Seçimden sonra koalisyon olursa...

Vatandaşların gündemdeki sorunlara ilişkin görüşlerini ölçen ANDY-AR, Habertürk için yaptığı çalışmada kantitatif araştırma tekniklerinden “CATİ (telefonla görüşme)” yöntemini kullandı. 29 ilde, 3 ile 6 Ekim tarihleri arasında 1764 denekle tek tek görüşülerek hazırlanan çalışmaya katılan denekler, farklı sosyo-ekonomik ve sosyodemografik gruba mensup kişilerden yaş, cinsiyet, eğitim, mahalle/semt kotalarına göre tesadüfi yöntemle seçildi. ANDY-AR yaptığı çalışmada 0.95 güven aralığı içinde, hata payını ise +/- % 2.5 olarak belirledi. ANDY-AR, 2009 yerel seçim sonucuna en yakın değerleri veren 2 araştırma şirketinden biri olmuştu. 2010’da yapılan referandumu tek başına tahmin eden araştırma şirketi, 2011 genel seçimine ilişkin en doğru sonucu veren 2 şirket arasında yer aldı.

ANDY-AR, 2014’teki Cumhurbaşkanlığı seçim sonucunu en yakın tahmin eden şirket oldu. Son olarak 7 Haziran genel seçiminde “gerçeğe en yakın seçim sonucu”nu verdi. Bir başka ifadeyle son 6 yılda gerçekleşen 5 seçim sonucunu bildi. ANDY-AR Sosyal Araştırmalar Merkezi’nin Habertürk için yaptığı kamuoyu yoklamasının bugünkü bölümünde, seçmenin 1 Kasım sonrasında tek parti iktidarı mı yoksa koalisyon mu beklediği, son 4 yıl ve gelecek 1 yılda Türkiye’nin durumunu nasıl gördüğü sorgulandı.

İSTENİLEN AK PARTİ VE CHP KOALİSYONU

ANDY-AR’ın çalışmasına katılanlara 1 Kasım genel seçimi sonrası olası hükümete ilişkin sorular da yöneltildi. Katılımcılara “1 Kasım seçimlerinden sonra tek parti iktidarı mı olur yoksa koalisyon mu?” sorusu yöneltildi ve tahminleri soruldu. “Tek başına iktidar olur” diyenlerin oranı yüzde 43.6 olurken, bu oran “Koalisyon olur” diyenlerde yüzde 49.6’ya yükseldi. Bu kez katılımcılara 1 Kasım sonrası için iktidara dair istekleri soruldu. “Siz koalisyon mu istiyorsunuz, tek başına iktidar mı?” sorusunu yanıtlayanların yüzde 50.1’i “Tek başına iktidar istiyorum” yanıtını verirken, yüzde 46.8’i “Koalisyon istiyorum” dedi. “Türkiye’nin koalisyonla iyi yönetilebileceğini düşünüyor musunuz?” sorusuna yanıt verenlerin yüzde 54.9’u “Evet” derken, yüzde 41.1’i “Hayır” yanıtını verdi. Yüzde 3.4’lük seçmen ise fikir yürütmedi. “Hangi partiler koalisyon kurmalı?” sorusuna yanıt verenlerin yüzde 26.1’i “AK Parti-CHP” derken, yüzde 24.6’sı “CHPMHP”, yüzde 13.4’ü “AK Parti-MHP” koalisyonundan yana olduğunu beyan etti. Katılımcıların yüzde 17.6’sı ise aynı soruya “Fikrim yok” yanıtını verdi. “Hangi parti tek başına iktidar olur?” sorusuna yanıt veren seçmenlerin yüzde 87.4’ü “AK Parti” dedi. Bu partiyi CHP yüzde 4.4’le takip etti. ANDY-AR, seçmenlere koalisyon hükümetiyle ilgili görüşlerini de sordu.

TÜRKİYE 1 YIL İÇERİSİNDE NASIL OLACAK?

ANDY-AR kamuoyu yoklamasında Türkiye’nin geçmişine ve geleceğine ilişkin öngörüler ve değerlendirmeler de yer aldı. Çalışmaya katılanlara Türkiye’nin son 4 yılına ilişkin sorular yöneltildi. “Son 4 yılda Türkiye’nin genel durumunu değerlendirecek olursanız, sizce iyiye mi gitti, kötüye mi, yoksa aynı mı kaldı?” diye soruldu. Katılımcıların yüzde 58.8’i kötüye gittiği yönünde görüş beyan ederken, yüzde 28.4’ü iyiye gittiğini söyledi. Yüzde 12.8’lik bölümse fikir beyan etmedi. Mevcut durumu değerlendirmeleri istenen katılımcıların yüzde 35.3’ü “Memnun değilim” derken, yüzde 28.2’si “Hiç memnun değilim”, yüzde 22.1’i “Memnunum”, yüzde 6.5’i “Çok memnunum” yanıtını verdi. Gelecek 1 yıldan umutlu olanların yüksek olduğunu gösteren çalışmada, katılımcılara “Önümüzdeki 1 yılı düşünecek olursanız Türkiye’nin genel durumu iyiye mi gidecek, aynı mı kalacak yoksa kötüye mi gidecek?” sorusu soruldu. Bu soruya yanıt verenlerin yüzde 46.8’i fikrini “İyiye gidecek” diye beyan ederken, yüzde 17’si “aynı kalacağı” görüşündeydi. Aynı soruya yanıt verenlerin yüzde 36.2’si ise Türkiye’nin gelecek 1 yılda “kötüye gideceği” öngörüsünü aktardı. Aynı soru 4 partiye oy verecek seçmene de soruldu. AK Parti’ye oy vereceklerin yüzde 76.4’ü, CHP’ye oy vereceklerin yüzde 22.9’u, MHP seçmeninin yüzde 26.8’i, HDP’li seçmenin de 22.8’i Türkiye’nin 1 yılda daha iyiye gideceğini belirtti. Aynı soruya HDP seçmeninin yüzde 59.4’ü, CHP seçmeninin 56.3’ü, MHP seçmeninin 55’i, AK Parti seçmeninin 10.6’sı “Kötüye gidecek” yanıtını verdi.

“Türkiye’nin koalisyon ile iyi yönetilebileceğini düşünüyor musunuz?” sorusuna yanıt veren AK Partili seçmenlerin yüzde 81.2’si “Hayır” derken, CHP’li seçmenlerin yüzde 65’i “Evet” dedi. Bu soruya en yüksek “Evet” yanıtı ise yüzde 74.8 oranla HDP’li seçmenden geldi. MHP’li seçmenlerin ise yanıtları neredeyse eşit çıktı: Yüzde 47.9’u “Evet”, yüzde 47’si “Hayır” yanıtını verdi.

Ankete katılanların ve MHP’ye oy verecek seçmenin yüzde 60.5’i, CHP’lilerin 54.8’i tek başına iktidar isterken, HDP’lilerin yüzde 71.8’i koalisyon istediklerini belirtti. AK Parti’ye oy vecek seçmenlerin yüzde 95.3’ü tek başına iktidardan yana olduklarını söyledi.

‘SEÇMEN ÜÇÜNCÜ BİR SEÇİM İSTEMİYOR’

ANDY-AR Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Acar, çalışma sonuçlarını değerlendirdi. Acar, seçmenin tek başına iktidar olmaya en yakın parti olarak AK Parti’yi gördüğünü söyledi. Seçmenin koalisyon ihtimali halinde de tercihinin AK Parti-CHP arasında olması gerektiğini ifade ettiğini aktaran Acar, 7 Haziran genel seçimleri sonrasında ortaya çıkan durum ile bugünkü beklentinin birbiriyle örtüşmediği görüşünde. “AK Parti’nin tek başına iktidar olma olasılığını tüm seçmenler ifade ediyorlar” diyen Acar’ın, sonuçlara ilişkin değerlendirmesi şöyle:

‘SEÇMENLERİN TÜMÜNDE OLUMSUZLUK VAR’

“Ne istiyorsunuz sorusunun cevabı ‘tek başına iktidar’ oluyor. Çünkü tek başına iktidar hâlâ istikrarı temsil ediyor. Fakat koalisyon da istenmiyor değil. Koalisyon cevabı da tek başına iktidar kadar karşılık buluyor. Oranlar birbirine yakın. Bunun nedeni de 7 Haziran sonrasında AK Parti ile CHP arasında yürütülen görüşmeler oldu. Toplumsal kutuplaşmanın olduğu sıkıntılı süreçte yaşanan diyalog seçmende bir olumlu hal yarattı. Seçmen, eğer bir koalisyon kurulması gerekirse AK Parti-CHP arasında kurulmasına sıcak bakar noktaya geldi. 7 Haziran’dan sonra koalisyon beklentisi AK Parti-MHP olarak çıkıyordu. AK Parti-CHP koalisyonuna MHP ve HDP seçmenleri de uzak değil. Bugünkü araştırma sonuçları nedeniyle koalisyonun daha kuvvetli olduğu ihtimali daha fazla tartışılıyor olsa da seçmen tek başına iktidara inanıyor. Seçmen çok net. ‘Tek başına iktidar istikrar için çok önemli, ancak olmasa da koalisyon mutlaka kurulmalı’ sonucu çıkıyor.” Faruk Acar, seçmenin Türkiye’nin mevcut durumundan memnun olmadığını ancak gelecek 1 yılda durumun iyiye gideceğini düşündüğünü ve bunun da seçmenin üçüncü bir seçim istemediği anlamına geldiğini söylüyor. “Özellikle Gezi olayları ve sonrasında yaşananların tüm partilerin seçmenlerinde bir karşılık bulduğunu görüyoruz” diyen Acar, değerlendirmesinin devamında da şunları ifade etti: “Bu soruyu sorarken özellikle 4 yıllık süreye atıfta bulunarak 2011- 2015 seçimleri arasındaki süreyi değerlendirmelerini istedik. Toplumsal kutuplaşmanın en üst seviyeye çıktığı son dönemden bağımsız bir değerlendirme olması açısından da bu soru önemliydi. Genel gidişat değerlendirilirken kimisi ekonomi tarafını, kimisi kutuplaşmayı, kimisi çözüm sürecini, kimisi dış politikayı göz önüne alıyor. Bakanların Yüce Divan’a gönderilmesi ve yolsuzluk tartışmaları da etkili oldu. Tüm partilerin seçmenlerinde bir olumsuzluk gözlemliyoruz. Türkiye’nin durumundan memnun olmadıklarını ifade ediyorlar. Öte yandan seçmen, gelecekle ilgili umutvar bir yaklaşım sergiliyor.”

‘BELİRSİZLİK KALKARSA UMUT DA ARTAR’

“1 Kasım seçimleri sonrasında oluşacak tabloyla ilgili beklenti AK Partililer açısından bir motivasyon oluşturmuş durumda. Diğer seçmenlerse koalisyon ihtimalini öngörüyor. Üçüncü bir seçime gidilme ihtimali olmadığına ve istikrar sağlayacak bir sonuç çıkacağına inanıyorlar. Benim araştırmacı olarak çıkardığım sonuç, seçmenler belirsizliğin ortadan kalkmasıyla durumun iyiye döneceğini umut ediyor. Bu da üçüncü bir seçim istenmediğinin göstergesidir. Bu ihtimalin olduğunu da düşünmüyor. Bütün bunlara rağmen üçüncü bir seçim durumu olursa seçmen faturayı tüm partilere kesebilir. Bu durumda da Türkiye’de yeni bir oluşumun kapısının açılacağını ve yeni alternatiflerin çıkabileceğini söyleyebiliriz.”