Milletvekilleri yargılanacak

Hakkında soruşturma fezlekesi bulunan milletvekillerinin dokunulmazlıklarının kaldırılmasını sağlayacak anayasa değişikliği TBMM’de kabul edildi. İki maddelik düzenlemeye referandum sınırının (367) üzerinde evet oyu (376) çıktı. AK Parti ve MHP’li hemen hemen tüm vekillerin desteklediği düzenlemenin referandum sınırını aşmasının, en az 20 CHP’linin kabul oyuyla gerçekleştiği yorumları yapıldı.

373, 374, 376

Meclis’te dokunulmazlıkların kaldırılmasına ilişkin Anayasa değişikliğinin ikinci turunda, birinci maddenin oylamasına 550 milletvekilinden, 531’i katıldı. İlk madde 373 oyla kabul edildi. 138 vekil maddenin reddi yönünde oy kullandı. Sandıklardan 8 çekimser, 9 boş ve 3 geçersiz oy çıktı.

Görüşmelerin ikinci turundaki oylamaya ise 526 milletvekili katıldı. Kabul 374, ret 136, çekimser 4, boş 11, geçersiz 1 oy çıktı. İlk maddeye göre kabul oyları 1 arttı, ret oyları 2 düştü.

Teklifin tümü üzerindeki oylamada ise kabul oyu 376’ya, ret oyu 140’a yükseldi. Çekimser 5, geçersiz 7, boş 3 oy çıktı. Böylelikle dokunulmazlık teklifinin tümü 376 oyla referandumsuz kabul edildi. Kabul oyu 330-367 arasında kalsaydı, referanduma gidilecekti.

CHP’de ‘evet’ arttı

Meclis’te dokunulmazlıkların kaldırılmasıyla ilgili Anayasa değişikliğinde maddelere geçilmesi 348 evet oyuyla kabul edilmişti. Teklifin ilk maddesine 350 oy, ikinci maddesine ise 357 kabul oyu çıkmıştı. Çıkan sonuçlara göre ikinci turda CHP’den daha fazla milletvekilinin teklife kabul oyu verdiği yorumları yapılıyor. Teklife hayır oyu veren HDP’nin TBMM’de 59 sandalyesi bulunuyor. CHP’den de bazı milletvekilleri hayır oyu vereceklerini açıklamıştı. Bu durumda AK Parti ve MHP’den fire olmaması halinde, 140 ret oyundan en fazla 81’inin CHP grubundan verilmiş olabileceği hesabı yapıldı. CHP’nin sandalye sayısı ise 133.

Sandalye dağılımı

AK Parti 317

CHP 133

HDP 59

MHP 40

Bağımsız 1

Toplam 550

Dosyalar yargıya!

Bakan Bozdağ TBMM’de dokunulmazlıkların kaldırılmasından sonra sürecin nasıl işleyeceğini şöyle anlattı: “Sürecin nasıl işleyeceği tamamen Ceza Muhakemesi Kanunu’nun uygulanması suretiyle ortaya çıkacaktır. Sadece, TBMM’nin kabulünden sonra dosyaları Meclis iade edecektir, Başbakanlık, orası Adalet Bakanlığı’na, Adalet Bakanlığı da ilgili soruşturma yapan yerlere iade edecektir. Ondan sonrası Usul Kanunu çerçevesinde işleyecektir.”

Vekillikler düşebilir!

Hakkında fezleke bulunan 138 milletvekilinden 1 yıl veya daha fazla hapis cezası alanlar, en az 1 dönem milletvekili olmak için başvuramayacak. Anayasa’nın milletvekili seçilme yeterliliğini düzenleyen 76. maddesine göre, ‘taksirli suçlar hariç, toplam bir yıl veya daha fazla hapis ile ağır hapis cezasına hüküm giymiş olanlar’ milletvekili seçilemiyor. Milletvekili Seçimi Kanunu’na göre de taksirli suçlar hariç, toplam bir yıl veya daha fazla hapis veya süresi ne olursa olsun ağır hapis cezasına hüküm giymiş olanlar milletvekili adayı olamıyor. Aynı kanunda ayrıca, affa uğramış olsalar bile, basit ve nitelikli zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlar ile istimal ve istihlak kaçakçılığı dışında kalan kaçakçılık suçları, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma veya devlet sırlarını açığa vurma suçlarından biriyle mahkum edilenlerin milletvekili olamayacağı belirtiliyor. Milletvekili seçilmeye engel bir suçtan hüküm giymek vekilliği düşürüyor.

En çok fezleke Demirtaş’ın

CHP’nin 51, HDP’nin 50, AKP’nin 27, MHP’nin 9 ve 1 bağımsız milletvekili hakkında fezleke var. Meclis’e gönderilen fezlekelerden 57’si HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’a, 37’si CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’na, 5’i ise MHP lideri Devlet Bahçeli’ye ait.

Düzenlemede ne var?

- Birinci madde yürürlüğe girdiği tarihten itibaren idari mercilerden, başsavcılıklardan ve mahkemelerden Adalet Bakanlığına intikal ettirilerek, dokunulmazlığın kaldırılması talep edilen dosyalardan başlamak üzere, Adalet Bakanlığı, Başbakanlık, Türkiye Büyük Millet Meclisi, Anayasa ve Adalet Komisyonları üyelerinden kurulu Karma Komisyon’da bulunan tüm dokunulmazlık dosyaları ile İçtüzük’te öngörülen usul uygulanmaksızın ve herhangi bir ayırım yapılmaksızın bütün milletvekillerinin dokunulmazlıkların kaldırılmasını içeriyor.

- İkinci maddede ise, “Bu kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer ve halkoylamasına sunulması halinde oylanır” deniliyor.

Tutuklamanın önü açıldı

Teklife göre dokunulmazlığı kaldırılan milletvekillerinin tutuklanmasının da önü açılıyor. Fezlekelerde uygulanmayacak Anayasa’nın 83. maddesinin 2. fıkrasının birinci cümlesi şöyle: “Seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili, Meclis’in kararı olmadıkça tutulamaz, sorguya çekilemez, tutuklanamaz ve yargılanamaz.”

Fezleke sayısı 787’ye çıktı

TBMM’de aralarında 138 vekil hakkında 674 fezlekesı bulunuyordu. Dokunulmazlık görüşmeleri sırasında CHP’li Barış Yarkadaş, Mahmut Tanal, Okan Gaytancıoğlu, Kamil Okyay Sındır, MHP’li Mevlüt Karakaya, HDP’li Dilek Öcalan, Erdal Ataş, Mahmut Tuğrul fezlekeleri Meclis’e geldi. Böylece TBMM’deki fezleke sayısı 682’ye yükseldi. Adalet Bakanlığı’nda 105 tane fezleke bekliyor. Böylece toplam 787 milletvekili hakkında fezleke bulunuyor.