Glutensiz diyet yararlı mı, zararlı mı?
Son yıllarda tüm dünyada glutensiz diyetin sağlıklı olduğuna inanıp herhangi bir hastalığı olmadan glutensiz diyet uygulayan kişi sayısının arttığını belirten Gastroenteroloji Uzmanı Dr. Atilla Bektaş, ABD’de insanların yüzde 30’unun glutensiz diyet tercih ettiğini bildirdi.
Gluten içeren gıdaların sofralara en çok ekmek, makarna, bulgur pilavı ve unlu mamuller şeklinde girdiğini bildiren Gastroenteroloji Uzmanı Dr. Atilla Bektaş, çölyak hastalığı ve glutene karşı hassasiyeti olanlar hakkında bilgi verdi.
Bektaş, glutenin buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir protein olduğunu, toplumda yüzde 1 sıklıkla izlenen çölyak hastalığında, gluten içeren besin alınımının, şişkinlik, ishal gibi şikayetler yanı sıra ciddi hastalık tablosuna neden olduğunu söyledi.
Gastroenteroloji Uzmanı, yüzde 5-6 oranında görülen çölyak dışı glüten hassasiyeti olanlarda ise ishal-kabızlık, şişkinlik, gaz gibi daha hafif şikayetler oluştuğunu, ender olarak da huzursuzluk, eklem, kas ağrısı gibi belirtilerin izlendiğini belirtti.
“GLUTENSİZ DİYET PAZARI ORANTISIZ BÜYÜYOR”
Çölyak hastası ya da gluten hassasiyeti olan yüzde 6-7’lik kesimin dışında kalanlara, et ağırlıklı beslenmeyi teşvik eden, “protein ve taş devri diyetleri“ gibi gluten kısıtlayıcı diyetlerin önerilmesi sonucu glutensiz diyet pazarının hasta sayısı ile orantısız olarak büyüdüğünü söyleyen Bektaş, şöyle konuştu:
“Bu pazarın her yıl artış göstererek, 2017’de 15 milyar dolar ciroya ulaşması bekleniyor. Dünyadaki en sağlıklı diyetlerin başında gelen Akdeniz diyetinde, tahıl dolayısıyla bol gluten içermektedir. Gluten içermeyen gıdalar, özellikle glutensiz hale getirilmek için işlenmiş, rafine edilmiş gıdalardır. Birçoğu patates, pirinç ya da mısır nişastası ile hazırlanmıştır. Glutensiz bir diyet genellikle vitamin, mineral ve liften yoksundur. Glutensiz diyetler civa ve arsenik gibi toksik metal içerme riskine de sahiptir. Ayrıca bu tür hazır ürünlerle beslenme, en az dört kat daha pahalıya mal olmaktadır."
“GLUTENSİZ DİYET KALP KRİZİ, DİYABET RİSKİNİ ARTTIRIYOR”
Harvard Üniversitesinin 2017’de sonuçlanan ve 200 bin kişinin beslenme alışkanlıklarının incelendiği, 30 yıllık araştırma sonuçlarına dikkat çeken Bektaş, o araştırma ve sonuçları hakkında şu değerlendirmeyi yaptı:
“Buna göre, gluten içermeyen diyetin, diyabet riskini yüzde 13 oranında artırdığı sonucuna varıldı. British Medical Journal’un Mayıs 2017 tarihli sayısında yayınlanan araştırmaya göre, çölyak hastalığı olmadan glutensiz diyet uygulaması ile kalp krizi riski yüzde 15 oranında artırmaktadır. Araştırma Amerika’da son 30 yılda 11 eyalette, 121 bin 700 kişi üzerinde yapılmış, çölyak hastalığı olmayan kişilere glutensiz diyet uygulamasının zararlı olduğu sonucu ortaya çıkmıştır. 29 milyon kişinin beslenme alışkanlıklarının incelendiği Harvard Üniversitesi araştırmasına göre diyete günde üç dilim ince tam tahıl/kepekli ekmek (90 gr) ilavesi, bağırsak kanseri görülme riskini yüzde 17 oranında azaltmaktadır.
“OBEZİTEYİ DE NEDEN OLUYOR”
Bu yıl içinde yapılan Avrupa Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme Derneğinin yıllık toplantısında, 600’ün üzerinde tahıl içeren normal beslenme ile glutensiz beslenme alternatifleri karşılaştırıldığı çalışmada; glutensiz diyetin, tahıl içeren diyete göre iki kat daha fazla doymuş yağ asidi, hayvansal protein ve fazla şeker içermesinden dolayı yüksek kalori ve kilo alımına neden olduğu gösterildi.”
“RAHATSIZLIĞI OLMAYANLAR GLUTENSİZ DİYET UYGULAMASIN”
Ayrıca glutensiz diyet bağırsaktaki faydalı bakterilerin sayısını azaltırken, sağlıksız bakterilerin sayısını arttırdığını gösteren birçok çalışma olduğunu hatırlatan Bektaş, "Sonuç olarak, çölyak hastaları glutensiz diyet uygulamalıdır; ancak gluten ile ilişkili ispatlanmış rahatsızlığı olmayanların glutensiz diyet uygulamaları sağlık açısından sakıncalıdır" diye konuştu.