İlkyardımda doğru bilinen yanlışlar
İlk ve Acil Yardım Program Başkanı Öğr. Gör. Özlem Karagöl, Dünya İlkyardım Günü’nde halk arasında ilkyardımda doğru bilinen yanlışlara dikkat çekerek farklı vakalarda doğru ilkyardımın nasıl yapılması gerektiğini anlattı.
Yaşamın günlük rutininde gerek ev gerekse iş ortamında küçük kazalar yaşanabiliyor. Ağır sanayi üretimi ve riskli iş gruplarında yaşanan meslek kazaları, yanma ve boğulma vakaları ya da özellikle trafikte meydana gelen kazalarsa bazen hayati sorunlara yol açabilecek kadar büyük olabiliyor. Hafif ya da daha ağır tüm kaza ve yaralanmalarda olayın hemen ardından yapılacak ilk müdahale büyük önem taşıyor. Altınbaş Üniversitesi İlk ve Acil Yardım Program Başkanı Öğr. Gör. Özlem Karagöl, doğru ilkyardımın nasıl yapılması gerektiğini anlattı.
“SOLUNUM VARSA KALP MASAJI YAPILMAMALI”
En çok yapılan yanlış ilk yardım uygulamasının solunumu devam eden kişiye kalp masajı yapılması olduğunu söyleyen Özlem Karagöl, “Kazazedenin kalbinin atıp atmadığı kontrol edilmeden hemen kalp masajına başlanmamalı. Normal solunumu olan kişiye kalp masajı yapılması durumunda çalışan kalp durur” uyarısını yaptı.
İlk ve Acil Yardım Program Başkanı Öğr. Gör. Özlem Karagöl, ilkyardımlarda yapılan yanlışlar ve doğru uygulamaları şöyle özetledi:
‘ZEHİRLENME SONRASI HASTAYI KUSTURMAYA ÇALIŞMAK’ YANLIŞ!
“Midedeki zehirli maddenin kusturularak çıkartılmaya çalışılması hastaya daha büyük zararlar verebileceği için sindirim yoluyla zehirlenmelerdeki en temel ilk yardım yöntemi olan; ağzı suyla çalkalama işlemi yapılmalı. Zehirli madde ele temas etmişse el, sabunlu suyla yıkanmalı ve zehirlenen kişi kesinlikle kusturulmaya çalışılmamalı. Özellikle çamaşır suyu, tuz ruhu gibi yakıcı maddelerin alındığı durumlarda hasta asla kusturulmamalı. Kusturulma anında yakıcı madde yemek ve soluk borusuna zarar verir, hastanın durumu daha da kötüleşir. Hızlıca tıbbi yardım istenmeli.”
‘BURUN KANAMASI OLAN KİŞİ SIRT ÜSTÜ YATIRILMALI’ YANLIŞ!
“Burun kanamalarında hastanın başını arkaya doğru yatırmak yerine; hasta, başı hafifçe öne eğik olacak şekilde oturtulur. Burun kanatları sıkılarak 5-10 dakika baskı uygulanır.”
‘YANIKLARA DİŞ MACUNU, SALÇA, YUMURTA VE YOĞURT SÜRÜLMELİ’ YANLIŞ!
“Isı ile oluşan yanıklarda kişi halen yanıyorsa, paniğe engel olunur, koşması engellenir. Hasta ya da yaralı, ıslak battaniye vb. ile sarılır ya da yuvarlanması sağlanarak yanma durdurulmaya çalışılır. Kimyasal yanıklarda, yanan bölgedeki giysiler çıkarılarak, kimyasal maddenin deriyle teması kesilir. Yanan bölge bol, tazyiksiz akan suyla, en az 20-25 dakika yıkanır. Elektrik yanıklarında olabildiğince soğukkanlı ve sakin olunur. Hasta ya da yaralıya dokunmadan önce elektrik akımı kesilir. Sıcak çarpmasında hasta serin ve havadar bir yere alınır. Hastanın giysileri çıkarılır.”
‘BAYILAN KİŞİYE TOKAT ATILIR’ YANLIŞ!
“Bayılma durumunda, bayılan kişiye tokat atmak yanlış bir uygulamadır. Kısa süreli bilinç kaybının sebebi kan basıncındaki düşüş, havasızlık, büyük üzüntü duyma, aşırı sevinme ve açlık olabilir. Bu yüzden baygın durumdaki hastanın ilk olarak nabzı ve solunumu kontrol edilmeli. Nabız ve solunum düzenli ise hasta sırt üstü yatırılıp ayakları yükseltilir ve hareketsiz bir şekilde yatması sağlanır. Sonrasında ise baygın kişinin kıyafetleri gevşetilerek, kalabalık ve kapalı bir yerde duruyorsa sakin ve açık bir alana alınmalı. Açık alanda hasta hâlâ kendine gelmezse sağlık ekiplerine haber verilerek hastaneye yetiştirilmesi sağlanmalı.
‘NEFES BORUSU TIKANANANIN SIRTINA VURULMALI’ YANLIŞ!
“Nefes almakta güçlük çeken ve kısmi tıkanma yaşayan birine hiçbir şekilde müdahale edilmemesi ve öksürmeye teşvik edilmesi gerekir. Ve tabii sırta vurmak isteyenleri de engellemeyi unutmamak lazım. Eğer öksürük yoksa kazazedeyi bir elle göğsünden destekleyin ve öne eğin. İki kürek kemiği arasına 5 kez elimizin topuk kısmıyla süpürür tarzda vurulması gerekir.”
‘BÖCEK VEYA YILAN SOKMALARINDA YARALI BÖLGEYİ EMMEK VEYA BAĞLAMAK GEREKİR’ YANLIŞ
“Eğer böyle yapılırsa zehir, müdahale eden kişiye geçebilir. Yaralı bölge bol su ve sabunla yıkanmalıdır. Bölge, kalp seviyesinin altında tutulur ve bölgeye soğuk uygulama yapılır.”
‘EPİLEPSİ NÖBETİ GEÇİREN HASTAYA SOĞAN KOKLATILIR’ YANLIŞ!
“Nöbet geçiren epilepsi hastaları kasılmalar ile kendilerine zarar verebilirler, bu yüzden önceliğiniz hastanın etrafındaki tehlikeli cisimleri uzaklaştırmak olmalı. Dişlerinin arasına mendil ya da bez parçası konularak hastanın dilini ısırması engellenebilir. Kendi elimizle ağzını açmaya çalışılmamalı. Baygınlık ve nöbet geçiren kişilere kesinlikle soğan ve kolonya koklatılmamalı. Koklattığınız soğan ya da kolonya, hastanın nefes almasına engel olabilir. Genellikle epilepsi nöbetleri birkaç dakika içinde durur. Bu yüzden böyle bir durumla karşılaştığınızda beklemeli ve sağlık ekiplerine haber verilmeli.”
‘DONAN KİŞİ BUZ YA DA KARLA OVULUR’ YANLIŞ!
“Donma durumunda, hasta ılık bir ortama alınarak sakinleştirilir, kesin istirahate alınır ve hareket ettirilmez. Kuru giysiler giydirilir. Sıcak içecekler verilir. Su toplamış bölgeler patlatılmaz, bu bölgelerin üstü örtülür. Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır. El ve ayak doğal pozisyonda tutulur. Isınma işleminden sonra halen hissizlik varsa bezle bandaj yapılır. El ve ayaklar yukarı kaldırılır ve tıbbi yardım istenir.”
‘HER BOĞULMA DURUMUNDA KALP MASAJI YAPILMALI’ YANLIŞ!
“Boğulmalar, yoğun dumana maruz kalma ya da suda fazlasıyla karşılaşılan tehlikeli durumlardır. Boğulan kişi sudan çıkarıldığında, vücuttaki su boşaltılsın diye uğraşılmamalı, ilk olarak nabız, kalp atışları ve solunumu kontrol edilmelidir. Problem olduğunda solunum ve kalp masajı uygulanır. Ancak bu uygulama kesinlikle eğitim almış kişilerce yapılmalıdır. Aksi takdirde kişi hayatını kaybedebilir. Duman boğulmalarında da kişi açık havaya çıkarılır ve solunum güçlüğü varsa ağızdan ağıza suni solunum yapılır.”