TEMA Vakfı ne zaman, neden kuruldu?

Toprak Dede Hayrettin Karaca ve Yaprak Dede A. Nihat Gökyiğit, TEMA Vakfı’nı birlikte kurdu. Anadolu’da yaşanmakta olan erozyon ve çölleşme tehlikesine kamuoyunun dikkatini çekmek için kurulan TEMA Vakfı hakkında merak edilenleri derledik.

TEMA VAKFI NE ZAMAN, NEDEN KURULDU?

Türkiye Erozyonla Mücadele Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı (TEMA), 11 Eylül 1992 tarihinde Hayrettin Karaca ve A. Nihat Gökyiğit tarafından, Türkiye'nin geleceğini tehdit eden erozyon, çölleşme tehlikesine karşı toplumsal duyarlılığı arttırmak ve bu mücadelenin devlet politikası haline gelmesini sağlamak için kuruldu.

TEMA Vakfı’nın kuruluş döneminde, doğa koruma konusu ülke gündeminde bugünkü kadar öne çıkmamıştı. Kamuoyu doğadaki bozulmaların farkına yeni yeni varmaya başlamıştı. Sosyal sorumluluk kavramı henüz gelişmemişti, iş adamları hayırseverlik adı altında çalışmalar yürütüyordu. 1992 Haziran’ında Brezilya’nın Rio de Janerio kentinde yapılan dünyanın ilk “Yeryüzü” Zirvesi, devletlerin insanın ekosistemler üzerinde yarattığı tahribatı kabul etmesi ve buna karşı verilen mücadeleleri küreselleştirerek ön plana çıkarması açısından önemli bir dönüm noktası oldu. Zirve, aynı zamanda sivil toplumun güçlü bir aktör olarak sahneye çıkmasında önemli rol oynadı. “Umut Yeşertiyoruz” sloganıyla bugün 26. yaşını kutlayan TEMA Vakfı, Rio Zirvesi’nden sadece birkaç ay sonra, 11 Eylül 1992 tarihinde kuruldu.

PROJELER

Meşe Projesi

TEMA Vakfı'nın 1998 yılından beri sürdürdüğü Meşe Projesi, Türkiye genelinde 1 milyon hektar alanda sağlıklı meşe ormanları oluşturmayı hedeflemektedir. Tarım ve Orman Bakanlığı'nın işbirliği ile gerçekleştirilen projenin toplam maliyeti 1.8 milyar Amerikan doları civarındadır.

Hatıra Ormanı

Tarım ve Orman Bakanlığı Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğü ile TEMA Vakfı arasında bir protokol düzenlenmiştir. Bu protokol gereği, çeşitli illerde kişi ve kuruluşlar adına fidan dikim çalışmaları gerçekleştirilmektedir. Bugüne kadar Malkara, Mudanya, Konya, Samsun, İzmir, Şanlıurfa, Antalya, Kızılcahamam ve Adıyaman gibi hatıra ormanlarında 389 bin 718 adet fidan dikilmiştir.

Bodrum Türkbükü Biyolojik Çeşitlilik ve Bitkilendirme Projesi

Bodrum ilçesinin Türkbükü ve Gündoğan köyleri hudutlarında olan 130 hektarlık alanın çevresi, doğal bitki türlerinin korunması ve geliştirilmesi amacıyla dikenli ve kafes telle çevrilmiştir. Bu alana 43 bin 450 adet meşe, kızılçam, yalancı akasya, sakız, kaktüs,badem, at kestanesi ve dallı servi olmak üzere ağaç ve çalı türlerinde fidanlar dikilecektir.

TEM Otoyolu Bitkilendirme Projesi

Karayolları Genel Müdürlüğü, Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğü, TEMA Vakfı iş birliği ile Ankara - İstanbul TEM otoyolunun 333 km'lik bölümü ağaçlandırılmıştır. Bu kapsamda, İstanbul - Edirne otoyolu Kınalı kavşağında 49 bin 231 adet, Ankara - İstanbul otoyolu Susuz kavşağında 241 bin 844 adet değişik türde fidan, süs bitkileri ve meşe tohumu dikilmiştir.

TEMA - Vehbi Koç Doğa Kültür Merkezi

Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nün Kavacık çıkışının sağ tarafındaki kara yolu alanında ağaçlandırma ile ilgili çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Bu alanda doğal bitki türleri, biyolojik çeşitlilik faktörü göz önüne alınanak örnek bir peyzaj projesi uygulanmıştır. Estetik değeri yüksek 15 bin adet değişik türde çalı, ağaç ve ağaççık dikilmiştir. Burada halka açık olarak hizmet verilmekte ve çeşitli fidanlar ile süs bitkileri satışı yapılmaktadır.

Bir Milyon Fidan Kampanyası

TEMA'nın başlattığı "Bir Milyon Fidan Kampanyası" hedefine ulaştı. Halkın büyük ilgi ve desteği ile 1 milyon 11 bin 71 fidan toprakla buluştu.

TEMA VAKFI ÖDÜLLERİ

TEMA, UNCCD Sekreterliği tarafından 2012 yılında ilk kez verilen Land for Life ödülünü almaya hak kazanmıştır.