Seçmeli dersler zorunluya döndü!

Eğitim Reformu Girişimi’nin tam metnini yayınladığı Eğitim İzleme Raporu 2013’ün önemli bir başlığı da seçmeli dersler. 2012’den itibaren sayıları artan seçmeli dersler öğretmen ve derslik yetersizliğinden sağlıklı olarak seçilemedi. Rapora göre seçmeli dersler birçok okulda doğrudan okul yönetimleri tarafından belirlendi. Bazı okullarda yeterli derslik veya öğretmen olmaması gibi nedenlerle okulların velileri ve öğrencileri yönlendirdikleri ve çok az okulda seçmeli derslerin doğrudan öğrenciler tarafından seçildi. Raporda ERG’nin yaptığı araştırmaya katılan öğrencilerin yüzde 37’sinin okul, rehberlik servisi, müdür veya öğretmenden bilgi almadan derslerini seçtiği belirlendi. Birçok okulda, ders seçenekleri okullar tarafından belirlenerek sınırlandırıldı. Bazı okullarda idare seçilecek dersleri belirleyerek ‘zorunlu seçmeli’ olarak sundu.

İkili öğretim sayısında artış

Raporun önemli bir başlığı da dünyada terk edilmeye çalışan Türkiye’de sabahçı ve öğlenci olarak tanınan ikili öğretim sistemi. İkili öğretim bazı okullarda sabah derslere çok erken başlanmasına ve derslerin akşam geç saatlere kadar sürmesine yol açtı; bu durum öğrenci ve öğretmenlerin kendilerini yorgun ve yetersiz hissetmelerine neden oldu.Türkiye genelinde önceki yıla göre ikili öğretim yapan okul oranı ilkokullarda yüzde 25’ten yüzde 23’e, ortaokullarda yüzde 32’den yüzde 29’a ve liselerde yüzde 15’ten yüzde 12’ye düştü. MEB’in son iki yılda yayımladığı faaliyet raporlarındaki performans sonuç tablolarına göre, ilköğretim düzeyinde 2012 yılı sonunda ikili öğretim gören öğrenci oranı yüzde 51 iken, bu oran 2013 yılı sonunda yüzde 57.5’e yükseldi. Sonuç olarak ilköğretimde ikili öğretim yapan okul oranında düşüş olsa da, ikili öğretim gören öğrenci oranında artış oldu. MEB ikili öğretim gören öğrenci oranı hedefi olan yüzde 50’den 2013 sonu itibarıyla uzaklaştı. Özellikle ikili öğretim uygulanan okullarda seçmeleri derslerinde etkisiyle sosyal ve sportif etkinlikler, kulüp çalışmaları vb. çalışmaları yürütmek neredeyse olanaksız hale geldi.

Rehberlik yaygınlaştırılmalı

Raporda öğrenme ortamlarının öğrenci başarısını ve okul memnuniyetini gözetecek biçimde planlanmasının önemi ortaya çıktığına dikkat çekildi. Bu bağlamda, “4+4+4” düzenlemesiyle başlayan ve halen devam ettiği görülen sorunların giderilmesi için MEB’in halihazırda planladığı biçimde ikili öğretim veren okulların sayısının hızla azaltılması, öğrencilerin değişen sosyal çevrelerinin yaratabileceği olumsuz etkinin azaltılması için okullarda rehberlik servislerinin yaygınlaştırılması gerektiği belirtildi.

Kız öğrenci arttı

Rapora göre olumlu gelişme ise kız öğrencilerin gidebileceği okulların sayısının artması oldu. 2010-11 eğitim-öğretim yılında toplam 649 kız meslek veya teknik lisesi ve Anadolu kız meslek veya teknik lisesi bulunurken, 2013-14 yılında bu okulların toplam sayısı 837’ye ulaştı. 36 Okul sayısındaki bu değişim yaklaşık yüzde 29’luk bir artışa denk geliyor. 2010-11 eğitim-öğretim yılında bu dört okul türünde eğitim alan toplam kız öğrenci sayısı 218 bin 953 olarak kaydedilmişti. 2013-14’te kız öğrencilerin yüzde 20.6’lık bir artışla 264 bin 68’e ulaştı.

Açık liseler başarısız

MEB’in sağladığı verilere göre 2013-14’te ortaöğretimdeki öğrencilerin yüzde 6.5’i açık liseyi tercih etti. 2013’te açık öğretim lisesi mezunu ya da son sınıfta yükseköğretime başvuran öğrencilerin sadece yüzde 7.3’ü bir lisans programına yerleşti. Bu oran genel lise mezunları için yüzde 22.6, Anadolu lisesi mezunları için ise yüzde 69.2 olarak gerçekleşti. Açık liselilerin yüzde 57.6’sı hiç bir programa yerleşemedi.