Her medeniyetin çorbada tuzu var...
Tarihi 11 bin yıl öncesine kadar giden çorba, Türk yemek kültüründe önemli bir yere sahip. Sabah kahvaltısında da çorba bulnuduğunu hatırlatalım.
Üşüttüğünüzde, aklınıza ilk gelen yiyecek ne?” Bu soruyu birçok ülkede rastgele kişilere sormuşlar. Milliyet, ırk, cinsiyet ayrımı olmaksızın çoğunluk tavuk suyuna çorba yanıtını vermiş. Başka ülkelerde tavuk suyuna çorba nasıl yapılır bir fikrim yok ama o bizde şehriyelidir ve kendimden biliyorum soğuk algınlığına birebirdir. Küçükken hastalandığımda annemin de bana içirdiği bu çorbanın yararlarıyla ilgili bugüne dek çok şey söylendi. En küçük bir rahatsızlıkta ilaçtan medet umanlar sıradan bir çorbanın hastalıklarla baş edebileceği ne ihtimal vermezler; gel gelelim Nebraska Üniversitesi’nde araştırmacılar tavuk çorbasının bunu başardığını bilimsel olarak kanıtlamışlar. Benim gibi sizler için de bu bilgi sürpriz olmadı sanırım. Çünkü çorbanın, özelde tavuk çorbasının karakışta mucize yaratabildiğini hepimiz biliriz .
Doğrusu internette İngilizce çorba sözcüğünü taradığımda tam 250 milyon belge bulunduğunu öğrenmem Türkçe sorguladığımda da 7 milyon 210 bin sonuçla karşılaşmam beni biraz şaşırttı. Bu kadarını da beklemiyordum. Söz sayılardan açılmışken, uluslararası bir mutfak ansiklopedisine bakılırsa yeryüzünde 1430 çorba çeşidi varmış.
1430 çorbadan 893’ü bizim
Dünyadaki çorbaları saymaya kalkmak pek mantıklı olmadığı için buna kimsenin itiraz edeceğini sanmıyorum. Zaten gereği de yok. Ama halk kültürü araştırmacısı Zümrüt Nahya uzun araştırmaların sonucunda ülkemizde tüketilen 893 çorbayı il il saptamış ve illere göre sınıflandırarak yayınlamış. Eğer gerçekten bütün dünyada toplam 1430 çorba varsa, bunun 893’üne sahip olmak gurur verici. Çorba insanoğlunun ateşi kullanmayı öğrendikten sonra toprak kaplar yapmaya başladığı yaklaşık 11 bin yıl öncesinden beri pişirilen bir yemek. İlk çorbaları tadanlar bugün Türkiye’nin güneydoğusunu da içine alan Altın Hilâl’de yaşamış taş devri insanları olmalı. Buradan Mısır’a, oradan da batıya doğru yolculuğunu sürdüren çorbayı içmekte kullanılan 7 bin yıl öncesinden kaldığı saptanan taş ve tahtadan çukur tabaklar Orta Avrupa’daki bazı kazılarda bulunmuş. Kuşkusuz ilk çorbaların bugünkülerle pek benzerliği yok. Ortaçağ ortalarına dek ilkel çorbalar çavdar ya da buğdayın, tuzlu su da pişirilmesinden oluşuyordu ve bu koyu çorba uzun iş günü öncesinde, kahvaltıda yeniyordu .
Türklerin sofrasında da çorba, sabah kahvaltısı dâhil olmak üzere herhangi bir öğünün ilk yemeği olarak içilir. Ramazan, Kurban Bayramı gibi önemli dönemlere ait çorbalarımız ve düğünlerde içilenler yine bize özgü çorbalardır. Baklagiller, pek çok çorbamızın ana malzemesidir. Bunlar pankreası yormadığı için beslenme uzmanlarınca da önerilir .