Madenlere fosforlu yaşam hattı geliyor!
İşte madde madde yeni iş güvenliği paketi
Vatan Haber
Başbakan Davutoğlu, Soma ve Ermenek facialarının ardından iş güvenliği ve madencilikle ilgili acil düzenlemeleri içeren paketi dün açıkladı. Pakette, idari para cezalarının artırılmasından, ölümlü iş kazalarında şirketin ihalelerden men edilmesine, madenlere fosforlu yaşam hattı ve çip kurulmasına kadar bir dizi düzenleme var.
Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun düzenlediği basın toplantısına, Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız ile Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz da katıldı. Davutoğlu, paketteki maddeleri şöyle sıraladı:
Mesleki yeterlilik belgesi
- Çok tehlikeli işlerde çalışan 2 milyon 700 bin kişiye mesleki yeterlilik belgesi alma zorunluluğu getireceğiz. İşçilerimizin profesyonel olarak yaptığı işle ilgili mesleki formasyonu, serftifikası olacak.
- Meslek liseleri ve üniversitelerin ilgili fakültelerine zorunlu iş sağlığı ve güvenliği dersi koyacağız.
- Şantiye şefine, daimi ve teknik nezaretçilere, ‘iş güvenliği uzmanı’ olma şartı getireceğiz.
3 yıl iş kazası yapmayana ödül
- 3 yıl içinde iş kazası olmayan çok tehlikeli iş yerlerinde işsizlik sigortası priminin işveren payını yüzde 2 yerine yüzde 1 olarak tahsil edeceğiz. Bu işverenlerimize ciddi bir teşviktir. Ancak takip eden yılda, ölümlü iş kazası meydana gelirse aynı primi yüzde 3 olarak tahsil edeceğiz. Ölümlü iş kazasında ise ödenecek prim yükselecek.
- İdari para cezalarında ciddi artışlar olacak.
- İş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili harcamalar kamu ihale sözleşmelerinde ayrı bir kalem olarak yer alacak.
Üretim zorlamasına son
- Rödovans, kiralama veya götürü usulüyle ihale edilen işlerde üretim zorlamalarının engellenmesi için planlama yapılacak. Kimse üretim zorlamasında bulunamayacak, bulunursa işi durdurulacak ve sözleşmeyi feshedeceğiz. Rödovans sürelerini 15 yıldan az olmayacak şekilde uzatacağız. Kamuda rödovans olacak ancak bütünüyle bir başka işverene devredilemeyecek. Özel sektörde rödovans olmayacak.
- Standartlara uygun koruyucu donanım sağlamayan işverene idari para cezası uygulanacak. Mesela yer altı maden işletmelerinin en az iki yoldan yerüstüne bağlanmaması durumunda iş durdurulacak.
Ölümlü kazada ihalelerden men
- İşverenin, ölümlü iş kazasında kusurlu bulunması halinde TCK’ya göre alacağı cezaya ilave olarak, iki yıl boyunca kamu ihalelerinden men edilecek.
Üç boyutlu plan zorunlu
- Madenlerde çalışanların kaydı ve konumlarının eşzamanlı takibi çip kurulması zorunlu olacak.
- Yeraltı çalışmalarında hazırlanacak planların üç boyutlu olması zorunlu hale getirilecek.
- Projeler ve diğer dokümanlar kuruluşlar arasında mutlaka elektronik ortamda paylaşılacak. Ermenek’te işçi, ‘eski yere çok yaklaştık’ diyor. 2 işçinin kendi arasındaki müzakereyle belirlenmeyecek bu.
O havzada ne oluyorsa elektronik ortama işlenecek.
Teftişler görüntülü olacak
- Maden ve inşaat sektöründe iş sağlığı güvenliği teftişleri görüntülü ve fotoğraflı olarak yapılacak. Bir önceki teftişte durum neydi, bir sonraki teftişte durum nedir, bu arada ne değişmiş, neler eksik kalmış. Ermenek’te teftiş yapılmış, bazı yerler bloke edilerek örtülmüş... Hiçbir şey emekçinin canından daha kıymetli değil.
- Yılda bir olan acil durum planları ve tatbikatları 6 ayda bir yapılacak ve bu da kayda alınacak.
Maden şikayetlerine özel hat
- Acil durumlarda çıkışın kolaylıkla sağlanması amacıyla fosforlu bir hayat hattı kurulacak. Karanlıklar içinde bir tünele girmiş işçimizin psikolojisini düşünün, onun yerine bu fosforlu hayat hattıyla bir anlamda acil çıkışta en azından nereye doğru yürümesi lazım, o panik halinde onun muhakemesine ihtiyaç hissetmeyecek.
- Sadece madenlerde şikayetleri değerlendirmek üzere ALO 170’e ek bir birim kurulacak.
- Kendisine özgü zorluklardan dolayı kömür madenlerine yönelik ayrı bir mevzuat çalışması için talimat verdim.
Emniyet kemerini arkadan bağlarsan...
Uygulamalarla ilgili sorunlara da dikkat çeken Davutoğlu, “Emniyet kemeri zorunlu. Ama ‘Belimi sıkıyor’ diye arkadan bağlayan sürücü o kuralı geçersiz kılar. Bütünüyle 77 milyon kişinin günlük hayatını tek tek kontrol etmek mümkün mü?” diye sordu.
İş durdurmada işe devam eden patrona hapis cezası
Davutoğlu, “Cezaların artırılması konusunda TCK’da bir değişiklik yapılıp yapılmayacağına” ilişkin soruya, “İhtiyaç olması halinde gerekli düzenlemeler yapılır. Bir işyeri durduruldu, işveren geldi, o durdurulan iş yerinde işe devam etti. O durumda tespit edilmesi halinde, para cezasına çevrilmeyecek bir hapis cezası verilecek. 3 ile 5 yıl arasında gerektiği bir yasal düzenleme yapılacak” yanıtını verdi.
Yaşam odası efektif değil
Davutoğlu, bir başka soru üzerine, “Dayı başı diye bir şey zaten statü olarak yok. De facto birisi” dedi. Yaşam odalarına ilişkin bir soruyu da yanıtlayan Davutoğlu, oksijen maskesi dolum ve değişim istasyonlarının yaşam odalarından daha efektif olduğunu vurguladı.
Maske değişim istasyonları
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız da “Yaşam odaları birçok ülkede tartışılıyor. En modern sistem, hızlıca oksijen maskelerinin değiştirildiği istasyonların oluşturulması olarak bize rapor edildi. Bu maskelerin değişim noktalarının 45 dakikayı sürekli geçmeyecek tarzda sık mesafelerde yapılmasına dönük. Bunların uygulanmasına geçiyoruz” ifadesini kullandı.
Hayat sigortası zorunlu...
- Maden şirketleri, belli bir geçiş süreci içinde madenlerde çalışan işçi kardeşlerimize yaşam sigortası yapacaklar. Yani hayat sigortasının işverene getireceği yükle, muhtemel kazanın getireceği mali yük karşılaştırıldığında hayat sigortası daha az maliyetli görünüyor. Devletin yapacağı denetim dışında özel sigorta şirketlerinin de kendileri de ikinci bir denetim yapmak durumunda kalacaklar. Hayat sigortası yoluyla çift makaslı bir denetimi gerçekleştireceğiz. Bir öz denetim olacak. Devletin yasağını delmek, böyle bir doğal hakmış gibi görüldüğü durumlar oluyor. Bu toplumsal kültürü değiştirmek gerekiyor. Özel bir sigorta şirketi bu işi üstlendiğinde o da ayrı bir denetim yapacak.
- Maden sahalarının denetimi, faaliyetlerinin izlenmesi akredite bağımsız kuruluşlar tarafından yapılacak.
- Küçük işletmelerin birleşmesi ve havza madenciliğin gelişmesini özendireceğiz.
- Ruhsat harçlarını maden türüne ve ruhsat alan büyüklüğüne göre yeniden değerlendireceğiz.
- Devlet hakkı bedeli dünya maden fiyatlarındaki değişimler dikkate alarak, kademeli olarak belirlenecek.
- Ruhsat sahiplerine harç, teminat ve çevreyle uyum teminatı adı altında toplanan bedelleri, “ruhsat bedeli” adı altında tek kalemde toplayacağız.
- Ruhsat bedelinin bir kısmı maden ocaklarının rehabilitasyonu ve modernizasyonu için kullanılacak. Ruhsat bedellerinin yüzde 20’si, 30’u olabilir, yılda 150 milyonu bulabilecek, takriben. Ermenek’teki olayın bize öğrettiği ders, bir alan bitmiş, rehabilitasyon yapmadan kapatmış, üstte rehabilite edilmemiş eski kömür galerisi var, altta çalışıyor. Burada kim suçlu, orayı rehabilite etmeden onun altında maden arayan suçlu.
Arama ruhsatı
- Başta tuzlalar olmak üzere küçük işletmelere devlet hakkı konusunda kolaylık sağlanacak.
- Maden arama çalışmaları için teşvik mekanizmaları oluşturulacak.
- Maden işletme ruhsat talebi sırasında mali yeterlilik şartı getireceğiz.
- Maden işletmelerinde görev alacak teknik personelin, niteliklerinin yükseltilmesine yönelik düzenlemeler yapılacak.
Muhalefet: Fasa-fiso
Acil önlemler paketine muhalefetten tepki geldi. CHP Mersin Milletvekili Ali Rıza , “Açıkladığı şeyler fasa fiso... Önlem olarak saydıkları iş cinayetlerini önleyebilecek nitelikte değil” dedi. CHP Grup Başkanvekili Levent Gök, Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun açıkladığı yeni iş güvenliği paketini değerlendirdi. Gök, “Daha işçilerimize ulaşmayı beceremeyen bir iktidarın şu anda getirmekte olduğu tedbirlerin kalıcı tedbirler olmadığı ortadadır” eleştirisini getirdi. HDP İstanbul Milletvekili Levent Tüzel, paketin yaralara merhem sürmek yerine, özel denetim kuruluşlarına açarak işin piyasaya bırakılmak istendiğini, aslında özerk kurulların olması gerektiğini kaydetti.