Ashton Kutcher’in hastalığı vaskülit nedir? Vaskülit belirtileri nelerdir? Vaskülit hastalığının tedavisi var mı?

ABD’li aktör Ashton Kutcher ile gündeme gelen vaskülit hastalığı pek çok kişi tarafından merak ediliyor. National Geographic’te yayınlanan “Running Wild With Bear Grylls: The Challenge” adlı programda hastalığı ile mücadelesini anlatan ünlü oyuncu Ashton Kutcher, zor bir süreçten geçtiğini belirterek, Toparlanmam neredeyse bir yılımı aldı. İyileşene kadar anlayamıyorsunuz. Bir daha görebileceğimden, duyabileceğimden veya yürüyebileceğimden emin değildim” ifadelerini kullandı. Peki, Vaskülit hastalığı nedir? Vaskülit belirtileri nelerdir? Vaskülit hastalığının tedavisi var mı? Vaskülit tanısı nasıl konur? Vaskülit tedavisi nasıl yapılır? İşte Vaskülit hastalığı hakkında bilmeniz gerekenler…

VASKÜLİT NEDİR?

Vaskülit, kan damarlarının iltihaplanmasına neden olan çeşitli durumlar için kullanılan genel bir tıbbi terim. Kan damarı duvarında, kalınlaşma, zayıflama, daralma ve yara izi gibi değişiklikler meydana gelir ve bu değişiklikler kan akışını kısıtlayarak organ ve doku hasarına sebep olur. Birçok vaskülit türü olmasına karşın bazılarına çok nadir olarak rastlanılır. Vaskülit sadece bir organı veya birkaçını etkileyebilir. Durum kısa süreli ise akut vaskülit, uzun süreli devam ediyorsa kronik vaskülit adını alır. Vaskülitin kesin nedeni tam olarak bilinemiyor. Bazı türler, kişinin genetik yapısıyla alakalıyken, bazı türleri de bağışıklık sisteminin yanlışlıkla kan damarı hücrelerine saldırmasından kaynaklanır.

VASKÜLİT NEDEN OLUR?

Vaskülitin kesin nedeni tam manasıyla anlaşılmamıştır. Bazı türler, kişinin genetik yapısıyla alakalıdır. Diğerleri de bağışıklık sisteminin yanlışlıkla kan damarı hücrelerine saldırmasından kaynaklanır.

Bağışıklık sistemi reaksiyonu için olası tetikleyiciler; hepatit B ve hepatit C gibi enfeksiyonlar, kan kanserleri, romatoid artrit, lupus, skleroderma gibi bağışıklık sistemi hastalıkları, belirli ilaçlara karşı gelişen reaksiyonlar sayılabilir.

Vaskülitten etkilenen kan damarları kanayabilir veya iltihaplanabilir. İltihap, kan damarı duvarının katmanlarının kalınlaşmasına neden olabilir. Ve kan damarlarının daralmasıyla, vücudun doku ve organlarına ulaşan kan miktarı ve beraberinde taşınan oksijen ve hayati besinler de azalır.

VASKÜLİT BELİRTİLERİ NELERDİR?

Bazı vaskülit hastalıkları hiçbir belirti göstermezken bazıları hastalarda çok ciddi sorunlara yol açabilir. Ancak genel olarak birkaç belirti birçok vaskülit hastalığında ortaktır.

- Ateş,

- Baş ağrısı,

- Yorgunluk ve halsizlik,

- Kilo kaybı,

- Genel ağrılar ve eklem ağrıları en yaygın belirtiler arasındadır.

Bunun dışında kalan diğer belirtiler vaskülitin vücudun hangi bölgesini etkilediği ile alakalı olarak değişir. Sindirim sisteminin bu hastalıktan etkilenmesi halinde mide ve bağırsak düzeni bozulur. Yemekten sonra mide ve bağırsak ağrıları ortaya çıkar. Ülser ve gastrit gibi durumların oluşma ihtimali vardır ve dışkılama esnasında kanama görülebilir. Kulakları etkileyen vaskülit baş dönmesi, kulaklarda çınlama ve ani işitme kaybını ortaya çıkarabilir. Vaskülitin gözü etkilediği durumlarda gözlerde yanma, kaşıntı ve kızarıklık belirtileri gözükür. Hatta geçici veya kalıcı görme de oluşabilmektedir. El ve ayakların uyuştuğu bazı durumlar da mevcuttur. Aynı zamanda akciğeri etkilemesi halinde nefes darlığı yaşanabilir. Deride meydana gelen vaskülit ise deri altındaki kanamalara bağlı olarak kırmızı lekeler oluşturur. Tüm bunların yanı sıra vaskülit hastalarının bir kısmı kan sonuçlarında gördükleri yüksek lenfosit (LYM) düzeyleri nedeniyle lenfosit nedir, lenfosit ne demek ve lenfosit yüksekliği nedir gibi sorulara yanıt arar. Vücut savunma sisteminde önemli görevleri bulunan lenfositlerin sayısında artış görülebilir. Bu artış lenfosit yüksekliği ya da lenfositoz olarak adlandırılabilir.

VASKÜLİT TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?

Vaskülitin tedavisinin yapılabilmesi için öncelikli olarak türünün doğru olarak teşhis edilmesi gerekir. Ancak bu şekilde etkili bir tedavi yöntemi uygulamak mümkün olur. Steroidler, vaskülitin birçok türünün tedavisi için önemli yer tutar. Tedavinin uzunluğu ve dozu hastalığın hangi düzeyde olduğu ve türüyle ilgilidir. Bu ilaçlar iltihabın azaltılmasına yardımcı olur ancak uzun süreli kullanımda yan etkilerinin olma olasılığı yüksektir. Bazı durumlarda ise bağışıklık baskılayıcı ilaçlarla da tedavi yürütülebilir. Buna steroid tutumlu tedavi de denilir. Siklofosfamid bu ilaçlar arasında en yaygın ve güçlü olanıdır. En ciddi vaskülit türlerinin tedavisinde bu tür ilaçlardan faydalanılır. Çok ciddi olmayan vaskülit hastalıkları için ise yine dozu daha az olan bağışıklık baskılayıcı ilaçlar ile tedavi mümkündür. Şiddetli vaskülitin verdiği hasarlar ise bazı durumlarda yalnızca cerrahi müdahale ile düzeltilebilir. Bu operasyonların en yaygınları arasında bypass greftleme vardır. Yöntemin amacı tıkanan kan damarının etrafından kan akışının sağlanmasını içerir. Hastalığın nerede olduğuyla ilgili olarak sinüs cerrahisi veya böbrek nakli de uygulanan cerrahi yöntemler arasındadır.