Euro bölgesinin açmazı

Hafta sonunu makro teoriye ayırdım. IMF’nin düzenlediği konferanstan söz etmiştim. Seans videoları internete konuldu. Başta Krugman ve Bernanke, mesleğin ağır toplarını dinlemekten keyif aldım.

Krugman krizden çıkışta kur rejiminin rolünü işliyor. Ortodoks (sağ) iktisatçıların “ABD Yunanistan gibi olacak” (?) savlarını çürütüyor. Kriz karşısında sabit kur ve dalgalı kur rejimlerinin farklılıklarını açıklıyor. Makaleye internetten ulaşılıyor.

Düzeltmenin gerekleri

Avrupa Merkez Bankası geçen hafta neden faizi indirdi? Piyasalar şaşırdı. Cevabı euro bölgesi göstergelerindedir. Sıkı maliye politikası sürüyor. Ekonomi büyümüyor. Enflasyon iyice sıfıra yaklaşıyor. Para politikası çaresizlikten gevşetiliyor.

Geri planda bölge-içi reel dengesizlikler yatıyor. Kriz öncesinde bölgenin güneyi ile kuzeyi arasında büyük bir ayrışma oluştu. Kuzey (Almanya vs.) ürettiğinden az, güney (Yunanistan, İspanya vs) ürettiğinden fazla harcadı. Kriz böyle geldi.

Dengesizlik nasıl düzelir? Mekanizma tersine çalışmalı. Yani kuzey kemerleri gevşetirken güney kemer sıkacak. Dikkat: Güneyin kemer sıkması yetmiyor. Üretim için talep yani kuzeyin harcaması gerekiyor. Aksi hâlde küçülme kısır döngüye dönüşüyor.

Almanya’nın direnci

Devamını biliyoruz. Almanya dengesizlikten güneyi sorumlu tutuyor. Çözüm için üzerine düşeni yapmayı reddediyor, Herkesin kemer sıkmasını savunuyor. Bölgeyi sıkı maliye politikalarına mahkûm ediyor. Bu şekilde kriz derinleşiyor.

Ya para politikası? İki boyutu var. Biri euro yani para birliği: Güney kısır döngüyü devalüasyon yaparak kıramıyor. Diğeri Almanya’nın enflasyon fobisi: Para politikasının gevşemesine izin vermiyor. Para politikası güneyin ihtiyaçlarına göre aşırı sıkı tutuluyor.

AMB ve Draghi açmazları görüyor. Ama tahditleri aşamıyor. Ancak bıçak kemiğe dayandığında eyleme geçebiliyor. Başta deflasyon ihtimali, son göstergeler bunu sağladı. Gevşemenin sonu değil başıdır. Bu aş daha çok su kaldırır. Negatif faiz bile gündemdedir.