Halka arz mı kazık farz mı?
.
Borsa’da son dönemde halka açılan küçük küçük şirketlerin neredeyse tamamı, işlem görmeye başladıktan sonra başlangıç fiyatını bir daha görmedi.
Son yıllardaki halka arzlar sorgulanıyor. Zira son dönemde halka açılan şirketlere yatırımcı şüphe ile bakıyor. Şirketlerin ölçekleri, fiyatlamaları şüphe yaratıyor. Hal böyle olunca halka arzlarda da sıkıntı yaşanıyor. Rakamlar yalan söylemez. Bir önceki yıl 721 milyon dolar olan halka arzların toplamı geçen yıl 320 milyon dolara geriledi.
145 milyon dolarlık AvivaSa, 75 milyon dolarlık Ulusoy Elektrik ve 33 milyon dolarlık Ulusoy Un arzlarını bir kenara koyarsak kalan 13 şirketin arzında gerçekleşen rakam sadece 67 milyon dolar. Yani şirket başına ortalama 5 milyon dolarlık arz büyüklüğü. Bu arzın ne kadarı gerçekten yatırımcılar tarafından alınmıştır o da muamma. Çünkü biliyoruz ki arzlarda çoğu hisse yatırımcılara satılmıyor, blok olarak iskontolu şekilde spekülatörlerin eline teslim ediliyor. Onlar da sonra Borsa’da ikincil halka arzı diledikleri fiyattan gerçekleştiriyorlar. Yıllar geçiyor, oyun değişmiyor. Arz edilen şirketlerin büyüklükleri bir kenara performansları da tartışmalı. Arz sonrası işlem gördüklerinde ya uçuyorlar ya da yatırımcı tabiri ile bayılıyorlar.
İlginç örnekler var
İşte birkaç örnek. Arbul Tekstil diye bir şirket halka açılmış. Halka arz fiyatı 2 lira. Cuma günü en son 0.84 liradan işlem görüyordu. A1 Capital’e sormak lazım. Bu fiyatlamayı hangi ekonomik kriterlerle yaptın, 2 liralık arz fiyatına nasıl ulaştın? RTA Laboratuarları diye bir şirket. 13 liradan halka arz edilmiş, şimdilerde 8.84 lirada. Fiyatlayan, halka arzına aracılık eden yine A1 Capital. Bomonti Elektrik var mesela. 2.05 liradan çıkmış piyasaya Cuma günü itibarıyla 1.20 liradan alıcı bekliyordu. Bunlar yatırımcıyı üzen örnekler. Bir de ekstra yükselişler göstererek yine bende fiyatlaması ile ilgili şüphe uyandıran hisseler var. Mesela Plaspak Kimya. Neta Yatırım tarafından halka arz edilen bu şirketin hisseleri 2.66 liradan 8.61 liraya çıkmış. Olağanüstü bir performans. Ya ilk fiyatlama çok yanlış, ya da yatırımcı ilk bakışta görülemeyen bir cevher gördü herhalde...
Politeknik Metal diye bir şirket var. Onun performansı da şaşırtıcı. 8.36 liradan 13.65 liraya çıkmış çok kısa sürede. İzmir Fırça adlı şirket de 1.85 liradan halka açılmış ancak Cuma günü itibarıyla 4.84 liralarda geziyordu. Bunca yıllık ekonomi gazetecisiyim. İnanın bu şirketlerin adını ilk kez duyuyorum. Ne zaman kuruldular, palazlandılar, ne zaman Borsa’ya açılacak kıvama geldiler, kaçırmışım. Sermaye piyasaları bu tip şirketlerin serpilip gelişmesi için tabii ki büyük şans. Sakın bunlara karşı olduğum gibi bir algı oluşmasın. Ancak yatırımcı da bu kadar enayi yerine konmasın. Bu şirketlerin halka arzı ve sonrasında yaşananlar büyük bir komedi gibi duruyor.