hazırlandı.

6. Hükümet, Zana’nın ziyaretine onay vererek kararlılığını gösterirken, sürecin müzakereye evrilmesi hususunda önemli bir adım daha atıldı.

7. Zana’nın ziyareti unutulan sürecin yeniden hatırlanmasını ve umutların tazelenmesini sağladı.

8. Zana’nın Başbakan’dan sonra Öcalan’la da görüşmesi son iki yılda yapılan eleştirilerin anlamsız olduğunu gösterdi.

9. PKK ile KDP arasındaki sorun nedeniyle ertelenen Kürt Ulusal Konferansı’nın yapılması bağlamında ortaklaşma sağlandı.