Kuralları bozmaktan hoşlanıyoruz

Uzak diyarlarda konserler verip ardından İstanbul’a geri döndüğünüzde neler hissediyorsunuz?

Murat Ertel: Seyahat etmek, uzaklara gitmek çok güzel bir şey. Hayatımdan bayağı memnunum. İstanbul’u ve bu ülkeyi seviyorum. Bu kültürden beslendim ve buraya bir borcum var. Beni, ben yapan bu toprakların kültürü oldu. Ama devamlı burada kalmaya dayanamıyorum. O kadar sert ve acımasız bir takım durumlarla karşılaşıyor ki insan, üzülmeden, morali bozulmadan, ümitsizliğe düşmeden yaşamaya imkan yok. O yüzden yolculuk edip, tekrar buraya gelmeyi tercih ediyorum. Bu sayede İstanbul’a farklı bir gözle bakabiliyorum.

Özellikle Japonya’da bayılıyorlar size... Bu başarının sebebi nedir?

Murat: Türkiye’de bu kadar bilindiğimize ve çalabildiğimize bile seviniyoruz. Sistem dışı bir müzik yapıyoruz, televizyonlara çok az çıkıyoruz. İnternet olmasa bizim kimsenin tanıyabileceğini düşünmüyorum. “Yurt dışında başarılı olmalıyız” diye yola çıkmadık. ‘Tabutta Röveşata’ filmine müzik yapmak için kurulmuştuk. Orada da hayalimizdeki müziği yaptık. Şu an ise Türkiye konserlerini daha da azaltmaya çalışıyoruz.

Türkiye’de konserlerimizi azalttık

Konserlerinizi azaltma gerekçesi nedir?

Murat: Burada koşullar çok kötü. Müzik yalnızca bir eğlence aracı olarak görülüyor. Birden bire konserler iptal edilebiliyor. 2017 yılı için Avrupa’dan konser teklifleri alıp takvimimizi dolduruyoruz. Bu yüzden de Türkiye’de daha az çalmaya karar verdik. Sevmediğimiz için değil, durumun bize getirdiği bu olduğu için.

Levent Akman: Paris’de insanlar konser salonunda yaşanan katliamından sonra konsere gitmeye devam etti. Bunu bir protesto aracı olarak gösterdi. Eğitim düzeyi yüksek insan bile, “Siz nasıl böyle bir ortamda konser verebiliyorsunuz! Şu kadar insan öldü” gibi tepkiler gösterebiliyor.

Murat: Sosyal medyada müzikle ilgili bir şey yazmak insanları rahatsız edebiliyor. Sosyal medya hesaplarının yalnızca ülke gündemi mi takip etmesi gerekiyor! Sanatçının görevi sanatını yapıp, sanatıyla tepkisini göstermek.

Eğlenmek utanılası bir şey mi oldu? Oysa Anadolu’da acılar ağıtlarla kapatılmaz mıydı?

Murat: Çünkü müzik tek bir üslup olarak görülüyor. 70 askeri darbesinde yapılanlardan biri buydu. O dönem ülkenin çok ciddi bir sanatçı gücü var. -Hâlâ onlar bize ilham verir.- Onların kolunu, kanadını kırdılar. İkinci darbe de 12 Eylül’de oldu. Askeri darbelerde halkın yüz yüze kaldığı sanat ise boştu. Lafı olmayan sanat, halk ile buluştu. Müzik şu an sadece aşk şarkıları ve eğlence olarak görülüyor. Toplumun bu algısının değişmesi lazım. İnsanlar müziği araştırması gerekiyor.

Şimdi yaptığınız müziğe baktığınız zaman nasıl farklılıklar ortaya çıktığını görüyorsunuz?

Murat: Daha çok sözlü bir müziğe yöneldik. Çünkü söylenmesi gereken şeyler var.

Müziğimizi beğendirme kaygımız yok

Devamlı seyahat eden bir grup olarak sahnede nasıl bir değişikliğe gittiniz?

Murat: Dansçılarla artık çalışmama kararı aldık. Çünkü orada da insanların araştırmadan, okumadan yalnızca bir takım görsel kodlar üzerinden hareket ederek değerlendirme yapmalarından sıkıldık. “BabaZula dansöz çıkardı eğlendi” gibi bir kalıp oturmaya başladı. Bundan çok rahatsız olmaya başladık. Bizim çok farklı düşüncelerimiz vardı. Dansöz kültürüne olan saygımız ve sevgimiz gibi düşüncelerimiz, izleyicinin çok az kısmı tarafından algılanabildi. Dansöz kültürünü yüceltmek ve gündeme farklı bir şekilde gelmesine yeterince emek harcadık. O yüzden artık sahnede o kadar çok yer vermiyoruz. Böylece insanlar görsel kodlara göre bizi değerlendirememeye başladı.

Levent: Müzik önemini yitirmeye başlamıştı. Dansöz izlemek için konserlerimize gelen bir izleyici kitlesi vardı. Bir süre sonra sahnenin önünde bir sürü erkek durmaya başlıyordu. Müziği dinlemiyor ama dansçılar sahneye çıktığı an bir anda ilgi sahneye kayıyordu.

Artık çıkacağınız yeri, çalacağınız şarkıyı seçme özgürlüğünüz var. Bir müzisyenin bunu elde etmesi zor mu?

Murat: Kimseye müzik beğendireceğiz diye kaygımız olmadı. Bu kaygıdan da kaçınıyoruz. Müziğimizi insanların sevmesini isteriz ama insanları bekleyemeyiz. İnsanların seveceği şeyleri biliyoruz ama onları yapmak bizi sıkar. Bunun kanıtları da var. Yavuz Turgul bize “Hit şarkı yapın” dediği zaman “Peki” deyip yaptık ve o şarkı hit oldu. “Bir Sana Bir Bana” şarkısı hit anlayışı ile yapılmıştır. Herkes o şarkıya bayılıyor ve biliyor. Biz kuralları bozmaktan hoşlanan insanlarız. Herkes bunu kaldıramıyor ve “Ne yapıyor bu adamlar?” diyor.

Levent: Baştan beri nerede çalacağımızı seçiyorduk. Birçok çevrelerden bize teklif geldi ve kabul etmedik. Birçok reklam filminde oynamayı reddettik.

Yeni nesilde grup isimleri güzelleşti

Mustang filminin can alıcı kısımlarından biri de sizin şarkılarınız. Filmin Yabancı Film Oscar’ına aday olacağını bekliyor muydunuz?

Murat: Ufak bir bağımsız film olarak düşünmüştük. Filmi görmemiştik bile… Ama sinopsisinden haberimiz vardı. Kadın konusuna çok önem veriyoruz. Kadın yönetmen olması ve kadınlar hakkında bir film olması, bizim için artı bir şeydi. Bu kadar başarılı olacağını ön görememiştik. Bizim için şanslı bir açılım oldu. Filmin soundtrack albümünü yayınlayan Fransız şirket, bize de albüm teklifinde bulundu. Burada kimse “Hadi size albüm yapalım” demiyor mesela…

Son dönemde sizi umutlandıran parçalar neler?

Murat: İsmi güzel gruplar var… “Büyük Ev Ablukada” gibi söze önem veren ve güncel dinamiği yakalayan gruplar... Onlar çok hoşumuza gidiyor. Ama müzikleri oldukça normal. Biraz daha coğrafi bağ kurmaları gerektiğini düşünüyorum. Çok fazla İngiliz ya da Amerikalılar. Müzikleri beni heyecanlandırmıyor. Güzel çalıyorlar ama sözlerin buralı olduğunu, müzikal olarak da göstermeliler. En azından grup isimleri güzelleşti. Eskiden hep İngilizce ya da soyadı olmayan sanatçılar vardı. O durum değişti. Demet bile artık Demet Akalın oldu… Mesela bu güzel bir gelişme. (gülüyor)