Münbiç'te kim ne istiyor?

Münbiç, Türkiye, Suriyeli Kürtler, Suriye rejimi, Rusya ve ABD gibi iç savaşın kilit aktörlerinin de var olduğu ve büyük önem atfettikleri yerlerin başında geliyor. Suriye iç savaşına taraf olan yabancı devletlerden Rusya ve İran hükümeti desteklemek için aktif rol oynarken, en başta ABD olmak üzere Batılı devletler ile Türkiye DEAŞ’ın yenilmesini ana hedef olarak belirledi. Ancak, Türkiye’nin Münbiç operasyonu, Rusya, ABD ve Türkiye’nin desteklediği grupların ilk kez karşı karşıya gelmesi ve birbiriyle çatışması olasılığını da gündeme getirdi.

Son durum ne?

Suriye’nin kuzeyindeki kent, Türkiye’ye yaklaşık 40 kilometre mesafede. İç savaş öncesi, kentte yaklaşık 100 bin kişi yaşıyordu. Arap ve Kürtlerin yaşadığı kent halkının çoğunluğunu Sünniler oluşturuyor. Kent, 2012 yılında Özgür Suriye Ordusu’nun denetimine geçti. Daha sonra 2014 yılında DEAŞ, kentin kontrolünü ele geçirdi. Ağustos 2016’da ise yaklaşık iki aylık bir kuşatmanın ardından Kürt grupların oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri’ne (SDG) bağlı Münbiç Askeri Konseyi, ABD’nin de desteğiyle kenti DEAŞ’tan geri aldı.

Tartışmaların odağı

Münbiç’in alınmasında Kürt ve Araplardan oluşan Münbiç Askeri Konseyi’ne en önemli desteği ABD’nin yanı sıra Türkiye tarafından “terör örgütü” olarak kabul edilen YPG/PYD verdi. Türkiye, YPG’nin Fırat’ın batısındaki bölgelerde bulunmasına karşı çıkıyor. Türkiye, Münbiç’in DEAŞ’tan geri alınmasından bu yana YPG’nin kentten ayrılması çağrısı yapıyor. Kasım ayında, ABD’nin girişimleriyle varılan uzlaşma çerçevesinde YPG güçleri Türkiye’nin isteği doğrultusunda Fırat Nehri’nin batısına çekilmeyi kabul etti, ancak bu çekilme gerçekleşmedi.

Aktörlerin hedefi

BBC’nin derlemesine göre Münbiç için tartışmalar ağırlıklı olarak Kürtler ve Türkiye üzerinden yaşansa da ABD, Rusya ve Suriye hükümeti de kentte önemli rol oynayan aktörler arasında. ABD, Münbiç’in DEAŞ’tan geri alınması sürecinde YPG’ye açık destek verdi. Aynı zamanda, YPG’nin şu anda Rakka’yı kuşatmaya yönelik operasyonuna da destek veriyor. Bu nedenle, ABD bir yandan NATO müttefiki Türkiye’ye Münbiç’te destek vererek Kürtlerle, destek vermeyerek ise Ankara ile sorun yaşam riskiyle karşı karşıya bulunuyor. Rusya da Suriye iç savaşında oynadığı rolün önemini giderek artırmak isteyen bir diğer büyük güç. Son olarak, Münbiç Askeri Konseyi de Rusya ile anlaşmaya vardığını ve bu kapsamda kentin batısındaki bazı köyleri Suriye ordusuna devrederek, savunma hattını da hükümete bırakacağını açıkladı.