YAŞ'ta gözler alt rütbelerde

Türk Silahlı Kuvvetleri örgütlenme şablonunda general ve amiral sayısı 301 olarak belirlenmiş durumda. İhtiyaç halinde yükseltilebilir maddesine istinaden yıl yıl artan sayıyla bu rakam şu anda 358 olarak açıklandı. Anadolu Ajansı verilerine göre toplam 129 general ve amiral darbe girişimi iddiası ile tutuklandı. Yani ordudaki general ve amirallerin yüzde 36’sı darbe girişimi sebebiyle tutuklu durumda. Bunlar içinde 1 orgeneral, 10 korgeneral, 25 tümgeneral ve 93 tuğgeneral var.

Al Jazeera'dan İrfan Bozan'ın haberine göre, 301 general ve amiralin bulunduğu şablona göre Kara, Deniz, Jandarma ve Hava Kuvvetleri'nde toplam 176 tuğgeneral bulunuyor. İhtiyaca binaen artırılan generallerin rütbe dağılımı bilgisi TSK tarafından paylaşılmadı.

Tuğgeneral ve tuğamirallerin yarıya yakını tutuklu

Tahminler şu anda TSK içinde 200’ü aşkın tuğgeneralin bulunduğu şeklinde. 93’ünün tutuklu olduğu düşünüldüğünde TSK’da tuğgeneral rütbesinde bulunanların yarıya yakının darbe girişimi nedeniyle tutuklu olduğu söylenebilir.

Yüksek Askeri Şura’yı en çok zorlayacak karar albaylıktan tuğgeneral rütbesine yükseltilecek personel konusu. Genelkurmay Karargâhı’nda görevli olan tuğgeneraller dışındakiler Türkiye genelinde tugay, garnizon, bölge ve üs komutanlıkları görevlerinde bulunuyor. Sadece Kara Kuvvetleri’nde 32 tuğgeneral komutanlık görevi esnasında tutuklandı.

Hava Kuvvetleri’nde 9 ana jet üs komutanından 5’i, Deniz Kuvvetleri’ndeyse 10 tuğamiral komutanlık yaptıkları sırada tutuklandı.

Tutuklanan generaller ve amirallerin görev yerlerine bakıldığında Türkiye savunması için kritik öneme sahip yerlerin komutanlarının darbe girişimi nedeniyle tutuklandığı ortaya çıkıyor. Suriye, Irak, İran sınırının yanı sıra Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz deniz sınırlarında önemli birliklere komuta eden komutanlar tutuklu.

Kara Kuvvetleri ve Jandarma

Kara Kuvvetleri Komutanlığı’nda komutanı tutuklanan en büyük ordu komutanlığı 2. Ordu. Kara Kuvvetleri’ndeki dört büyük ordudan biri. Merkezi Malatya’da bulunan 2. Ordu, Anadolu’yu Suriye, İran ve Irak'tan gelecek dış tehditlere karşı korumakla görevli.

Kara Kuvvetleri’nde 3. ve 7. Kolordu Komutanları da tutuklu. Karargâhı Diyarbakır’da bulunan 7. Kolordu Komutanlığı Hakkâri, Siirt, Şanlıurfa ve Şırnak’ı, Kuzey Irak'tan gelebilecek dış tehditlere karşı korumakla yükümlü. Ordu komutanlıklarının başında bir orgeneral bulunuyor.

Karargâhı İstanbul Maslak’ta olan 3. Kolordu Komutanlığı İstanbul'u dış tehditlere karşı korumakla görevli ve aynı zamanda da NATO'ya bağlı Yüksek Hazırlık kolordusu. Bu iki kritik komutanlık da Korgenerallik rütbesi gerektiriyor.

Kara Kuvvetleri ve Jandarma’da ise Tümen seviyesindeyse iki kritik Tümen’in komutanları da tutuklu. Tümgeneral seviyesinde komutanlık gerektiren bu tümenler Yüksekova 3. Piyade Komutanlığı ve Şırnak merkezli 23. Jandarma Sınır Tümen Komutanlığı.

Kara Kuvvetleri ve Jandarma’da asıl dikkat çeken tutuklular Tuğgeneral rütbesinde olanlar. Tugay, Garnizon ve Bölge komutanı iken tutuklanan Tuğgeneral sayısı 32. TSK içinde kendi kendine yetebilen tümen’den küçük alay’dan büyük olan tugaylar ortalama 5000 kişilik birlikler.

Hava Kuvvetleri

Türkiye’nin hava sahasını korumakla görevli Türk Hava Kuvvetleri’nde kritik komutanlıklarda görevli iki Tümgeneral tutuklu. Bunlar Muharip Hava Kuvveti ve Hava Füze Savunma Komutanı Kurmay Başkanı Tümgeneral Suat Murat Semiz ve Diyarbakır 2’nci birleştirilmiş Hava Harekât Merkezi Komutanı Tümgeneral Atilla Darendeli. Bunlarda Eskişehir merkezli olan Hava Kuvveti ve Hava Füze Savunma Komutanlığı Türk Hava Kuvvetleri’nin ana gücü ve tüm Türkiye hava sahasının korumasından sorumlu. Bu iki komutanlık dışında çoğunluğu üs komutanı olmak üzer 16 Havacı Tuğgeneral tutuklu. Türkiye’nin farklı illerindeki 9 Ana Jet Üssü komutanlıklarından 5 ana jet üs komutanı darbe girişimi iddiasıyla tutuklandı.

Deniz Kuvvetleri

Deniz Kuvvetleri’nde en üst rütbeli tutuklama İstanbul Kuzey Deniz Saha Komutanı Koramiral Ömer Faruk Harmacık’ın tutuklanması oldu. Bu komutanlık Boğazlar, Karadeniz ve Marmara’nın güvenliğinden sorumlu. Sahil Güvenlik Komutanı Tümamiral Hakan Üstem de Deniz Kuvvetleri’ndeki yüksek rütbeli tutuklamaler arasında yer aldı. Deniz Kuvvetleri’ndeki tutuklamalara bakınca Türkiye’nin Karadeniz, Ege ve Akdeniz deniz sınır güvenliğinden sorumlu tüm Tuğamiraller darbe girişimi iddiası ile tutuklandı. Ege Deniz Bölge Komutanı, Akdeniz Bölge Komutanı, Karadeniz Bölge Komutanı, Çanakkale Boğaz ve Garnizon Komutanı ile Marmaris Aksaz’da bulunan Aksaz Deniz Üssü ile Erdek Deniz Üs komutanı da tutuklanan isimler arasında yer aldı. Deniz Kuvvetleri’nde toplamda birliklere komuta eden 10 Tuğamiral tutuklandı.

Eğitim Komutanlıkları

Darbe girişimi iddiasıyla tutuklanan isimler arasında hem subay hem de er eğitim komutanlıklarında görev yapan komutanlar da bulunuyor. Korgeneral rütbesi ile tutuklu tek isim Kara Kuvvetleri Eğitim ve Doktrin Komutanlığı (EDOK) Muhabere ve Muhabere Destek Eğitim Komutanı Korgeneral Metin İyidil. Eğitim birliklerinde ve okullarında toplam yedi Tümgeneral tutuklu. Kara Harp Akademisi Komutanı Tümgeneral Selim Mert ve Hava Harp Akademisi Komutanı Tümgeneral Recep Yüksel subay yetiştiren okulların komutanı olarak tutuklu. Bunların dışında İzmir Narlıdere İstihkam Okulu ve Eğitim Merkezi Komutanı Tümgeneral Osman Nadir Saylan ile Polatlı Topçu Füze Okul Komutanı Tümgeneral Osman Ünlü de tutuklandı. Tuğgeneral rütbesinde olup da eğitim biliği veya okulu komutanlığı yapan Tuğgeneral sayısı ise Tümgeneral sayısı ile aynı yani yedi. Bu Tuğgeneraller arasında Kara Harp Okulu Komutanı, Jandarma Okulları Komutanı ve Kara Kuvvetleri Astsubay Meslek Yüksek Okulu komutanları da var.

90'lar mezunu albaylar

Perşembe günü yapılacak YAŞ’daki en önemli konu tuğgeneral rütbesine atanıp yukarıda sayılan kritik komutanlıklara atanacak personelde düğümlenecek. Üst komuta kademesinde karargâhta kritik komutanlıklarda görevlendirilecek darbe girişimine adı karışmamış orgeneral/oramiral, korgeneral/koramiral ve tümgeneral/tümamiral konusunda seçenek çok. Asıl sıkıntı 1980’li yılların ortalarından itibaren askeri liselere ve harp okullarına giren personelde düğümleniyor. Bu personelin bir kısmı şu anda tuğgeneral rütbesinde ki darbeye ismi karışan tuğgeneraller bu yıllarda TSK’ya girmiş kişilerden oluşuyor. Şu anda kurmay albay rütbesindeki personel de 1990’lı yıllarda harp okullarından mezun olanlar. Bu yılların Fethullah Gülen Grubu’nun sınav sorularını çalarak askeri okullara taraftarlarını soktuğu dönemler olduğu iddia ediliyor. Bu nedenle generalliğe ve amiralliğe terfi ettirilecek kurmay albaylar üzerine ciddi çalışmalar yapılıyor. Önceki YAŞ’ların aksine bu kez siyasi iradenin daha önceki yıllarda askerlere bırakılan atama ve tayin konusunda ağırlıklı biçimde söz sahibi olması bekleniyor. Bu konuda Perşembe günü yapılacak YAŞ toplantısında atama ve tayinlerde Milli Savunma Bakanlığı’nın da “uygun görüş ” vermesi zorunluluğunun çıkması bekleniyor.

Üst komutada değişiklik beklentisi yok

Üst komuta kademesindeyse atama yapılması beklenen tek koltuk Jandarma Genel Komutanlığı. İçişleri Bakanı Efkan Ala Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Galip Mendi’nin sağlık sorunları nedeniyle görevine devam edemeyeceğini açıkladı. Genelkurmay Başkanlığı ve diğer kuvvet komutanlıklarında değişim olacağına dair Ankara’dan bir işaret gelmedi.

Kaynak: Al Jazeera Türk