Rum Okulu’nun ilk mezunları!

Tam 49 yıl sonra yeniden açılacak olan Gökçeada’daki Özel Rum İlkokulu öğrencilerini bekliyor. Ama okulun olduğu Zeytinli’de yaş ortalaması 85...

Milli Eğitim Bakanlığı geçtiğimiz günlerde tarihi bir karara imza attı. Bakanlık, 1964’te Kıbrıs olayları dolayısıyla öğrenci alımı yasaklanan ve öğrencisiz kaldığı için kapısına kilit vurulan Çanakkale’nin Gökçeada ilçesindeki Özel Rum İlkokulu’nun(Aya Todori İlk Mektebi) yeniden açılması kararını aldı.

Patrik Bartholomeos da mezunu

Fener Rum Patriği Bartholomeos’un da okuduğu okul olan Zeytinli Köyü’ndeki Özel Rum İlkokulu’nun neredeyse yarım yüz yıl sonra yeniden açılacak olması Rum cemaatini ve Zeytinli köyünde yaşayan Rum vatandaşları sevindirdi. Ancak açılmasına izin çıkan ve müdiresi de belli olan okula öğrenci bulunamaması sıkıntıya yol açtı. Uzun yıllar sonra yeniden açılışıyla gündeme gelen Özel Rum İlkokulu’nun en yaşlı öğrencilerini tanımak için Gökçeada’ya gittik.

Sadece 2 çocuk var, onlar da Türk

Gökçeada’daki 9 Rum köyünden en kalabalığı olan Zeytinli Köyü’nde yaz kış yaşayan sayısı sadece 60. Etrafı çok sayıda zeytin ağacı ile çevrili köyde hayvan seslerinden başka ses duyulmuyor. Köy meydanındaki dibek kahvesi ve sakızlı muhallebi, dondurma sunan 4 kahvehane, şarap evleri ve 2 butik otel de kapalı. Özel Rum İlkokulu ise henüz kilitli. Yeni öğrencileri ve yeni eğitim yılını bekliyor. Ama köyde sadece 2 çocuk var. Onlar da Iğdırlı bir inşaat işçisinin çocukları.

Eşlerimiz ‘Biz de çocuk mu yapsak?’ diye düşünüyor...

Zeytinli köyünün ikinci kuşaklarından 57 yaşındaki Dimitri Yakamuz da Özel Rum İlkokulu’nun açılmasını dört gözle bekliyor: “Yaşım gereği okulla ilgili anılarımı daha iyi hatırlıyorum. Köyün en gençlerinden biri de benim. Eşim Ordu’lu. 3 yıl önce Atina’yı bıraktık, buraya yerleştik. Çocuk da yapmadık. 5 yıl bu okulda okudum ancak yabancı diller yasaklandığı için eğitimime Fener Rum Erkek Lisesi’nde devam ettim.”

Giden gitti, kimse dönmez

“Sonra da Atina’da arkeoloji okudum. Artık okul için kimsenin buraya döneceğini düşünmüyorum. Gidenler gitti, evlendiler, işlerini kurdular. Belki maddi durumu iyi olmayanlar dönebilir, çocukları bu okulda okutulabilir. Köyde gençlerden 4 ya da 5 aile var. Okul yenilendikten sonra eşlerimiz aralarında ‘Çocuk mu yapsak?’ diye konuşur oldu.”

Atina’daki torunlarım da bu okula gelse

Köyün en yaşlısı 97 yaşındaki Nistelyun Anastasiadi. O da Rum okulundan mezun olmuş. 1 çocuk ve 2 torun sahibi. Yakınları Atina’da. Zeytinli Köyü’ndeki 2 katlı evinde tek başına yaşıyor, hayvancılık ve bahçe işleriyle uğraşıyor. Torunlarının da tıpkı kendisi gibi Özel Rum İlkokulu’nda okumalarını görmeyi çok istiyor: “Köydeki tüm arkadaşlarımız bu okulda okuduk, çok güzel anılarımız var. Oğlum da burada okudu. Daha sonra eğitimini Atina’da devam ettirdi. Bir süre önce eşimi kaybettim, tek yaşıyorum. Okula baktıkça eski günleri hatırlıyoruz. İsterdim ki torunlarım da dedelerinin mektebinde okusun ama oğlum düzenini kurdu. Atina’dan Gökçeada’ya sadece ziyaretim için geliyor.” Eşini bir süre önce kaybeden Panayola Marangoz da bu okuldan mezun olmuş. Onun da isteği adadaki nüfusun gençleşmesi.

Bahçesinde ‘Ne mutlu Türküm diyene’

1962 yılında kurulan Özel Rum İlkokulu’nun o dönemdeki öğrenci kapasitesi 100’dü. 15’er ve 20’şer kişilik olmak üzere 6 sınıf bulunuyordu. Okulun yenilenen halinde ise 5 derslik ve bir öğretmenler odası var. Boyası badanası yapılan, içi dışı yenilenen okul, faaliyet için yeni eğitim öğretim yılını bekliyor. Okulun bahçesine dikilen Atatürk büstüne yazılan “Ne mutlu Türküm diyene” yazısı ise dikkat çeken bir ayrıntı.

Ada’da 250 Rum 5750 Türk yaşıyor

Gökçeada’da 2012 nüfus sayımlarına göre 6 bin kişi yaşıyor. 1960 yılında 5487 Rum, 289 Türk yaşarken, hızlanan göçlerle günümüzde Rum nüfusu eridi. Ada’da şu anda 250 Rum, 5750 de Türk vatandaşı yaşıyor. Gökçeada’daki Türk nüfusu 1947 yılından itibaren yoğunlaştı. Devlet tarafından istimlak edilen köylere, Muğla, Bulgaristan, Çanakkale, Rize, Isparta ve Trabzon’dan Türk vatandaşlar yerleştirildi.

Bizim zamanımızda tuvalet bile yoktu

83 yaşındaki Uraniya Taladunu, okula tuvalet yapılmasına çok sevindiğini söylüyor: “Bizim zamanımızda okulun içinde tuvalet yoktu, yandaki zeytin fabrikasına gidiyorduk. İki kuşak okudu bu okulda. Keşke birileri buralara dönse, okula giden çocukları görsek.”