Marmara fayını atom bombasıyla kıralım

İstanbul’u tehdit eden depremle ilgili şimdi de “nükleer çözüm” fikri ortaya atıldı. Hatta bu çözüm önerisinin Bakanlar Kurulu’nda bile tartışıldığı ortaya çıktı.

Önerinin sahibi ise Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü Deniz Bilimleri Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Atilla Uluğ... Marmara’da beklenen depremin öncesinde fayda biriken enerjinin yapay yolla boşaltılabileceğini iddia eden Uluğ, bunun nükleer bombayla gerçekleştirilebileceğini söyledi. Bu önerisinin 1999 depreminden sonra Bakanlar Kurulu’nda ele alındığını belirten Uluğ şöyle konuştu: “Nükleer patlamayla fayın takıldığı yeri açalım, suni bir deprem meydana getirelim dedim. Bunu yaparsak fayda birikmiş olan enerjiyi boşaltabileceğimizi ama 7 veya 7.5 şiddetinde bir deprem oluşacağını söyledim. Bunu yaptığımızda, öncesinden tedbir alınacağı için insan kaybının olmayacağını ama pek çok maddi hasar meydana geleceğini vurguladım. Hükümet yetkilileri ‘Herkes tazminat talep eder, devlette bunun altından kalkamaz’ dedi. Konuyu orada kapattık.”

Uluğ, kopma noktasına yaklaşan fayı tespit ettiklerinde, yeraltındaki gözenek suyunun basıncını artırarak ya da patlatma yoluyla deprem enerjisinin açığa çıkartılabileceğini yineleyerek bu yönteme şu örneği gösterdi: “Amerika’da günümüzde eski petrol kuyularına yağ pompalanarak, yer kabuğu kaygan hale getirilip suni deprem yaratılıyor.”

79 atom bombası lazım
* Prof. Dr. Ahmet Ercan: Marmara’daki fayın kalınlığı 28 kilometre. Bu parçanın ilk 10 kilometrelik kısmı kırılacak. Geriye kalan 18 kilometre kalınlığındaki kısmında ise büzülme olacak. Ne Türkiye’de, ne de dünyada 10 kilometrelik bir sondaj çalışması yapılmadı. Hadi oldu diyelim. Her 31 metrede 1 derecelik sıcaklık artışı olduğunu ve sıcaklığın 1700 dereceye ulaştığını unutmamak gerek. Bu alana da ulaşıldı diyelim. Bu kez de 7.4 şiddetinde bir depremin yarattığı 6.5 gigatonluk enerjiyi açığa çıkarmak kalıyor ki bunun için 79 adet atom bombası lazım.

Duyduğum en komik öneri
* Prof. Dr. Okan Tüysüz: Hayatımda duyduğum en komik ve saçma bilimsel öneri. Bir defa 7.5 şiddetindeki bir depremin yarattığı enerjiyi nasıl açığa çıkaracak merak ediyorum. Bunun imkansız olduğunu anlamaları gerekiyor. Neye dayarak bu açıklamada bulunmuş, anlamış değilim. Lütfen buna da bilimsel bir açıklama demesinler. Bakanlar Kurulu’nda tartışılması bile kaygılandırıyor beni. Bu önerinin hiç bir mantıklı tarafı bulunmuyor.

Hayalin de bir sınırı olmalı
* Doç. Dr. Oğuz Gündoğdu: Bilim adamlarının hayal kurması tabii normaldir. Ama bunun da bir sınırı olması gerek. Prof. Dr. Atilla Uluğ’un sunduğu çözüm önerisi bilimsel açıdan gerçekçi olmayan bir öneri. Hayalden de öte. Belki gelecek yüzyıllarda bu hayale ulaşırız. Böyle bir öneriyi ortaya attığınızda halk, “neden kullanmıyorsunuz” diye kargaşa yaratır. Böyle bir patlama olsa dahi, bunun diğer fayları harekete geçirmeyeceğini kim bilebilir. Yani bilimsel bir yöntem olmaktan çok uzakta. Bence depreme karşı çözüm olmaz.