Kışın ortaya çıkıyor! İki hafta devam ediyorsa dikkat
Kış geldi çattı. Soğuk havaların etkisiyle insanların davranışları da değişmeye başladı. Toplumda birçok kişiyi etkileyen bu durum 'kış depresyonu' olarak da biliniyor. Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre 2020’ye kadarki 11 yılda antidepresan kullanım oranı yaklaşık yüzde 70 arttı. Bakanlığın, 2020 yılına ait son sağlık istatistiklerine göre, 2009 yılında 1000 kişi başına günlük 29 antideprasan ilacı düşerken, bu oran 2020’de 49’a çıktı.2021 yılında yaklaşık 5 milyon kutu artışla 59 milyon 641 bin 14'e yükseldi. Peki bu depresyon ile nasıl başa çıkarız? Hangi noktada doktora başvurmamız gerekiyor? İşte detaylar...
Cansu Akalp/Gazetevatan.com
Uzun yaz günleri geride kaldı. İlkbahar geldiğinde içimiz kıpır kıpırken, kış kapıya dayandığında bunalımlı bir havaya bürünüyoruz. Havaların kapalı olması, günlerin kısalması, açık alanlardan çok kapalı alanlarda bulunacak olmamız bizi mutsuzluğa sürüklüyor.
Yaz aylarının bitmesiyle birlikte yaşanan depresyon vakalarında da artış görüyoruz. Kış depresyonu olarak da adlandırılan bu durumun temelinde ise günlerin kısalması ve güneşten az faydalanmak yer alıyor. Toplumun birçoğunu etkileyen bu durumla ilgili bazı önlemler almamız gerekiyor. Peki bu önlemler neler?
Klinik Psikolog Kübra Aytekin Al, kış depresyonuyla ilgili merak edilenleri Gazetevatan.com'a anlattı.
Kış depresyonuyla ilgili konuşan Klinik Psikolog Kübra Aytekin Al bu dönemin ne kadar süreceğine de değindi. Klinik Psikolog Kübra Al, "Kış depresyonu olarak bilinen Mevsimsel Duygulanım Bozukluğu, depresyonun bir alt tipidir. İlk kez 1984 yılında tanımlanmıştır. Bir kişinin kış depresyonunda olduğunu söyleyebilmemiz için, o kişinin birbirini izleyen iki kış mevsimi boyunca depresyon belirtileri göstermesi ve bu belirtilerin yaz döneminde ortadan kalkması gerekir. Kış depresyonu sonbahar ve kış aylarında görülen güneş ışığındaki azalmayla ilgilidir. Yapılan araştırmalar, kış depresyonu yaşayan kişilerin, kış depresyonu yaşamayan kişilere göre uyku hormonu olarak bilinen melatonin düzeyinde önemli değişiklikler olduğunu gösteriyor. Bu nedenle kış depresyonunun melatonin düzeyindeki değişiklikle bağlantılı olduğuna inanılıyor." diye konuştu.
Kış depresyonu çoğu zaman aynı dönemde başlar ve son bulur. Bu depresyon her yaştan kişilerde görülebilmektedir. Kişiler depresyondayken hızlı kilo alıp verir. Çok az ya da fazla yemek depresyon belirtileri arasındadır. Yaptığımız etkinliklerden zevk almadığımızda, uyku düzenimiz bozulduğunda, odaklanma sorunu yaşadığımızda bir şeylerin ters gittiğini anlamalıyız. Psikolog Kübra Al'a göre depresyonda olduğumuzu şöyle anlıyoruz;
Depresyon; çökkün duygu durumu ve kişinin her zaman yapmış olduğu etkinliklere karşı ilgisini kaybetmesi ve bu etkinleri yaparken aldığı zevkin azalması ile tanımlanan bir duygud urum bozukluğudur. Eğer çok fazla ya da çok az uyuyorsak, kilo vermeye çalışmıyorken kilo kaybı yaşıyor ya da çok kilo alıyorsak, iştahımızda belirgin bir azalma ya da artma varsa, enerjimiz düşükse, değersizlik ve aşırı suçluluk duygularına sahipsek, odaklanmakta, düşünmek ya da karar almakta zorluk yaşıyorsak, tekrarlayan ölüm ya da kendine zarar verme düşüncelerimiz varsa ve bu belirtiler iki hafta boyunca devam ediyorsa depresyondan söz etmek mümkündür. Bu belirtiler iki hafta süreyle görüldüyse ve kişinin , aile, okul ve iş gibi alanlardaki görev ve sorumluluklarını yerine getirmesine engel teşkil etmeye başladıysa bir ruh sağlığı uzmanından yardım almak gerekir.
Mevsimsel Depresyon semptomları hafif, orta ve ağır olarak ele alınır. Günlük yaşamları sürdürmede zorluk yaşayan bireyler hafif derecede atlatırken, ağır geçiren vakalarda çoğunlukla intihar düşüncesinde artış gözlemlenebilir. Kış depresyona yakalandığımızda nasıl kurtulmamız gerektiğini Klinik Psikolog Kübra Aytekin Al söylüyor;
"Beslenme ve uyku düzenine dikkat etmek, düzenli egzersiz ve yürüyüş yapmak, gün ışığından mümkün olduğu kadar çok faydalanmak depresyon tedavisinde ve tekrarın önlenmesinde oldukça önemlidir. "
Depresyonu en çok tetikleyen unsurlardan biri de soğuk ve kasvetli havalar. Yağmurlu ve kapalı havaların insanları olumsuz etkilediğine de değinen Kübra Aytekin Al, 'Hava durumunun kişinin duygulanımı üzerinde etkisi birçok kişi tarafından bilinmektedir. Güneşli günlerde çoğu kişi kendini daha enerjik ve neşeli hissederken, yağmurlu ve kapalı hava durumunun olduğu günlerde mutsuz, enerjisi düşük ve depresif hissedebilmektedir. Yapılan çalışmalar, mevsimsel değişimlerin; ruhsal durumu, sosyal yaşantıyı, yeme düzenini, enerji alımı ve tüketimini, iştahı ve uykuda geçirilen süreyi etkilediğini gösteriyor.' diye konuştu.
Yoğun yaşanan duygular beslenme düzenimiz üzerinde etkili oluyor. Kişinin yemek yeme alışkanlığı yaşadığı depresyon ile ilgili değişiklik gösterebiliyor. Peki depresyon yeme bozukluğuna yol açıyor mu? Klinik Psikolog Kübra Al, "Depresyonun belirtilerinden biri de iştahtaki değişimdir. Kişi normalde yediği miktardan daha fazlasını ya da daha azını yemeye başlamış olabilir. Kilo kaybı ya da kilo alımı depresyonda sık karşılaşılan bir durumdur. Kişiler olumsuz birtakım duyguları yoğun olarak yaşadıklarında, canlarının hiçbir şey yemek istemediğini söyleyebilirler. Bunun yanı sıra kişi yoğun olumsuz duyguları düzenleyemediğinde aşırı yemeye de başvurabilmektedir. Yeme bozukluğu tanısı alanlar eş tanı olarak depresyon tanısı da alabilir fakat depresyonun yeme bozukluğuna neden olmasından ziyade depresyonun kişinin yemek yeme miktarındaki değişime neden olduğunu söylemek daha uygun olacaktır." yanıtını verdi.
Depresyon kişinin duygusal, bilişsel (düşünsel), davranışsal ve bedensel alanlarını etkiliyor. Hastanın sosyal yaşantısına da yansıyor. Ama kendini her mutsuz hisseden kişi de depresyona girmiyor. Depresyon bir duygu durum bozukluğudur ve belirtiler bütünüdür. Mutsuzluk ise bir duygudur ve aslında depresyonun pek çok belirtisinden biridir. Klinik psikolog Kübra Aytekin Al, "Duygularımızın hayatımızda rolleri ve işlevleri vardır. Mutluluk, heyecan ve sevinç duygular gibi, mutsuzluk, hüzün, korku, kaygı, endişe gibi duygular da bize dairdir ve bize bizimle ilgili şeyler söyler. Mutsuz olduğumuz her an aklımıza depresyon gelmeli midir? Depresyonun üzüntülü ruh hali dışında birçok belirtisi vardır ve kişinin sadece kendini mutsuz hissediyor olması depresyonda olduğu anlamına gelmez. İnsanların kendilerini mutsuz, üzüntülü hissettikleri yaşam deneyimlerinde bu duyguyu yaşamak için kendilerine izin vermeleri gerekir. Çünkü bastırılan, yok sayılan, geçiştirilen, konuşulmayan hiçbir duygu yok olmaz. " diye konuştu.