Avrupa’ya elektrikli araç yapıyoruz, Türkiye’de belediyeleri ikna edemedik

Osman Boyner, 3 yıldır dizel yakıtlı araçları yüzde 100 elektrikli araca dönüştürüyor. Firmasının adı BD Otomotiv. Türkiye’deki en büyük elektrikli araç filosu da TNT Türkiye’nin. TNT Yönetim Kurulu Başkanı Turgut Yıldız ve Osman Boyner TÜSİAD’ta tanışmış. Osman Boyner, “TNT Türkiye ve TNT Hollanda bizim için önemli. Çünkü bu işe çok inanıyor” diyor. TNT CEO’su Turgut Yıldız ‘çevreci’ biri. Kendisini tanıdığımda hibrit araç filosu kurmayı planlıyordu, hibrit araçlardan istedikleri verimi alamayınca elektrikli araçları denediler. Boyner ve Yıldız’la Kanyon’da buluştuk.

- Osman Bey sizin şirketiniz ticari araçları elektrikli araca dönüştürüyor. TNT sizin müşteriniz. İlk önce Turgut Bey’e sormak isterim. TNT’nin araçlarını elektrikli araca dönüştürme fikri nasıl oluştu?

TY: Araçlarımız her gün trafikte. Daha verimli çalışmak ve çevreci olmak ise çok önemsediğimiz konular. Türkiye’de elektrikli araç filosunu ilk biz yaptık. 2007 yılında BM Çevre Örgütü’yle birlikte başlattık. 2 hibrit araç aldık önce. Sonra elektrikli araç almak istedik. İngiltere’de de araç bulduk ama o araçların Türkiye’de üretimi yapılmadığı için o araçları bakımını yapamayacağımız için bize satmadılar. Osman Boyner’le tanıştım ve başladık.

O.B: Turgut Yıldız bu işe çok inanıyor. Kendisi çevreci biri. TNT dünyada bu işe çok sıcak duruyor. TNT için yurtdışında da araç yaptık.

- Siz bu işe girmeye nasıl karar verdiniz?

O.B: Dünya enerji tüketiyor. Önümüzdeki 50 senede de artacak. Enerji gerekiyor hepimize. Bu enerjiyi nasıl karşılayacağız? Bu soru işareti. Yanıtlardan biri yenilenebilir enerji ve diğeri de yaptığınız işi daha az enerji tüketerek yapmak. İnsanlar geri gitmek istemiyor. Daha temiz enerji kaynakları kullanılacak, rüzgar, güneş gibi. Ya da aynı işi yaparken daha az enerji kullanacaksınız. Enerji en çok nerede tüketiliyor? Yüzde 40 binaların aydınlatması, ısıtması ve soğutmasında, yüzde 40’ı da kara taşımacılığına gidiyor. Biz yüzde 40 olan kara taşımacılığına yöneldik. Burada başlanması gereken nokta da ticari araç var. 15-16 milyon araç var Türkiye’de. Bunun 300 bini ticari araç.(otobüs ve taksi) TÜİK istatistiği bu. 2011 verilerine göre ticari araç olarak yüzde 2’lik oran yüzde 28 karbon salınımını sağlıyor. Yüzde 2 bu kadarlık bir kirlilik yaratıyor.

- Mevcut araçları elektrikliye çeviren başka bir şirket bulamadım Türkiye’de...

O.B: Yok çünkü. Hatta şu anda Avrupa’da yok. Türkiye’de bunu ilk biz yapıyoruz. Talep çok yok.

TY: Osman Bey’ler her aracı dönüştürebiliyorlar. Farklı markalardan araçları elektrikli hale getiriyor.

- Bu işin en zor olan kısmı nedir?

O.B: En pahalı olan kısmı pil. Benzin yerine pil teknolojisini getiriyoruz. En büyük problem elektrikte depolama sorunu. Teknolojik olarak koyduğumuz en ileri ürün pil. Dizel araba maliyeti kadar oluyor bu pilin maliyeti. O yüzden de devletler bu işlere teşvik veriyor. Bu işin şirketlere ekstra bir maliyet yaratmaması daha ucuz olması lazım. Amacımız bu yüzden yeşil olmak değil ekonomik olmak, ekonomik olurken de yeşil olmak.

- Turgut Bey sizin filonuzda elektrikli araçlar var. Ne kadar tasarruf sağlıyorsunuz?

T.Y: Biz 12 ay deneme yaptık 2 araçla. Ayda 4000 lira tasarruf yaptı bu araçlar. Bir filonuz olduğunu düşünün, çok ciddi bir rakam bu. Karbondioksit salınımının azalması araç başına ortalamada 2.5 ton. Sıfır emisyon bunlar. Sonuçta bize mali açıdan artılar katıyor. Kesinlikle elektrikli araçlar faydalı. Peki elektrik nereden geliyor? Şimdi yenilenebilir enerjiler çıktı. Biz kullanıyoruz.

- Bunu biraz anlatalım istersiniz.

T.Y: Geçen seneye kadar yıllık tüketim 100 bin kilowatt olmalıydı yasal düzenlemede. Şimdi 30 bine kilowatt’a indirdiler. Bu kadar tüketimi olan her şirket yenilenebilir enerji alabilir. Biz Trakya’da AKSA’dan alıyoruz. Araçlarımızı yenilenebilir enerjiyle şarj ediyoruz. Yakıtta çok ciddi tasarrufumuz var. Bu rakama ulaşması için aracın ayda 1.000 km kullanılması lazım. Filo genişledikçe hem şirket açısından hem de çevre açısından çok iyi olacak.

- Elektrikli araç kullanırken sürücülerin dikkat etmesi gereken bir şey var mı?

O.B: Kırmızı ışığı görünce ayağınızı çekeceksiniz. Bu arada durduğunuzda jeneratör olarak çalışıyor bu araçlar. Bu araçlarda en önemli problem ısıtma problemi. Kışın arabayı ısıtmak sorun. Bir de elektrikli araçlar gece şarj oluyor. Normal fişe takılırsa 8 saatte şarj oluyor. Biz ayrıca hızlı şarjlar getirdik.

- Atatürk Havaalanı’nın otoparkında gördüm. Sizin mi?

O.B: Bizim. Yarım saatte şarj oluyor bu sistemle. Ana şarj genelde gece. Gündüz geziyor araçlar. Gece şarj oluyor. Gece de enerji fazlası var. Ben pil teknolojisindeki ilerlemeyi görünce bir pil şirketine ortak oldum. Piller küçüldü.

T.Y: Sürücülerimiz insanlara çarpmaktan çok korkuyor, araçlar çok sessiz. 10 elektrikli aracımız var, yeni araçlara yatırım yapacağız.

- Osman Bey kaç aracı elektrikli hale getirdiniz şimdiye kadar?

O.B: Avrupa’da 400 aracı dönüştürdük. Roma Belediyesi en büyük müşterimiz. Belediyeler Avrupa’da bu işlere açık. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne bu konuyu ne yazık ki anlatamadık. İsparklara elektrikli araç şarjı koyalım istedik bunu da istemediler. TAV hemen kabul etti. Anadolu Yakası’nda 300 dolmuş var. Sabahtan akşama kadar gidip geliyorlar. Tasarrufu düşünün. Günde 300 km yapıyorlar.

TY:Yurtdışında bu işin öncüleri belediyeler.

O.B: ‘Boğaziçi Köprüsü’nden elektrikli araçlara izin verin’ dedik. Yapmadılar. Zaten çok az var. Ticari araçlara normalde izin yok, elektriklilere verseler çok güzel bir jest olur. Danimarka, İskoçya, İtalya’da en büyük filolarımız var. Nemli, sıcak ve soğuk yerlerde çalışıyor araçlarımız.